Το ιδανικό βάρος είναι ένα θέμα που απασχολεί όλους τους ανθρώπους. Πολλοί άνθρωποι θέλουν να μάθουν την απάντηση στην ερώτηση “πόσα κιλά πρέπει να είμαι κανονικά;”.
Όμως, δεν υπάρχει ένα ενιαίο υγιές ιδανικό βάρος για κάθε άτομο, λόγω διαφόρων παραγόντων,η ηλικία, οι μυς και το λίπος, το ύψος, το φύλο και φυσικά η διανομή σωματικού λίπους ή το σχήμα του σώματος.
Το αυξημένο βάρος μπορεί να δημιουργήσει σειρά προβλημάτων υγείας σ’ έναν άνθρωπο, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) και τα καρδιαγγειακά προβλήματα.
Κάποιος που έχει περιττά κιλά, δεν σημαίνει ότι έχει και προβλήματα υγείας, αλλά σύμφωνα με τους ερευνητές, αν αυτά τα παραπάνω κιλά δεν επηρεάζουν επί του παρόντος την υγεία ενός ατόμου, είναι πιθανό αποκτήσει προβλήματα στο μέλλον.
Υπάρχουν τέσσερις βασικοί τρόποι υπολογισμού του σωματικού βάρους.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι ένα κοινό “εργαλείο” για να προσδιοριστεί το εάν ένα άτομο έχει το κατάλληλο σωματικό βάρος. Δηλαδή μετράει το βάρος ενός ατόμου συγκριτικά με το ύψος του.
Σύμφωνα με το βρετανικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH):
Αν ο ΔΜΣ είναι μικρότερος από 18,5 σημαίνει ότι το άτομο είναι λιποβαρές.
Αν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ 18,5 και 24,9 τότε το άτομο έχει ιδανικό βάρος.
Αν ο ΔΜΣ είναι μεταξύ 25 και 29,9 τότε το άτομο είναι υπέρβαρο.
Αν ο ΔΜΣ είναι πάνω από 30 τότε το άτομο είναι παχύσαρκο.
Διάγραμμα συσχέτισης βάρους και ύψους με βάση τον ΔΜΣ
Στο παρακάτω διάγραμμα βάρους και ύψους καθορίζεται το ιδανικό βάρος ενός ατόμου με σχέση με το ύψος του.
Ο ΔΜΣ είναι ένας πολύ απλοϊκός υπολογισμός για το ιδανικό βάρος. Μπορεί να λαμβάνει υπόψη το ύψος, αλλά δεν λαμβάνει υπόψη παράγοντες, που μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία, όπως:
η περιφέρεια μέσης ή των γοφών
η αναλογία, ή κατανομή του λίπους στο εμβαδόν του σώματος
η αναλογία της μυϊκής μάζας ως προς το λίπος
Για παράδειγμα, οι επαγγελματίες αθλητές τείνουν να έχουν πολύ λίγο σωματικό λίπος, αλλά μπορεί να έχουν σχετικά υψηλό ΔΜΣ, επειδή έχουν πολύ περισσότερη μυϊκή μάζα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είναι υπέρβαροι.
Ο ΔΜΣ μπορεί επίσης να προσφέρει μια γενική ιδέα για το εάν το σωματικό βάρος ενός ατόμου είναι υγιές, ενώ είναι χρήσιμος για την καταγραφή των τάσεων στις δημογραφικές μελέτες για θέματα υγείας, αλλά δεν πρέπει να είναι το μοναδικό μέτρο για το ιδανικό βάρος ενός ατόμου.
Σ’ αυτή τη μέθοδο, συγκρίνεται η περιφέρεια της μέσης του, ως προς εκείνη των γοφών του.
Σύμφωνα με έρευνες, όσοι έχουν περισσότερο σωματικό λίπος γύρω από την μέση τους είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη. Όσο υψηλότερη είναι η περιφέρεια της μέσης ως προς τους γοφούς, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος.
Πρόκειται για ένα χρήσιμο εργαλείο για να βρει κανείς αν έχει το ιδανικό βάρος, ή όχι.
Το πώς η αναλογία αυτή επηρεάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου διαφέρει από τους άνδρες στις γυναίκες, επειδή το σχήμα του σώματός τους είναι διαφορετικό.
Από επιστημονικές μελέτες προκύπτει ότι για τους άνδρες, η αναλογία μέσης-γοφών μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου ως εξής:
Αν είναι κάτω από 0,9: Ο κίνδυνος καρδιαγγειακών προβλημάτων υγείας είναι χαμηλός.
Αν είναι από 0,9 έως 0,99: Ο κίνδυνος είναι μέτριος.
Αν είναι από 1 και πάνω: Ο κίνδυνος είναι υψηλός.
Αν είναι κάτω από 0,8: Ο κίνδυνος είναι χαμηλός.
Αν είναι από 0,8 έως 0,89: Ο κίνδυνος είναι μέτριος.
Αν είναι από 0,9 ή παραπάνω: Ο κίνδυνος είναι υψηλός.
Τα στοιχεία αυτά μπορεί να διαφέρουν, ανάλογα με την πηγή και τον πληθυσμό στον οποίο εφαρμόζονται. Η αναλογία μέσης-γοφών μπορεί να αποτελεί καλύτερο προγνωστικό παράγοντα για καρδιακές προσβολές και άλλους κινδύνους υγείας συγκριτικά με τον ΔΜΣ, ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη την κατανομή του λίπους.
Σύμφωνα με έρευνα του 2013, σε 1.349 εθελοντές σε 11 χώρες έδειξε, προέκυψε ότι εκείνοι με υψηλότερη αναλογία μέσης-γοφών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ιατρικών και χειρουργικών επιπλοκών, που σχετίζονται με χειρουργική επέμβαση παχέος εντέρου.
Όμως, η αναλογία μέσης-γοφών δεν υπολογίζει ακριβώς το συνολικό ποσοστό σωματικού λίπους ενός ατόμου ή την συσχέτιση των μυών με το λίπος.
Το ποσοστό σωματικού λίπους που έχουμε στο σώμα μας, είναι ο λόγος του βάρους του λίπους ενός ατόμου ως προς το συνολικό του βάρος.
Το συνολικό σωματικό λίπος περιλαμβάνει το απαραίτητο λίπος και το αποθηκευτικό λίπος.
Απαραίτητο λίπος: Ένα άτομο χρειάζεται λίπος για να επιβιώσει, διότι παίζει ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών λειτουργιών. Για τους άνδρες, είναι υγιές να έχουν το 2 έως 4% της σωματικής τους σύστασης ως απαραίτητο λίπος, ενώ για τις γυναίκες, το ποσοστό αυτό είναι στο 10% με 13%.
Αποθηκευτικό λίπος: Ο λιπαρός ιστός προστατεύει τα εσωτερικά όργανα στο στήθος και την κοιλιά και το σώμα μπορεί, όταν χρειάζεται, να το χρησιμοποιήσει για ενέργεια.
Το ιδανικό συνολικό ποσοστό λίπους μπορεί να εξαρτάται από τον τύπο σώματος ή το επίπεδο δραστηριότητας ενός ατόμου.
Διαβήτη
Καρδιακή νόσο
Υπέρταση
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Ο υπολογισμός του ποσοστού σωματικού λίπους μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος μέτρησης του επιπέδου φυσικής κατάστασης ενός ατόμου, επειδή αντικατοπτρίζει τη σύνθεση του σώματος του ατόμου. Ο ΔΜΣ, αντίθετα, δεν κάνει διάκριση μεταξύ του λίπους και της μυϊκής μάζας.
Σε γενικές γραμμές, αν το βάρος ενός ανθρώπου είναι 100 και έχει 10% λίπος, τότε το σώμα του αποτελείται από 10 κιλά λίπους και 90 κιλά άλιπης μάζας σώματος (οστά, μύες, ιστοί των οργάνων, αίμα κλπ).
Σημειώσεις:
Στο πεδίο «Weight» συμπληρώστε το βάρος σας σε κιλά
Στο πεδίο «Waist» συμπληρώστε την περιφέρεια της μέσης σας σε εκατοστά
Στο πεδίο «Wrist» συμπληρώστε την περιφέρεια του καρπού σας σε εκατοστά*
Στο πεδίο «Hips» συμπληρώστε την περιφέρεια των γοφών σας σε εκατοστά*
Στο πεδίο «Forearm» συμπληρώστε το μήκος του χεριού σας από τον αγκώνα μέχρι τις άκρες των δακτύλων σας*
Στη συνέχεια επιλέξτε “Female” αν είστε γυναίκα, ή “Male” αν είστε άντρας
Πατήστε “Calculate Body Fat” και δείτε το αποτέλεσμα
[*μόνο οι γυναίκες είναι απαραίτητο να συμπληρώσουν αυτό το πεδίο]
Μια ορισμένη ποσότητα λίπους είναι απαραίτητη για τις λειτουργίες του σώματος, καθώς ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, μονώνει τα όργανα και τους ιστούς και είναι η κύρια μορφή αποθήκευσης ενέργειας του σώματος.
Στο παρακάτω βίντεο από την εταιρεία What Matters Nutrition, ο διαιτολόγος David Brewer εξετάζει το ζήτημα του ιδανικού βάρους, αναλύοντας πολλά από τα σημεία που αναφέρθηκαν παραπάνω.