Μοναστηριακή διατροφή: Σύμφωνα με τελευταίες μελέτες επιστημόνων, οι μοναχοί στο Άγιο Όρος ζούνε πολύ περισσότερο από τα 90 έτη. Τα προβλήματα καρδιάς δεν ξεπερνούν το 10%, η υψηλή πίεση είναι άγνωστη λέξη, ενώ η άνοια έχει να εμφανιστεί πολλά χρόνια σε κάποιο μοναχό.
Την τελευταία δεκαετία μάλιστα, σχεδόν το 90% των μοναχών πεθαίνουν από φυσιολογικά αίτια και σε βαθιά γεράματα. Ποιο είναι το μυστικό τους;
Αποφεύγουν το κρέας, τρέφονται με ψάρια, δεν χρησιμοποιούν βούτυρο, παρά μόνο ελαιόλαδο. Καθημερινά καταναλώνουν μεγάλες μερίδες λαχανικών και φρούτων, πάντα εποχιακών. Ενώ ο μύθος ότι το ψωμί παχαίνει, καταρρίπτεται αφού τα ποσοστά παχυσαρκίας στο Άγιο Όρος είναι μονοψήφια, με τις ποσότητες ψωμιού που καταναλώνονται να είναι μεγάλες.
Δεν πηγαίνουν γυμναστήριο, ούτε έχουν personal trainer, αλλά όλες τις χειρωνακτικές εργασίες και τις γεωργικές, τις κάνουν οι ίδιοι. Κοιμούνται καθημερινά 2 ώρες το μεσημέρι, ενώ το βράδυ κοιμούνται νωρίς, την ώρα δηλαδή που ο ύπνος είναι πραγματικά ωφέλιμος.
Μπορεί να είναι μοναχοί, αλλά υπάρχουν ώρες μέσα στην ημέρα που όλα γίνονται από κοινού. Όπως η ώρα του φαγητού. Έρευνες έδειξαν πως η συνύπαρξη με άλλους μας χαρίζει έως και δέκα χρόνια ζωής.
Οι μοναχοί έχουν διαφορετικά ωράρια από εμάς. Για παράδειγμα δεν γευματίζουν ποτέ μετά τις 6 το απόγευμα. Ενώ ξυπνούν πολύ πριν ξημερώσει.
Χωρίς να χρειάζεται να κλειστούμε σε κάποια μονή, μπορούμε να ενσωματώσουμε κάποια στοιχεία της καθημερινότητά τους, και να κερδίσουμε χρόνος παραμονής σε “τούτο το μάταιο κόσμο”.
Η νηστεία της Σαρακοστής, όπως την τηρούν οι μοναχοί, είναι ασπίδα για τα καρδιαγγειακά νοσήματα και όχι μόνο, σύμφωνα με τους ειδικούς.
«Η παραδοσιακή δίαιτα της Σαρακοστής, χάρη στα άφθονα λαχανικά και φρούτα, είναι πλούσια σε βιταμίνες (A, C, Ε), φυλλικό οξύ, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες. Αντίθετα, είναι «φτωχή» σε κορεσμένα ζωικά λίπη. Τα όσπρια, με τη σειρά τους, αποτελούν το «κρέας» της νηστείας. Μας παρέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, αλλά και φυτικές πρωτεΐνες, με μηδαμινό λίπος. Αν συνδυαστούν σωστά, με δημητριακά (ρύζι, καλαμπόκι, ψωμί), μας δίνουν πρωτεΐνες, ισάξιες του κρέατος.
Το ψωμί βρίσκεται στη βάση της μοναστηριακής διατροφικής πυραμίδας και εκτός από σύνθετους υδατάνθρακες (βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό μας), περιέχει φυτικές ίνες και βιταμίνες Β και Ε» αναφέρει σε σχετική ομιλία του ο γέρων Επιφάνιος.
Ο μοναχός Επιφάνιος σημειώνει ότι οι καλόγεροι του Αγίου Όρους τρώνε κατά κόρον λαχανικά λόγω νηστείας. Επίσης καταναλώνουν και λαχανικά εκτός εποχής τα οποία συντηρούν στο ψυγείο. Στα περισσότερα μοναστήρια το ψωμί είναι από σιταρένιο αλεύρι ολικής άλεσης.
Οι σύγχρονοι μοναχοί, όπως και οι παλαιότεροι, τρώνε όλα τα όσπρια εκτός από ξερά κουκιά. Σε όλα τα μοναστήρια τρώνε ψάρια, συνήθως κατά το Σαββατοκύριακο και τις γιορτές, ενώ σπάνια καταναλώνουν παστό βακαλάο.
Τα περισσότερα ψάρια και χταπόδια που τρώνε σήμερα οι μοναχοί, είναι κατεψυγμένα. Πίνουν επίσης ελάχιστο ρακί και καταναλώνουν αρκετά γαλακτοκομικά και αυτά μόνο τις ημέρες που έχει κατάλυση. Επίσης καταναλώνουν φρέσκα φρούτα τα οποία καλλιεργούν οι ίδιοι αλλά και φρούτα συντηρημένα στο ψυγείο.
Η διατροφή τους περιλαμβάνει ακόμη νηστίσιμα γλυκά, σε περίοδο νηστείας και αρτύσιμα, δηλαδή με γάλα, βούτυρο και αυγά, τις ημέρες των εορτών.
«Μπορούμε να πούμε πως σήμερα οι μοναχοί στο Άγιον Όρος, τρώνε περισσότερα γλυκά από τους παλαιότερους. Τα γλυκά είναι κυρίως από ζάχαρη και πολύ λίγα από μέλι. Γλυκά με πετιμέζι σήμερα δεν υπάρχουν. Αντιθέτως, υπάρχει ο νηστίσιμος χαλβάς που παρασκευάζεται από σουσάμι και ζάχαρη», αναφέρει ο μοναχός Επιφάνιος.
Αναφερόμενος το οφέλη της μοναστηριακής διατροφής ο γέρων Επιφάνιος συνοψίζει ως εξής:
Οι περισσότεροι μοναχοί πεθαίνουν μετά τα ογδόντα πέντε έως ενενήντα πέντε. Οι θάνατοι από τα εβδομήντα έως τα ογδόντα πέντε λίγοι. Υπάρχουν όμως και αρκετοί μοναχοί που πεθαίνουν μετά τα ενενήντα πέντε και αρκετές περιπτώσεις μοναχών οι οποίοι ζουν περισσότερο και από εκατό χρόνια.
Πηγή: Ομιλία Γέροντος Εττιφανίου στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης