Ο νευρικός κλονισμός είναι ένδειξη αναγνωρισμένης ψυχικής ασθένειας, όπως η κατάθλιψη, το άγχος ή η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD).
Χρησιμοποιείται μερικές φορές για να περιγράψει μια αγχωτική κατάσταση, η οποία οδηγεί το άτομο, προσωρινά, να μην είναι σε θέση να λειτουργήσει κανονικά στις καθημερινές του δραστηριότητες και υποχρεώσεις.
Συμβαίνει όταν οι απαιτήσεις της καθημερινότητας γίνονται σωματικά και συναισθηματικά “αβάσταχτες” για το άτομο. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε συχνά στο παρελθόν για να περιγράψει/καλύψει μια σειρά ψυχικών διαταραχών, αλλά χρησιμοποιείται πολύ λιγότερο συχνά σήμερα στις μέρες μας.
Δεν είναι ένας ενιαίος ιατρικός όρος, ούτε υποδεικνύει μια συγκεκριμένη ψυχική ασθένεια. Παράλληλα δεν σημαίνει ότι πρόκειται για μία κανονική, ή υγιή αντίδραση του οργανισμού στο στρες. Ένας νευρικός κλονισμός μπορεί να υποδεικνύει ένα υποκείμενο πρόβλημα ψυχικής υγείας, το οποίο χρειάζεται προσοχή, όπως η κατάθλιψη και η αγχώδης διαταραχή.
Τα σημάδια ενός νευρικού κλονισμού ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και εξαρτώνται από την υποκείμενη αιτία. Το τι ακριβώς συνιστά έναν νευρικό κλονισμό διαφέρει επίσης από την μία κουλτούρα/κοινωνία στην άλλη. Γενικά, είναι κοινά αποδεκτό ότι σημαίνει πως ένα άτομο δεν είναι πλέον σε θέση να λειτουργήσει κανονικά.
Για παράδειγμα, αυτό το άτομο μπορεί:
Να απέχει από την εργασία του με την πρόφαση κάποιας ασθένειας για πολλές συνεχείς ημέρες, ή περισσότερο
Να αποφεύγει κάθε κοινωνική δέσμευση και να ακυρώνει συνέχεια διάφορα ραντεβού
Να έχει πρόβλημα να ακολουθήσει μια υγιή ρουτίνα διατροφής, ύπνου και προσωπικής υγιεινής
Μια σειρά από άλλες ασυνήθιστες ή δυσλειτουργικές συμπεριφορές μπορεί να θεωρηθούν σημάδια και συμπτώματα ενός νευρικού κλονισμού.
Αν ανησυχείτε ότι εσείς, ή κάποιο δικό σας άτομο, βιώνει, ή είναι στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό. Εάν έχετε δικό σας γιατρό, μιλήστε του ανοιχτά για τα σημάδια και τα συμπτώματα που έχετε παρατηρήσει. Αλλιώς απευθυνθείτε σε έναν ψυχολόγο.
Δεδομένου ότι δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη ιατρική πάθηση, μια νευρική ή ψυχική κατάρρευση, δεν έχει κάποια καθορισμένα συμπτώματα πέρα από τη δυσκολία ή την αδυναμία να λειτουργεί κάποιος φυσιολογικά.
Τα χαρακτηριστικά ενός «πλήρως λειτουργικού» ατόμου διαφέρουν ανά πολιτισμό, περιοχή, ακόμα και οικογένεια.
Παρόλα αυτά, 16 κοινά σημεία και συμπτώματα της νευρικής ή ψυχικής κατάρρευσης είναι:
Αίσθημα άγχους, κατάθλιψης, ξέσπασμα σε κλάματα ή διαρκή ευερεθιστότητα
Το άτομο αισθάνεται αβοήθητο, απελπισμένο και με χαμηλή αυτοεκτίμηση
Απόσυρση ή αποφυγή καθημερινών κοινωνικών καταστάσεων
Αποχή από την εργασία για αρκετές ημέρες ή ακύρωση συναντήσεων
Ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου, είτε πολύς είτε μη επαρκής ύπνος
Ανθυγιεινή διατροφή και κακή υγιεινή, λόγω ότι το άτομο είτε ξεχνά ή δεν έχει όρεξη να φάει και να καθαρίσει το χώρο του
Δυσκολία ως προς την εστίαση ή την ανάκληση γεγονότων της ημέρας
Διαρκής συναισθηματική κενότητα και σωματική εξάντληση, συχνά χωρίς κάποια αιτία
Έλλειψη κινήτρων και ενδιαφερόντων
Αδυναμία απόλαυσης ή αίσθησης ικανοποίησης από γεγονότα που συνήθως φέρνουν χαρά ή ικανοποίηση
Αίσθηση ανεξήγητων πόνων
Δυσκολία ως προς τις κοινωνικές συναναστροφές
Αυτοκτονικές σκέψεις ή σκέψεις αυτοτραυματισμού
Έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος
Αλλαγές στην ομιλία και στην κίνηση (συνήθως οι ρυθμοί πέφτουν)
Τρομακτικές ανακλήσεις, άσχημοι εφιάλτες και συμπτώματα εξουθένωσης, όπως αυξημένος καρδιακός παλμός, ξηροστομία και εφίδρωση, ακόμα και όταν δεν υπάρχει απειλή ή κίνδυνος
Σε ακραίες περιπτώσεις και σε περιπτώσεις που δεν ακολουθείται θεραπεία, ειδικά στην περίπτωση των ψυχικών παθήσεων που συνδέονται με ψυχώσεις, τα συμπτώματα μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν ψευδαισθήσεις, παράνοια, παραληρητικές ιδέες και έλλειψη διορατικότητας.
Οτιδήποτε προκαλεί περισσότερο συναισθηματικό και φυσικό στρες από όσο μπορεί το σώμα να αντέξει, μπορεί να οδηγήσει σε νευρικό κλονισμό ή να προκαλέσει μια υποκείμενη ιατρική πάθηση.
Υπάρχουν όμως ορισμένες καταστάσεις, γενετικοί παράγοντες και εμπειρίες που συνδέονται περισσότερο με τη νευρική ή ψυχική κατάρρευση.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση νευρικού κλονισμού μπορεί να είναι:
Έντονη θλίψη
Τραυματικές εμπειρίες
Βιώνοντας μία κακοποιητική σχέση
Εργασία που περιλαμβάνει καταστάσεις υψηλής πίεσης
Εργασία που σχετίζεται με συναισθηματική εξάντληση
Οικογενειακό ιστορικό με κάποια ψυχική ασθένεια
Έντονη απομόνωση
Τραυματικό και αμείωτο άγχος, όπως συμβαίνει στον πόλεμο
Σοβαρές κοινωνικές συγκρούσεις, ειδικά εάν επηρεάζουν την εργασία και τη ζωή στο σπίτι
Σοβαρές ή χρόνιες ιατρικές παθήσεις ή τραυματισμοί