Λεμφοίδημα: Πολλοί αναρωτιούνται για τον ορισμό του λεμφοιδήματος. Πρόκειται για τη διόγκωση κάποιας από τις περιοχές του σώματος. Στις περισσότερες των περιπτώσεων εμφανίζεται συνήθως στο άνω άκρο ή στο κάτω άκρο. Αναλυτικότερα όλα όσα οφείλετε να γνωρίζετε για το λεμφοίδημα:
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Αιτίες λεμοιδήματος
Λεμφοίδημα μπορεί να συμβεί σε ασθενείς με βλάβη των λεμφαγγείων ενός άνω ή κάτω μέλους, που οφείλεται σε εγχείρηση, τραύμα, ακτινοθεραπεία για καρκίνο, καρκινική προσβολή των λεμφαδένων, αρθρίτιδα (ρευματοειδής, ψωριασική), δήγμα εντόμου ή φιδιού.
Ενδέχεται επίσης το λεμφοίδημα να είναι το αποτέλεσμα οξείας λοίμωξης. Τότε εκδηλώνεται απότομα και συνοδεύεται από ψηλό πυρετό και ρίγη. Το μέλος είναι πρησμένο, ερυθρό και θερμό, ενώ μπορεί να εμφανιστούν ερυθρές γραμμές στο δέρμα (λεμφαγγειΐτιδα) και οι λεμφαδένες της περιοχής να είναι διογκωμένοι και ευαίσθητοι.
Υπάρχουν τέλος μερικά πολύ σπάνια τροπικά παράσιτα που προσβάλλουν και κλείνουν τα λεμφαγγεία (Φιλαρίαση). Αυτά δεν ζουν στην Ευρώπη.
Οι παραπάνω τύποι λεμφοιδήματος ονομάζονται δευτεροπαθές λεμφοίδημα.
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Συμπτώματα
Εκτός από τη δυσμορφία από το πρήξιμο, το λεμφοίδημα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ειδικά αν δεν διατηρείται υπό έλεγχο.
Χωρίς θεραπεία στο χρόνιο λεμφοίδημα, το δέρμα παχαίνει και μπορεί να εμφανίσει μικρές φυσαλίδες. Ακόμη και ένας μικροτραυματισμός, όπως σχάση, γρατζουνιά, δήγμα εντόμου ή μυκητιάση των δακτύλων του ποδιού, μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη. Η λοίμωξη του λίπους κάτω από το δέρμα ονομάζεται κυτταρίτιδα. Επανειλημμένα επεισόδια κυτταρίτιδας προκαλούν περαιτέρω βλάβη των λεμφαγγείων. Πρέπει να παίρνετε στα σοβαρά κάθε πληγή όσο μικρή κι αν είναι.
Σε λεμφοίδημα άκρου ποδός, η δημιουργία άτονων ελκών (δηλαδή, πληγών που δεν κλείνουν) είναι σπάνια αλλά μπορεί να συμβεί.
– Προοδευτική αύξηση του όγκου (σ.σ. οίδημα) του μέλους
– Ασύμμετρο οίδημα
– Αίσθημα βάρους, δυσκαμψίας και δυσλειτουργίας.
– Σκλήρυνση των μαλακών ιστών (αύξηση συνδετικού ιστού).
– Πιθανές αλλαγές της επιδερμίδας λόγω λοιμώξεων ή υπερκεράτωσης.
– Χαρακτηριστικό εντύπωμα μετά από πίεση, το οποίο εξαφανίζεται μετά την παύση αυτής.
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Διάγνωση
Το λεμφοίδημα μπορεί συνήθως να διαγνωστεί με βάση το ιστορικό και την αντικειμενική εξέταση μόνο. Όμως όταν η διάγνωση δεν είναι ξεκάθαρη, απαιτούνται εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλες αιτίες του πρηξίματος. Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να αποκλειστεί με υπερηχογράφημα triplex φλεβών του μέλους. Η ύπαρξη μάζας στην κοιλιά που πιέζει φλέβες ή λεμφαγγεία μπορεί να αποκλειστεί με απλό υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία.
Η εξέταση που μπορούμε να κάνουμε για επιβεβαίωση της διάγνωσης του λεμφοιδήματος είναι το σπινθηρογράφημα των λεμφαγγείων (ή λεμφαγγειογραφία με ραδιοϊσότοπα). Γίνεται ένεση πολύ μικρής ποσότητας ραδιενεργού υγρού μεταξύ των δακτύλων και των δυο ποδιών, το οποίο προσλαμβάνεται από το λεμφικό σύστημα. Παίρνουμε εικόνες των κάτω μελών με γ-camera κάθε λίγο. Με αυτή την τεχνική μετράται η ταχύτητα με την οποία μεταφέρεται το υγρό διαμέσου του λεμφικού συστήματος προς τα πάνω και προσδιορίζεται κάθε καθυστέρηση. Η εξέταση αυτή έχει μεγάλη ακρίβεια, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις είναι περιττή, αφού η διάγνωση γίνεται συνήθως κλινικά.
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Διαχωρισμός της ασθένειας σε στάδια
– Στάδιο 0: Είναι η υποκλινική κατάσταση όπου τα λεμφαγγεία έχουν τραυματιστεί και η λεμφική οδός έχει διαταραχθεί. Δεν παρατηρείται οίδημα στην πάσχουσα περιοχή, όμως οι ασθενείς βρίσκονται σε κίνδυνο ανάπτυξης λεμφοιδήματος μήνες ή και χρόνια αργότερα. Σε περίπτωση εμφάνισης στοιχείων λεμφοιδήματος η άμεση αντιμετώπιση μπορεί να ελέγξει ικανοποιητικά την πρόοδο της νόσου.
– Στάδιο Ι ή αναστρέψιμο στάδιο: Αποτελεί πρώιμο στάδιο λεμφοιδήματος και εμφανίζεται με συσσώρευση λέμφου πλούσιας σε πρωτεϊνη στην πάσχουσα περιοχή που όμως αποκαθίσταται με ανύψωση του μέλους. Επίσης εμφανίζεται ήπιο εντύπωμα μετά την πίεση, που όμως εξαφανίζεται σχεδόν άμεσα. Στο στάδιο Ι το λεμφοίδημα επιστρέφει σύντομα μετά την επανατοποθέτηση του άκρου στη φυσιολογική του θέση. Η έγκαιρη θεραπεία σε αυτό το στάδιο μπορεί να ελέγξει συχνά την κατάσταση και να αποτρέψει την επιδείνωση του λεμφοιδήματος.
– Στάδιο ΙΙ ή μη αναστρέψιμο στάδιο: Χαρακτηρίζεται από εμφάνιση έντονου οιδήματος και δημιουργίας ίνωσης. Δεν δημιουργούνται εύκολα εντυπώματα από πίεση λόγω της σκληρίας του μέλους. Η ανύψωση του πάσχοντος άκρου δεν μειώνει το οίδημα. Στο στάδιο αυτό σταδιακά εμφανίζεται αύξηση της ίνωσης και της σκληρίας και επιδείνωση του λεμφοιδήματος με αλλαγές στην εμφάνιση του δέρματος.
– Στάδιο ΙΙΙ ή Λεμφοστατική Ελεφαντίαση: Αποτελεί το πλέον προχωρημένο στάδιο λεμφοιδήματος με εικόνα ελεφαντίασης. Στο στάδιο αυτό δεν δημιουργούνται εντυπώματα, η ίνωση είναι πολύ έντονη και το πάσχον δέρμα εμφανίζει θηλώματα και υπερκερατωσικές βλάβες.
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Θεραπεία
Το λεμφοίδημα είναι χρόνιο πρόβλημα. Δεν υπάρχουν συντηρητικά ή χειρουργικά μέτρα που θα αποκαταστήσουν πλήρως το προσβεβλημένο μέλος. Όμως πρέπει να διατηρείται υπό έλεγχο ώστε να μη συμβούν επιπλοκές αργότερα.
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Σκοποί θεραπείας
– Μείωση του όγκου του μέλους
– Αποκατάσταση της κινητικότητας και του εύρους κίνησης των αρθρώσεων
– Αποτροπή μολύνσεων
– Βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης του ασθενούς
– Βελτίωση της αισθητικής του ασθενούς
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Μέτρα πρόληψης κατά της επιδείνωσης του λεμφοιδήματος
Απαιτείται τακτική υγιεινή του δέρματος, ιδίως στις πτυχές του και μεταξύ των δακτύλων για πρόληψη λοιμώξεων. Είναι σημαντικό να θεραπευτεί ενωρίς κάθε λοίμωξη, περιλαμβανομένης και της μυκητίασης. Κάθε λοίμωξη είναι δυνατό να καταστρέψει λεμφαγγεία και να χειροτερέψει το πρήξιμο. Σε περίπτωση υποτροπιάζουσας λοίμωξης του δέρματος, μπορεί να απαιτηθεί να πάρετε αντιβιοτικά σε μικρή δόση αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα
Να αποφεύγετε κοψίματα, γρατζουνιές, δήγματα εντόμων, διαστρέμματα, εγκαύματα κλπ. Ακόμη και ο ελάχιστος μικροτραυματισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται σοβαρά
Διατηρείτε φυσιολογικό σωματικό βάρος
Προσπαθείτε να ασκείστε τακτικά, περιορίζοντας την ορθοστασία και την καθιστική ζωή
Φυσικά, μην αμελείτε τη χρήση της κάλτσας σας
Λεμφοίδημα – Συμβουλές για την υγεία: Διατροφή
Η Διατροφή και ο μεταβολισμός είναι σημαντικοί παράγοντες στην επιτυχία της θεραπείας του λεμφοιδήματος. Πρώτη και πιο βασική συμβουλή είναι η λήψη αρκετής ποσότητας υγρών. Ο ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει ως δύο λίτρα νερό την ημέρα.
Τα ροφήματα από βότανα επίσης συστήνονται για την κάλυψη των αναγκών σε υγρά. Περιορίστε το αλάτι γιατί προκαλεί κατακράτηση νερού στο σώμα. Ο ασθενής πρέπει να προσέχει και το ‘κρυμμένο’ αλάτι σε πιάτα τυριού και κρέατος, όπως και σε άλλες τροφές.
Πρόσθετα, αν ο ασθενής είναι υπέρβαρος, συστήνεται μια δίαιτα φτωχή σε θερμίδες και πρωτεΐνες. Προσοχή στην υπερβολική κατανάλωση κρέατος!
