COVID-19: Πολλά είναι τα ερωτήματα που έχουν οι πολίτες γύρω από τις μάσκες. Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα να φορά κάποιος δυο-δυο τις μάσκες; Έχει σημασία η ποιότητά τους; Απάντηση σε αυτά δίνουν επιστήμονες από τις ΗΠΑ και όχι μόνο.
Καθώς εξελίσσεται η πανδημία που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός Covid-19, ολοένα περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να κυκλοφορούν φορώντας δύο-δύο τις μάσκες. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έχει κάνει αρκετές δημόσιες εμφανίσεις με αυτές.
Γιατί όμως; Παρέχουν μεγαλύτερη προστασία απ’ ό,τι η μία; Η απάντηση είναι ίσως – αλλά υπό ορισμένες προϋποθέσεις και αναλόγως με το είδος της μάσκες.
«Δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά δεδομένα για τα οφέλη ή τα μειονεκτήματα όταν χρησιμοποιούνται διπλές μάσκες», λέει ο Dr. Scott Segal, καθηγητής Αναισθησιολογίας στο Πανεπιστήμιο Wake Forest, στη Βόρεια Καρολίνα. «Αν, όμως, κάποιος χρησιμοποιεί μάσκες με μειωμένη ικανότητα φιλτραρίσματος, τότε είναι λογικό να τις φοράει δύο-δύο».
Οι έως τώρα μελέτες με τις μάσκες έχουν δείξει ότι στις υφασμάτινες, πιο αποτελεσματικές είναι όσες αποτελούνται από δύο ή περισσότερες στοιβάδες. Αν μάλιστα το ύφασμα έχει σφιχτή πλέξη, τότε διηθεί (φιλτράρει) πιο αποτελεσματικά τα σταγονίδια της αναπνοής. Η ταυτόχρονη χρήση περισσότερων μασκών «λογικά θα παρέχει το ίδιο αποτέλεσμα, εάν το ύφασμα έχει φτωχή ποιότητα», εκτιμά ο Dr. Segal.
Ανάλογη άποψη έχει και ο Dr. Amesh A. Adalja, ειδικός σε θέματα λοιμωδών νόσων από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. «Ο στόχος της μάσκας είναι να δημιουργήσει έναν φραγμό», εξηγεί. «Αν κάποιος χρησιμοποιεί κακής ποιότητος μάσκες, ίσως μπορεί να προστατευθεί περισσότερο εάν τις φοράει δύο-δύο. Ωστόσο αυτό δεν είναι κάτι που όλοι χρειάζονται».
Άλλοι ειδικοί, όμως, πιστεύουν πως οι διπλές μάσκες δεν είναι απαραίτητες για να μην μας μολύνει ο κορωνοϊός. «Χαίρομαι που κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν τόσο πολύ στην πρόληψη, ώστε φορούν διπλή μάσκα», λέει ο Dr. William Schaffner, καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt.
«Η αξία αυτής της τακτικής, όμως, δεν έχει μελετηθεί. Είναι πιθανό οι διπλές μάσκες να παρέχουν κάποια πρόσθετη προστασία και προς τις δύο κατευθύνσεις (προς τα μέσα και προς τα έξω). Προς το παρόν, όμως, η χρήση τους δεν συνιστάται από τους αρμόδιους επιστημονικούς οργανισμούς».
Οι ειδικοί πάντως συμφωνούν πως σημαντικό ρόλο στο όλο θέμα παίζουν η ποιότητα και η προστασία που παρέχουν οι μάσκες. Εάν χρησιμοποιεί κάποιος τον τύπο Ν95 ή αληθινές χειρουργικές μάσκες, είναι απίθανο να αυξήσει περαιτέρω την προστασία του που του παρέχουν. Και αυτό διότι αυτοί οι δύο τύποι είναι ειδικά σχεδιασμένοι ώστε να κρατούν μακριά στα σταγονίδια.
Αντιθέτως, ο συνδυασμός υφασμάτινης μάσκας με περιλαίμιο μηχανής (fleece λαιμού) πιθανώς θα είναι αποτελεσματικός. Και αυτό διότι «τα περιλαίμια μηχανής από φλις συχνά αποτελούνται από μονό ύφασμα», λέει ο Dr. S. Patrick Kachur, καθηγητής Πληθυσμιακής & Οικογενειακής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Ρόλο παίζει επίσης η έκθεση κάθε χρήστη σε άλλα άτομα και ο κίνδυνος που διατρέχει να τον μολύνει ο νέος κορωνοϊός. «Μια δεύτερη μάσκα πιθανώς θα μείωνε τις «διαρροές» και θα βοηθούσε όσους βρίσκονται συχνά μαζί με πολύ κόσμο», είπε ο καθηγητής Δημόσιας Υγείας Dr. Sten Vermund, πρύτανης της Σχολής Δημοσίας Υγείας του Πανεπιστημίου Yale. «Στην κατηγορία αυτή ανήκουν λ.χ. οι δάσκαλοι, οι ταμίες των σούπερ μάρκετ και οι οδηγοί των λεωφορείων».
Οι διπλές μάσκες θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες και σε χώρους υψηλού κινδύνου όπως οι μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, πρόσθεσε η Dr Aline Holmes, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Rutgers.
Είναι, όμως, ασφαλής η χρήση διπλής μάσκας; «Δεν πρόκειται να πάθει κάποιος κάτι, εφ’ όσον οι δύο μάσκες δεν εμποδίζουν την αναπνοή του», είπε ο Dr. Adalja. «Αν, όμως, αισθάνεται ότι η τοποθέτηση της δεύτερης μάσκας περιορίζει με κάποιον τρόπο την αναπνοή του, πρέπει να την αφαιρέσει αμέσως».
Από την πλευρά του, ο Dr. Leonard Krilov, καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, εκτίμησε ότι η διπλή χρήση μπορεί να μην είναι άνετη. «Είναι σαν δίκοπο μαχαίρι», είπε. «Η έξτρα προστασία ακούγεται ως πολύ καλή ιδέα, αλλά μπορεί να δυσκολέψει την αναπνοή. Η αντίδραση σε αυτό μπορεί να είναι να τις αφαιρεί κάποιος συχνά ή να τις μετακινεί συνεχώς για να αναπνέει καλύτερα».
Δυστυχώς, η άνεση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή χρήση της μάσκας, τόνισε ο Dr. Stephen Morse, καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia. Όπως είπε, ο ίδιος φορά μερικές φορές χειρουργική μάσκα κάτω από υφασμάτινη, για να μην «κολλάει» το ύφασμα στο πρόσωπό του.
«Παρέχει η δεύτερη μάσκα έξτρα προστασία; Μάλλον εξαρτάται από το πόσο καλά ταιριάζουν στο πρόσωπο», είπε. «Η άνεση είναι καθοριστική σε αυτό το θέμα. Μπορείς να αναπνέεις με άνεση όταν φοράς δύο μάσκες; Καλύπτουν καλά το πρόσωπό σου, μην αφήνοντας κενά γύρω από το στόμα και τη μύτη απ’ όπου θα μπορούσαν να διαφύγουν σταγονίδια; Αν κάποιο από τα δύο δεν ισχύει, είναι προτιμότερο να φοράει κανείς μία και καλή μάσκα».
Ανεξάρτητα πάντως από τον αριθμό των μασκών που φοράτε, πάλι πρέπει να τηρείτε τις αποστάσεις ασφαλείας από άλλα άτομα. Και πάλι πρέπει να πλένετε/απολυμαίνετε συχνά και σχολιαστικά τα χέρια σας. Ο συνδυασμός όλων των προστατευτικών μέτρων είναι η καλύτερη άμυνα για να μην σας μολύνει ο νέος κορωνοϊός.
Και να θυμάστε: Η καλύτερη μάσκα είναι αυτή που δεν βγάζετε. Επομένως, «αν είναι να φοράτε δύο και να τις τραβάτε κάτω από τη μύτη σας, καλύτερα μείνετε στην μία», συνέστησε η Dr. Holmes.