Φαγούρα: Τα αίτια, τα μέτρα αντιμετώπισης και ο γεροντικός κνησμός

Ο κνησμός ή η φαγούρα είναι το παθολογικό πρόβλημα που χαρακτηρίζεται από το ενοχλητικό αίσθημα της επιθυμίας για ξύσιμο της προσβεβλημένης από το πρόβλημα περιοχής του σώματος. Προκαλείται συχνά εξαιτίας της υπερβολικής έκκρισης  στο σώμα χημικών ουσιών με κνησμώδη δράση, όπως της ισταμίνης. Όταν η φαγούρα διαρκεί περισσότερο από 6 εβδομάδες ονομάζεται χρόνιος κνησμός. O  κνησμός μπορεί είτε να αφορά το δέρμα, τα μαλλιά, το στόμα, τον πρωκτό, τα γεννητικά όργανα, τη μύτη, εσωτερικές περιοχές του σώματος και να είναι διάχυτος ή εντοπισμένος.   Όταν ο κνησμός εντοπίζεται στο δέρμα, εξωτερικά σημεία όπως τραχύτητα, ερυθρότητα, γρατσουνιές, φουσκάλες, κηλίδες, συχνά αν και όχι πάντοτε εμφανίζονται στην προσβεβλημένη περιοχή. Μέρος των εμφανών αυτών αλλοιώσεων οφείλεται στον ίδιο τον πάσχοντα που ξύνει την πάσχουσα περιοχή με αποτέλεσμα να προκαλεί μικροσκοπικές λύσεις της συνέχειας του δέρματος, εκδορές, πάχυνση της πάσχουσας περιοχής. Η κατάσταση σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε εκ σεσημασμένη αιμορραγία, μολύνσεις από μικρόβια, πυρετό.

Ο κνησμός μειώνει δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και τους αναγκάζει να επισκεφτούν τον ειδικό παθολόγο για το πρόβλημα. Σε αρκετές περιπτώσεις εμποδίζει τον ύπνο ενώ πυροδοτεί άγχος και κατάθλιψη.

Τα αίτια του κνησμού

• Δυσανεξία και αλλεργικές αντιδράσεις. Ο κνησμός αποτελεί το πιο κοινό και γνωστό σύμπτωμα σε ασθενείς με πρόβλημα αλλεργίας.  Το μαλλί, τα συνθετικά υφάσματα, τα σαπούνια, τα καλλυντικά και άλλες ουσίες μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα και να προκαλέσουν δυσανεξία, εξανθήματα και κνησμό. Φάρμακα όπως αμιοδαρόνη, αναστολείς ΜΕΑ, αλλοπουρινόλη μπορεί να προκαλέσουν δυσανεξία στον λήπτη των φαρμάκων αυτών που εκδηλώνεται με κνησμό.
• Δερματικά προβλήματα, όπως ξηροδερμία έκζεμα (δερματίτιδα), ψωρίαση.
• Φλεγμονές από μικρόβια και ιούς όπως μύκητες και παράσιτα ή αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος στην επίθεση ιών όπως είναι πχ μετά από επίθεση του ιού του έρπητα ζωστήρα.
• Συστηματική ασθένεια που συνοδεύεται από αύξηση χημικών κνησμωδών ουσιών ή αλλοιώσεις της σωματικής αίσθησης όπως είναι η ηπατική νόσος, η νεφρική νόσος, ο διαβήτης.
• Νευρικές διαταραχές που εστιάζονται ή προσβάλλουν τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για την ομαλή αίσθηση όπως είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας, τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι όγκοι του εγκεφάλου.
• Ψυχιατρικές καταστάσεις. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το άγχος, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και την κατάθλιψη.

Η σωστή ιατρική παθολογική εξέταση είναι σημαντική για την ορθή διάγνωση και θεραπεία, όπως αναφέρει στο enimerotiko.gr η ειδική παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη.  Είναι σημαντικό κατά την ιατρική διερεύνηση του κνησμού, να αποκλειστεί η ύπαρξη συστηματικού παθολογικού νοσήματος, το οποίο επιβάλλεται να διαγνωστεί και να θεραπευτεί άμεσα λόγω κινδύνου σοβαρών επιπλοκών. Στα νοσήματα αυτά συγκαταλέγονται η  ουραιμία, ορισμένα καρκινώματα, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση, ενδοκρινοπάθειες, ορισμένα αιματολογικά νοσήματα, νευρολογικά νοσήματα, η έκθεση σε παθογόνους οργανισμούς.

Ο γεροντικός κνησμός

Ο κνησμός είναι συχνός στους ηλικιωμένους και  συχνά οφείλεται σε γεροντική ξηροδερμία, διαταραχή των ανοσολογικών  μηχανισμών του οργανισμού και αγγειακών συστημάτων λόγω γήρατος, συστηματικά νοσήματα (π.χ. χρόνια νεφρική νόσος, ηπατική δυσλειτουργία, ενδοκρινικές διαταραχές κακοήθειες), τοπικές αλλεργίες, φάρμακα (π.χ. οπιοειδή) λοιμώδη αίτια (π.χ. ψείρες), ψυχολογικούς παράγοντες ή συνδυασμό των ανωτέρω. Εάν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως σοβαρές φλεγμονές, αυπνία, χρόνιο σύνδρομο κόπωσης.

Μέτρα αντιμετώπισης του κνησμού

• Μην αμελήσετε τη σωστή παθολογική εξέταση κατά την διάρκεια της οποίας θα δοθεί σωστή αιτιολογική θεραπεία.
• Κάντε μασάζ ή χτυπήστε ελαφρά την πάσχουσα περιοχή αντί να την ξύσετε
• Κάντε συχνά χλιαρά μπάνια ή ντους. Στεγνώστε ταμπονάροντας το δέρμα και αποφύγετε το βίαιο τρίψιμο
• Εάν η κνησμώδης περιοχή εντοπίζεται στο δέρμα χρησιμοποιήστε υποαλλεργική ενυδατική κρέμα χωρίς άρωμα
• Κρατήστε τα νύχια σας καθαρά, κοντά και λεία
• Φορέστε φαρδιά βαμβακερά ρούχα
• Μην φοράτε στενά ρούχα-υποδήματα ή ρούχα από μάλλινα ή συνθετικά υφάσματα
• Να αποφεύγετε να «μουλιάζετε σε μπανιέρες ή ντους». Αποφύγετε τις απότομες εναλλαγές θερμοκρασίας.
• Να μη χρησιμοποιείτε ερεθιστικά καθαριστικά σώματος, αποσμητικά ή ενυδατικές κρέμες