Έρπης ζωστήρ είναι από τις πιο συχνές λοιμώξεις στη μέση και την τρίτη ηλικία. Μπορεί να εμφανιστεί σε όσους έχουν περάσει ως παιδιά την ανεμοβλογιά.
Ο ιός Varicella Zoster, αν και ανήκει στην οικογένεια των ερπητοϊών, δεν σχετίζεται με τον έρπη του στόματος ή των γεννητικών οργάνων. Ο ιός αυτός ευθύνεται για την εκδήλωση της ανεμοβλογιάς στην παιδική ή και την ενήλικη ζωή και του έρπητα ζωστήρα, μετέπειτα.
Το μοναδικό εργαλείο πρόληψης της εμφάνισης του εξανθήματος και του έντονου πόνου που το συνοδεύει, είναι το εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα. Το εμβόλιο κυκλοφορεί τουλάχιστον μία δεκαετία στις ΗΠΑ και άλλες χώρες με εξαιρετικά αποτελέσματα. Τόσο στο επίπεδο ανοσίας που προσφέρει έναντι του έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγίας, όσο και στο επίπεδο ασφάλειας.
Στη χώρα μας, το εμβόλιο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων και χορηγείται δωρεάν σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Οι υποψήφιοι για το εμβόλιο ενήλικες μπορούν να απευθυνθούν στο γιατρό τους προκειμένου να μάθουν πως και πότε μπορούν να κάνουν τον απαραίτητο εμβολιασμό.
Το εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα αποτελεί την πραγματική λύση στο πρόβλημα. Οι υπάρχουσες θεραπευτικές παρεμβάσεις δεν προσφέρουν ίαση. Κκαι ανακούφιση από τα βασανιστικά συμπτώματα που προκαλεί ο έρπης ζωστήρας. Τα αντιικά φάρμακα πρέπει να χορηγούνται το πολύ εντός 72 ωρών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Αλλιώς είναι εντελώς αναποτελεσματικά.
Το πρώτο σύμπτωμα του έρπητα ζωστήρα είναι η εμφάνιση ενός εξανθήματος που «ζώνει» τη μια πλευρά του σώματος. Ή του προσώπου (από το χαρακτηριστικό εξάνθημα που μοιάζει με ζώνη πήρε το όνομά του). Ακολουθεί έντονη φαγούρα και πόνος. Ο οποίος περιγράφεται από τους ασθενείς που τον έχουν βιώσει ως «αφόρητος».
Τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα διαρκούν για περίπου 2 – 4 εβδομάδες και σιγά σιγά μειώνονται. Σε πολλές περιπτώσεις ο πόνος επιμένει για καιρό ακόμα και όταν έχει υποχωρήσει πλήρως το εξάνθημα και ο κνησμός.
Αυτός ο έντονος εξουθενωτικός πόνος που παραμένει για μήνες ή και χρόνια, ονομάζεται μεθερπητική νευραλγία. Είναι μία από τις πιο σοβαρές επιπλοκές του έρπητα ζωστήρα. Μάλιστα, 9 στα 10 άτομα με μεθερπητική νευραλγία εμφανίζουν «αλλοδυνία». Ακόμα και το ελαφρύ άγγιγμα ενός ρούχου ή της κουβέρτας προκαλεί πόνο.
Ο έρπητας ζωστήρας μπορεί να εμφανισθεί στην περιοχή των ματιών. Πρόκειται για τον οφθαλμικό έρπητα ζωστήρα. Μπορεί να επηρεάσει την όραση και να προκαλέσει ακόμα και απώλεια της.
Ο έρπητας ζωστήρας ενδεχομένως να οδηγήσει ακόμα και σε απώλεια ακοής όταν προσβάλει τη μισή πλευρά του σώματος. Σε λοίμωξη του δέρματος με τη δημιουργία μόνιμων ουλών. Ή πιο σπάνια, σε βλάβες των νεύρων που ελέγχουν την κίνηση (περιφερική κινητική νευροπάθεια).
Ο ιός Varicella Zoster κατά την αρχική του είσοδο στον οργανισμό προκαλεί πάντα ανεμοβλογιά. Μετά την αποδρομή της ανεμοβλογιάς, ο ιός παραμένει στον οργανισμό «απενεργοποιημένος». Κρύβεται στο νευρικό σύστημα για πολλά χρόνια, χωρίς να δίνει κανένα σημάδι της παρουσίας του.
Με την πάροδο των ετών, την αύξηση της ηλικίας και την επακόλουθη εξασθένιση του αμυντικού συστήματος, υπάρχει ισχυρή πιθανότητα να «ξυπνήσει» και να προκαλέσει τον έρπητα ζωστήρα.
Εκτός από τις επώδυνες και επικίνδυνες καταστάσεις που προαναφέρθηκαν, θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι επιπτώσεις που έχει στη ζωή των πασχόντων. Η πλειοψηφία των ασθενών δηλώνουν ότι ο έρπητας ζωστήρας επηρεάζει προς το χειρότερο την ποιότητα ζωής τους, με διαταραχές στον ύπνο και αδυναμία στην εκτέλεση απλών καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως το ντύσιμο, το πλύσιμο, κ.λπ. Στις επιπτώσεις θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουν οι ασθενείς, με κυρίαρχα την κατάθλιψη και τον φόβο.
Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, ένας στους τέσσερις ανθρώπους θα εμφανίσει έρπητα ζωστήρα. Το 95% των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών έχει τον ιό Varicella Zoster, καθότι έχει ασθενήσει από ανεμοβλογιά, οπότε κινδυνεύει να εκδηλώσει έρπητα ζωστήρα με τις γνωστές συνέπειες.