Στρεπτόκοκκος Α: Κατά την ομιλία της στην ΕΡΤ, η κυρία Άννα Παρδάλη, παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Παιδιάτρων Αττικής, αναφέρθηκε στο θέμα λέγοντας: «Πραγματικά o στρεπτόκοκκος είναι σε έξαρση εδώ και αρκετούς μήνες, από τον Ιανουάριο θα έλεγα, με κύματα τα οποία έχουν υφέσεις και εξάρσεις» .
«Ξέρουμε όλοι ότι μια ακραία έκφραση της νόσου μπορεί να είναι σηπτική κατάσταση από την οποία να κινδυνεύσει να χάσει τη ζωή του ένα παιδί» τόνισε ακόμη.
Σε σχέση με τον θάνατο του επτάχρονου παιδιού από στρεπτόκοκκο στην Ημαθία, η κυρία Άννα Παρδάλη τονίζει ότι «στο συγκεκριμένο περιστατικό δεν έχουν καταλήξει τα συμπεράσματα, δηλαδή υπάρχει ένα εργαστηριακό εύρημα. Πολλές φορές όμως μπορεί ένα εργαστηριακό εύρημα να μην είναι αυτό η κύρια αιτία που θα έχει κινδυνεύσει η ζωή, να είναι μια σειρά από πράγματα και γεγονότα».
Ενώ σε σχέση με τα συμπτώματα λέει πως: «ο στρεπτόκοκκος μπορεί να κάνει όλων των ειδών τα συμπτώματα και μπορεί να μιμηθεί και την γαστρεντερίτιδα. Δεν αποκλείεται όμως να έχει προηγηθεί και μια αλλοίωση η οποία να έριξε το ανοσοποιητικό».
«Ο στρεπτόκοκκος είναι ένα μικρόβιο που προσβάλλει όλες τις ηλικίες. Καταλαβαίνουμε όμως ότι τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα και πιο ευμετάβλητα. Όσο συνέρχονται πολύ εύκολα τόσο μπορεί να “βουτήξουν” σε μια πολύ άσχημη κατάσταση. Τα κλασικά συμπτώματα έχουν να κάνουν με αμυγδαλίτιδα και με εξάνθημα στο δέρμα, την οστρακιά. Οι πολύ σοβαρές όμως μορφές έχουν μια πολύ γενικευμένη εικόνα και αυτό είναι που πρέπει να κρατήσουν οι γονείς. Δηλαδή συμπτώματα όπως είναι εμετοί, υψηλός πυρετός, κακό χρώμα, ένα παιδί το οποίο δεν τρώει, είναι νωθρό, όλα αυτά είναι σημάδια ότι το παιδί δεν είναι καλά και δεν αφορά μόνο το στρεπτόκοκκο, αφορά οποιαδήποτε σοβαρή μορφή μιας μικροβιακής λοίμωξης» υπογράμμισε και συμπληρώνει ότι «ο πυρετός από μόνος του δεν λέει κάτι».
Όσο για το τι πρέπει να κάνουν οι γονείς η αντιπρόεδρος της Ένωσης Παιδιάτρων Αττικής εξήγησε ότι «σωστά οι γονείς κάνουν Strep Test (γρήγορο τεστ Στρεπτόκοκκου), αλλά από εκεί και έπειτα δεν πρέπει να υπάρξει πανικός. Σε μια εποχή έξαρσης του στρεπτόκοκκου, αν κάνει κανείς έλεγχο, στον φάρυγγα των παιδιών, μπορεί τα μισά παιδιά να είναι φορείς. Αυτό δεν σημαίνει ότι δικαιολογεί τα συμπτώματα πάντα και για αυτό πρέπει να συνεκτιμάται η κλινική κατάσταση με τον παιδίατρο και κυρίως να παρακολουθείται βήμα βήμα».
«Μπορεί να ήταν μια ακραία εξέλιξη», είπε αναφορικά με τον θάνατο του 7χρονου, και συμπλήρωσε: «θα δούμε τι ακριβώς έχει συμβεί. Όμως κατά κανόνα όταν ενεργοποιούνται οι γονείς και ενημερώνουν και προσφεύγουν γρήγορα σε όσο το δυνατόν πιο οργανωμένες δομές υγείας, τα πράγματα πάνε καλά».
«Τη Δευτέρα, 12 Ιουνίου, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ενημερώθηκε από νοσηλευτικό ίδρυμα της χώρας σχετικά με περιστατικό διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής νόσου (iGAS) από στρεπτόκοκκο ομάδας Α (Streptococcus pyogenes) σε αγοράκι ηλικίας επτά ετών, που κατέληξε στη ΜΕΘ με κλινική εικόνα σηπτικής καταπληξίας. Πρόκειται για το έκτο μεμονωμένο περιστατικό θανάτου από iGAS σε παιδί στην Ελλάδα, κατά το έτος 2023.
Στη χώρα μας, οι λοιμώξεις από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α δεν επιτηρούνταν μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων. Ο ΕΟΔΥ απέστειλε ενημερωτικό σημείωμα με οδηγίες σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας σχετικά με την αναγκαιότητα να δηλώνονται στον ΕΟΔΥ όλα τα περιστατικά της διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Εστάλησαν οδηγίες στις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας σχετικά με τη διαχείριση κρουσμάτων iGAS στο οικιακό και σχολικό περιβάλλον και ενημερώθηκε η επιστημονική κοινότητα.
Ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το ECDC και συμμετέχει ενεργά στο Κοινό Δίκτυο Επιδημιολογικής Επιτήρησης του νοσήματος σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και σε περίπτωση επικαιροποίησης των οδηγιών προς τις Αρχές Δημόσιας Υγείας θα ενημερώσει άμεσα το κοινό και την ιατρική κοινότητα.
Σύμφωνα με αναφορές Διεθνών και Ευρωπαϊκών φορέων Δημόσιας Υγείας (WHO, ECDC) καταγράφεται αύξηση των περιπτώσεων iGAS σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών σε ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες, από το Σεπτέμβριο του 2022 έως σήμερα. Κατά την ίδια περίοδο, αναφέρθηκαν επίσης αρκετοί θάνατοι από iGAS σε παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιρλανδία). Μέχρι σήμερα δεν προκύπτει εμφάνιση κάποιου νέου στελέχους στρεπτοκόκκου. Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α είναι ευαίσθητος στα συνήθη αντιμικροβιακά.
Ο ΕΟΔΥ υπενθυμίζει ότι ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Η συχνότητα εμφάνισης της φαρυγγίτιδας από GAS συνήθως κορυφώνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και στις αρχές της άνοιξης. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις ο GAS μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή λοίμωξη iGAS».
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, γνωστός και ως πυογόνος στρεπτόκοκκος ή GAS (Group A Streptococcus), είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάφορες λοιμώξεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Συνήθως αυτές οι λοιμώξεις είναι ήπιες, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι σοβαρές, μερικές φορές ακόμη και θανατηφόρες, εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά. Σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων (1-5%), το βακτήριο εντοπίζεται στο φάρυγγα, το δέρμα ή και άλλα σημεία χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα νόσου. Αυτά τα άτομα θεωρούνται υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από άτομα που είναι συμπωματικά και νοσούν, παρά από υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α είναι γνωστός για τον ρόλο του στην πρόκληση λοιμώξεων όπως η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (strep throat), ο πυρετός και το δερματικό εξάνθημα γνωστό ως οστρακιά (scarlet fever), καθώς και διάφορες δερματικές λοιμώξεις όπως το μολυσματικό κηρίο (impetigo) και η κυτταρίτιδα (cellulitis) που αφορούν τη φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως με κατάλληλα αντιβιοτικά, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα (προσβολή των νεφρών) ή ρευματικό πυρετό (προσβολή της καρδιάς).
Τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε ένα άτομο που πάσχει από στρεπτόκοκκο ομάδας Α εξαρτώνται από τον τύπο της λοίμωξης που προκαλείται από το βακτήριο. Για παράδειγμα, η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, αίσθημα κνησμού (πονόλαιμο), δυσκολία στην κατάποση, διογκωμένες αμυγδαλές με λευκά επικαλύμματα, διογκωμένα λεμφαδένα και αιμορραγικές πετέχειες στον ουρανίσκο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο (iGAS – invasive Group A Streptococcus), που είναι μια σοβαρή λοίμωξη που, χωρίς κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Οι μορφές της διεισδυτικής νόσου περιλαμβάνουν τη νεκρωτική περιτονίτιδα (necrotizing fasciitis) και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας (Streptococcal Toxic Shock Syndrome).
Οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ωστόσο, οι πιο ευάλωτες ομάδες στο βακτήριο είναι τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατασταλμένοι άτομα, όσοι πάσχουν από χρόνιες ασθένειες και όσοι ζουν σε ανθυγιεινές συνθήκες και σε περιβάλλοντα υψηλού συγκρατισμού. Ο πυογόνος στρεπτόκοκκος αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες φαρυγγοαμυγδαλίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας.
Αυτήν την στιγμή δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για την πρόληψη της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης που προκαλείται από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Ωστόσο, υπάρχουν εμβόλια που βρίσκονται υπό μελέτη για την καταπολέμηση αυτού του βακτηρίου.
Τα μέτρα πρόληψης της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο περιλαμβάνουν:
Για τη διάγνωση της λοίμωξης από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α υπάρχουν διάφορες εξετάσεις, οι οποίες επιλέγονται ανάλογα με την κλινική εικόνα του ασθενούς. Για παράδειγμα, για την γρήγορη διάγνωση της στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος ή ένα ταχύ τεστ ανίχνευσης του αντιγόνου του στρεπτοκόκκου, γνωστό και ως strep test.
Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα με κατάλληλα αντιβιοτικά, λαμβάνοντας υπόψη την σοβαρότητα της λοίμωξης.
Συμπτώματα όπως επίμονος πυρετός, έντονη κυνάγχη, δυσκαταποσία, πυρετός σε συνδυασμό με εξάνθημα και έντονη καταβολή απαιτούν άμεση ιατρική προσοχή.
Η διεισδυτική λοίμωξη από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο έχει πολύ γρήγορη εξέλιξη, για αυτό οποιαδήποτε υποψία νόσου απαιτεί άμεση ιατρική αξιολόγηση.