Η μαμά χελώνα ετών 140 έχει το γιο της, μόλις 5 ημερών, κορώνα στο κεφάλι της. Μια όμορφη εικόνα από τον κόσμο της φύσης στο Twitter από το Earth Pics.
Σήμερα υπάρχουν μόνο 50 είδη από από χελώνες, που ζουν αποκλειστικά στην ξηρά. Τρέφονται με φυτά και είναι από τα πιο αβλαβή ζώα. Τα πιο γνωστά είδη είναι: η χελώνα η μαυριτανική, η χελώνα η χέρμαννη και η χελώνα η ελληνική.
Οι χελώνες γεννιούνται από γονημοποιημένα αβγά και στην αρχή είναι πολύ μικρές και εύθραυστες, αν λάβει κανείς υπ’ όψη του ότι το βάρος τους, μόλις γεννηθούν είναι περίπου 10 γραμ. Η εξέλιξη τους είναι γνωστή σε όλους μας, μπορούν να φθάσουν σε πολύ μεγάλα μεγέθη.
Το μεγαλύτερο είδος χελώνα της ξηράς στη χώρα μας μπορεί να ξεπεράσει τα 35cm. Ζουν πολλά χρόνια και η διάρκεια ζωής για μια χελώνα είναι 40-130 χρόνια. Η μεγάλη διάρκεια της ζωής τους συνεπάγεται, την από μέρους μας μακροχρόνια δέσμευση.
Στις μικρές ηλικίες, δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Οι πρώτες διαφορές αρχίζουν να διακρίνονται σε ηλικία 3 με 4 χρόνων. Η αναπαραγωγηκή περίοδος όμως αρχίζει πολύ αργότερα, σε ηλικία 6-8 ετών για τα αρσενικά και 12-18 για τα θηλυκά.
Το μήνα Απρίλιο το θηλυκό γεννά 10-12 αβγά και τα πρώτα χελωνάκια θα δουν το φως της ζωής στα μέσα του Σεπτέμβρη. Στα πρώτα 5 χρόνια της ζωής το κέλυφος τους, είναι ακόμα πολύ μαλακό. Αυτό κάνει τις χελώνες πολύ ευάλωτες και εύκολη λεία σε διάφορα ζώα όπως αλεπούδες, σκύλους, φίδια. Όταν όμως μεγαλώσει ο μόνος τους εχθρός είναι ο άνθρωπος με τις φωτιές, το εμπόριο, τη χρήση φυτοφαρμάκων και την κατανάλωση σαν τροφή.
Οι αρσενικές χελώνες ξεχωρίζουν γιατί αφ’ ενός είναι πιο μεγάλες, έχουν μακρύτερη και παχύτερη ουρά, που διπλώνει στα πλάγια, αφετέρου έχουν μια κοιλότητα στο κάτω μέρος του κέλυφους, που δεν έχουν στα θηλυκά. Οι χελώνες ειδικά της ξηράς, παρ’ ότι δεν θεωρούνται απειλούμενο είδος, παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια έναν περιορισμό στην εξάπλωση τους, γεγονός που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην καταστροφή των βιοτόπων. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι χελώνες προστατεύονται από την Ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία και ότι η σύλληψη και θανάτωσή τους τιμωρείται από το νόμο. Οι χελώνες είναι ένα από τα πιο παλιά ζώα που υπάρχουν στη γη, αφού η πρώτη τους εμφάνιση χρονολογείται στα 200 εκατομμύρια χρόνια πίσω.
Το χειμώνα οι χελώνες πέφτουν σε χειμέρια νάρκη και ξυπνάνε την άνοιξη, όταν ο ήλιος αρχίζει να τις ζεσταίνει. Με το που θα ξυπνήσουν είναι ώρα να αρχίσουν να δραστηριοποιούνται. Οι δραστηριότητες που αναπτύσουν στοχεύουν αφ’ ενός αναζήτηση τροφής και αφετέρου αναζήτηση συντρόφου. Οι περισσότερες λειτουργίες και κινήσεις τους βασίζονται στο δυνατό αισθητήριο της όσφρησης που διαθέτουν.
Οι χελώνες ξηράς είναι αυστηρά ζώα φυτοφάγα. Στο σπίτι απαιτούν διατροφή πλούσια σε ίνες, με χαμηλή πρωτείνη, χαμηλό λίπος, βασισμένη στο χόρτο, για να είναι πάντα υγιείς. Οι χελώνες σε σύγκριση με τα θερμόαιμα θηλαστικά, χρειάζονται μόλις το 1/8 της τροφής για να τραφούν. Αν δέχονται μεγάλες ποσότητες τροφής θα μεγαλώσουν πιο γρήγορα, ενώ παράλληλα θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με την καρδιά, τα νεφρά, το συκώτι.
Η καλύτερη τροφή για τις χελώνες ξηράς είναι ανάμεικτα φρέσκα λαχανικά, γρασίδι, τριφύλλι. Σε μικρότερη ποσότητα δίνουμε πράσινα φύλλα λαχανικών, ντομάτες, πατάτες. Υπερβολικές ποσότητες λαχανικών, πλούσιες σε πρωτείνη, καλό είναι να αποφεύγονται.
Τις εποχές που δεν βρίσκουμε φρέσκα χόρτα, μπορούμε να ταΐζουμε τις χελώνες μας αγριόχορτα αποξηραμένα. Μπορούμε επίσης να μαζέψουμε μια ποσότητα αγριόχορτων, να την απλώσουμε στον ήλιο να ξεραθεί και μετά να την αποθηκεύσουμε σε πάνινο σάκο, έτσι ώστε να μπορούμε να τα κρατήσουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα διατροφής.Το ειδικό φαγητό του εμπορίου μπορεί να δίνεται σαν μέρος της διατροφής, αλλά δεν θα συμφωνήσουμε ότι είναι και το καλύτερο είδος.
Γενικά όλα τα αγριόχορτα είναι κατάλληλα για να τους δοθούν σαν τροφή, και αυτές με τη σειρά τους θα κάνουν τις σωστές επιλογές τους. Συμπλήρωμα ασβεστίου μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα, ειδικά για τα οστά και το κέλυφος. Φρέσκο νερό πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμο. Πρέπει το νερό να προσφέρεται σε σκεύος αρκετά βαθύ, ώστε να μπορεί η χελώνα να πίνει και να βρέχεται όποτε το θελήσει.
Για μια χελώνα δεν είναι το καλύτερο να ζει σε μια βεράντα, όπου έρχεται σε επαφή μόνο με πλακάκια και τσιμέντο. Συνεπώς καλό είναι να μην παίρνουμε χελώνες από την φύση, αν δεν έχουμε σίγουρα τον κατάλληλο χώρο για να τις βάλουμε. Έστω στη βεράντα, αλλά τουλάχιστον να υπάρχει μια μεγάλη γλάστρα με αρκετό και αφράτο χώμα. Η ιδανική κατοικία για της χελώνες ξηράς είναι το ύπαιθρο, με τα δέντρα, τα χόρτα και τα λουλούδια, το φως του ήλιου, τον αέρα και όλες τις συνθήκες που ταιριάζουν σε ένα ζώο. Εάν τώρα στο σπίτι μας διαθέτουμε αυλή, τότα πρέπει να περιφράζουμε κάποιο χώρο με ιδιαίτερη προσοχή γιατί οι χελώνες μπορούν να σκάβουν και να “δραπετεύουν”.
Πρέπει επίσης ο χώρος να είναι έτσι διαμορφωμένος, ώστε η χελώνα να μπορεί να κρύβεται, να βρίκει ησυχία και να προστατεύεται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.
Οι ασθένειες που παρουσιάζουν οι χελώνες έχουν άμεση σχέση με τη διατροφή και το περιβάλλον που ζουν. Αν εξαιρέσουμε τους μικροτραυματισμούς και τα ατυχήματα που οδηγούν πολλές στο θάνατο, τότε η διατροφή είναι η κύρια αιτία προβλημάτων για τις χελώνες. Η κακή διατροφή, η ελλειπής και η μη ισορροπημένη ευθύνεται για διαταραχές του μεταβολισμού, των οστών και του κέλυφους. Επίσης οι χελώνες υποφέρουν από εντερικά παράσιτα, καθώς και από όλα τα εξωπαράσιτα (στιμπούρια, κρότωνες..).
Όπως για κάθε ζώο, έτσι και στη περίπτωση των χελωνών, ο κτηνίατρος είναι ο μόνος που μπορεί να σας βοηθήσει σε κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζετε με τη κατοικίδια χελώνα σας. Στο «ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ» ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ υπάρχει ειδικός κτηνίατρος για τέτοιοιυ είδους ζώα, που τα κατατάσσουμε στην ομάδα των εξωτικών ζώων.
*ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Θα θέλαμε να πληροφορήσουμε τους φίλους αναγνώστες μας, ότι όλες οι χελώνες ξηράς στην χώρα μας, καθώς και όλα τα ερπετά και αμφίβια είναι προστατευόμενα και η αιχμαλώτισή τους είναι πράξη παράνομη. Συγκεκριμένα και οι 3 χελώνες ξηράς τις χώρας μας προστατεύονται αυστηρά αφού βρίσκονται στις λίστες α) της Σύμβασης της Βέρνης, β) της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 και γ) του Προεδρικού Διατάγματος υπ’αριθμόν 67, ΦΕΚ 23/Α/30-1-81. Ευχαριστίες στον φίλο αναγνώστη Ηλία Στραχίνη, μέλος της ελληνικής ερπετολογικής εταιρείας, για την πολύτιμη παρέμβαση.