Αναθεώρηση άρθρου στις 17 – Νοεμβρίου – 2022:
Η παρούσα εκδοχή του άρθρου πρόκειται για αναθεωρημένη εκδοχή του αρχικού άρθρου που δημοσιεύτηκε στη σελίδα μας με τίτλο «Καμπούρης, με παραμορφωμένους αγκώνες και κίτρινα μάτια: Έτσι θα είναι άνθρωπος σε μερικές εκατοντάδες χρόνια», στις 4 Νοεμβρίου 2022.
Η αναθεωρημένη εκδοχή του παρόντος άρθρου έγινε στις 17 Νοεμβρίου 2022 και σκοπό έχει να ενημερώσει τους αναγνώστες μας ότι το αρχικό μας άρθρο με τίτλο «Καμπούρης, με παραμορφωμένους αγκώνες και κίτρινα μάτια: Έτσι θα είναι άνθρωπος σε μερικές εκατοντάδες χρόνια» που ανέφερε ότι “Επιστήμονες και ερευνητές παρουσίασαν τη μορφή που θα έχει ο άνθρωπος το έτος 3000 μ.Χ. λόγω της χρήσης της τεχνολογίας”, είναι παραπληροφόρηση.
Ο τίτλος μας άλλαξε σε «Όχι ο άνθρωπος σε μερικές εκατοντάδες χρόνια ΔΕΝ θα είναι καμπούρης, με παραμορφωμένους αγκώνες και κίτρινα μάτια».
Τι ισχύει πραγματικά
Όπως εξηγεί σε σχετικό άρθρο του ο ιστότοπος Futurism.com, ο οποίος ενημερώνει σχετικά με τεχνολογικές εξελίξεις σε πληθώρα θεμάτων, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η συνθετική βιολογία και η εξερεύνηση του διαστήματος, ο υπό εξέταση ισχυρισμός παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα ΜΜΕ σε δημοσίευση της βρετανικής εφημερίδας Daily Mail στις 3 Νοεμβρίου 2022.
Η εφημερίδα χρησιμοποίησε ως πηγή δημοσίευση από τον ιστότοπο tollfreeforwarding.com που αναρτήθηκε ένα χρόνο νωρίτερα, στις 18 Οκτωβρίου 2021. Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως το tollfreeforwarding.com δεν αποτελεί επιστημονικό ή ερευνητικό ιστότοπο. Πρόκειται για εταιρεία παροχής υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών με έδρα την Καλιφόρνια, που παρέχει σε ιδιώτες και εταιρείες διεθνείς τηλεφωνικούς αριθμούς. Εντούτοις, στην ιστοσελίδα της διατηρεί μια ξεχωριστή κατηγορία δημοσιεύσεων σχετικά με εργασιακές συνθήκες και συνήθειες, στην οποία και αναρτήθηκε η πρωτότυπη δημοσίευση.
Η χρήση SEO spam για την χειραγώγηση των μηχανών αναζήτησης
Ο ιστότοπος Futurism.com αναφέρει χαρακτηριστικά πως η δημοσίευση του εν λόγω άρθρου, πέρα από το ζήτημα της επιστημονικής του ακρίβειας, αποτελεί απόπειρα SEO spam ή αλλιώς spamdexing. Όπως εξηγεί η εταιρεία παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας ιστοσελίδων webhosting4u.gr, πρόκειται για μια μέθοδο κατά την οποία μια ιστοσελίδα επιχειρεί να χειραγωγήσει την κατάταξη της σε μηχανές αναζήτησης, ώστε να αυξήσει την προβολή της:
Το SEO spam, επίσης γνωστό και ως spamdexing, είναι η προσπάθεια εκμετάλλευσης των search indexes έτσι ώστε να περιλαμβάνουν περιεχόμενο που διαφορετικά δεν θα το περιελάμβαναν.
Το Black Hat SEO επιθυμεί να “σπαμμάρει” τα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησης με περιεχόμενο το οποίο δεν αξίζει να βρίσκεται σε καλή θέση στα αποτελέσματα ή ακόμα και με περιεχόμενο το οποίο δεν αξίζει να συμπεριληφθεί καθόλου.
Η πλέον γνωστή και παλιά τεχνική του “γεμίσματος” μίας σελίδας ή άρθρου με ένα keyword είναι μια μορφή SEO spam, όπως είναι και η δημοσίευση links σελίδων σε forums, τα doorway pages κ.α. . Οι τεχνικές αυτές είναι σχεδιασμένες για να δίνουν μία ώθηση στις σελίδες όσον αφορά τις μηχανές αναζήτησης.
Τα κίνητρα είναι σαφή: οι μηχανές αναζήτησης είναι υπεύθυνες για ένα σημαντικό μέρος των πολύτιμων παραπομπών. Οι SEO spammers και οι πελάτες τους αναζητούν μια θέση ανάμεσα στα αποτελέσματα, αλλά δεν θέλουν να κάνουν το έργο που χρειάζεται για να εξασφαλίσουν νόμιμα μια θέση στα SERPs (σσ: στοχευμένα αποτελέσματα μηχανών αναζήτησης).
Η αυθαίρετη μεγαλοποίηση και διαστρέβλωση των διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων
Σκοπός της πρωτότυπης δημοσίευσης του tollfreeforwarding.com, σύμφωνα με το κείμενο της, ήταν να εξετάσει τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η τεχνολογία στο ανθρώπινο σώμα, ζητώντας βοήθεια από ειδικούς ώστε να κατασκευαστεί μια τρισδιάστατη απεικόνιση των επιπτώσεων αυτών:
Αν και [η διάδοση της τεχνολογίας] είναι εξαιρετική για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την παραγωγικότητα και την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων που αποκαλύπτουν τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η τεχνολογία στο σώμα μας. Για να συνειδητοποιήσουμε πλήρως τον αντίκτυπο που έχει η καθημερινή τεχνολογία σε εμάς, αντλήσαμε επιστημονική έρευνα και γνώμες ειδικών για το θέμα, πριν συνεργαστούμε με έναν 3D σχεδιαστή για να δημιουργήσουμε έναν μελλοντικό άνθρωπο, του οποίου το σώμα έχει αλλάξει βιολογικά λόγω της συχνής χρήσης smartphone, φορητών υπολογιστών και άλλων τεχνολογιών.
Το πρωτότυπο άρθρο του tollfreeforwarding.com επικαλείται δηλώσεις καταξιωμένων επιστημόνων, όπως ο χειρούργος ορθοπεδικός Dr. K. Daniel Riew και ο γνωστικός και εξελικτικός ψυχολόγος David C. Geary, καθώς και επιστημονικές μελέτες σχετικά με τις τωρινές επιπτώσεις της χρήσης της τεχνολογίας στον ανθρώπινο οργανισμό. Κάποιες από τις υποθέσεις, στις οποίες προβαίνει το πρωτότυπο δημοσίευμα, στηρίζονται σε υπαρκτές επιστημονικές έρευνες και ανησυχίες, όπως για παράδειγμα τυχόν επιπτώσεις στην καθημερινότητα μας από την παρατεταμένη χρήση υπολογιστή, από την υπερβολική έκθεση σε οθόνες υπολογιστών και κινητών αλλά και την πολύωρη χρήση του ποντικιού του υπολογιστή. Ωστόσο, οι ανησυχίες αυτές δεν αποτελούν κριτήριο της εξελικτικής διαδικασίας με τον τρόπο που προβάλλεται στο δημοσίευμα ενώ κάποιες από αυτές έχουν ήδη διαψευστεί από νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Συγκεκριμένα, η μελέτη του 2018 που επικαλείται το δημοσίευμα, σχετικά με την επίδραση της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων στη μνήμη των εφήβων, αναφέρει πως ναι μεν τα ευρήματα των ερευνητών υποδηλώνουν μια πιθανή αρνητική επίδραση αλλά αυτά απαιτούν επιβεβαίωση σε άλλους πληθυσμούς. Όπως είχαμε γράψει σε παλαιότερο άρθρο μας, ενώ η ιονίζουσα ακτινοβολία (για παράδειγμα οι ακτίνες Χ) έχει αποδειχθεί επιβλαβής και καρκινογόνα, καθώς φέρει την ενέργεια να προκαλέσει αλλαγές σε σημαντικά μόρια όπως το DNA, το μόνο βιβλιογραφικά συνεπές αποτέλεσμα της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας (για παράδειγμα οι ραδιοσυχνότητες που χρησιμοποιούν τα κινητά) είναι η θέρμανση του σώματος που την απορροφά. Ενώ στο παρελθόν ορισμένοι οργανισμοί υγείας αλλά και το παράρτημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας χαρακτήρισαν αυτού του είδους την ακτινοβολία «ενδεχομένως καρκινογόνα» και σύστησαν, προληπτικά, περιορισμένη έκθεση σε αυτή, κάτι που αναφέρει το πρωτότυπο δημοσίευμα, αυτό συνέβη σε μια περίοδο κατά την οποία η επιστημονική βιβλιογραφία διέθετε αρκετά λιγότερη ομοφωνία αναφορικά με πιθανούς κινδύνους της ακτινοβολίας των κινητών. Όπως τονίζει ο ιστότοπος cancer.gov:
Το ανθρώπινο σώμα απορροφά ενέργεια από συσκευές που εκπέμπουν ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων. Η μόνη σταθερά αναγνωρισμένη βιολογική επίδραση της απορρόφησης της ακτινοβολίας ραδιοσυχνοτήτων στους ανθρώπους που μπορεί να συναντήσει το ευρύ κοινό είναι η θέρμανση στην περιοχή του σώματος όπου κρατιέται ένα κινητό τηλέφωνο (π.χ. το αυτί και το κεφάλι). Ωστόσο, αυτή η θέρμανση δεν επαρκεί για να αυξήσει μετρήσιμα τη θερμοκρασία του σώματος. Δεν υπάρχουν άλλες σαφώς καθορισμένες επικίνδυνες επιπτώσεις για την υγεία στον ανθρώπινο οργανισμό από την ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων.
Επιπροσθέτως, η θεωρία της μείωσης του μεγέθους του εγκεφάλου αλλά και της νοητικής ικανότητας των ανθρώπων, την οποία εξέφρασε ο Dr. David C. Geary ως “idiocracy theory” το 2011, έχει διαψευστεί από πρόσφατα στοιχεία: ενώ τα προηγούμενα χρόνια είχε εκφραστεί η θεωρία πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος είχε συρρικνωθεί τα τελευταία 3.000 χρόνια, πρόσφατη ανασκόπηση δεδομένων από χιλιάδες χρόνια πριν διαπίστωσε πως το μέγεθος του εγκεφάλου μας δεν έχει αλλάξει «από τις απαρχές του είδους μας». Παράλληλα, η υπόθεση της μείωσης της νοητικής ικανότητας επίσης διαψεύδεται από τα υπάρχοντα δεδομένα. Το 1984 εκφράστηκε για πρώτη φορά το φαινόμενο του “Flynn effect“, το οποίο πήρε το όνομα του από τον νεοζηλανδό ερευνητή James Flynn. Ο ερευνητής διαπίστωσε πως το μέσο ανθρώπινο IQ αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, κάτι που πρόσφατες μετα-αναλύσεις επιβεβαίωσαν.
Ένα ακόμα παράδειγμα είναι αυτό του μπλέ φωτός. Όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο μας, η μόνη αρνητική επίπτωση της χρήσης οθόνης, που έχει τεκμηριωθεί με σαφήνεια, αφορά τις αμέσως προηγούμενες ώρες πριν τον ύπνο. Ο κιρκάδιος ρυθμός συντονίζεται με το φως του ήλιου και πιο συγκεκριμένα με το μπλε φως που αυτός εκπέμπει. Μπλε φως όμως εκπέμπουν και οι οθόνες των ψηφιακών συσκευών και, έτσι, η διαρκής έκθεση σε αυτές πριν τον ύπνο έχει συνδεθεί με απορρύθμιση του βιολογικού ρολογιού, χαμηλότερη ποιότητα ύπνου και αύξηση ρίσκου για διάφορα προβλήματα υγείας. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πως η έκθεση σε μπλε φως κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε ώρες εργασίας, μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα. [πηγή 1][πηγή 2]
Πέρα από τις δηλώσεις επιστημόνων, ένας από τους ειδικούς που παραθέτει το πρωτότυπο δημοσίευμα είναι ο Caleb Backe, ο οποίος διατηρεί τον ιστότοπο mapleholistics.com, ένα ηλεκτρονικό κατάστημα αιθέριων ελαίων και καλλυντικών. Παρά το γεγονός πως ο Backe δεν διαθέτει κατάρτιση σε θέματα υγείας, παρά μόνο πτυχίο στη διοίκηση επιχειρήσεων (ΜΒΑ), ο ίδιος δηλώνει «σύμβουλος ευεξίας, personal trainer και life coach». Ομοίως, στον ίδιο ιστότοπο εργάζεται η Adina Mahalli, η οποία αναφέρεται στο δημοσίευμα στο θέμα της συρρίκνωσης του εγκεφάλου. Αν και η ίδια στην ιστοσελίδα της mapleholistics.com δηλώνει πιστοποιημένη ειδικός ψυχικής υγείας, στο προσωπικό της προφίλ στο LinkedIn αναφέρει πως κατέχει πτυχίο Bachelor’s στην Εκπαίδευση (B.Ed.) στις ανθρωπιστικές επιστήμες και στην εκπαίδευση και διδακτική δημοτικών σχολείων, καθώς και πτυχίο Master of Arts (M.A.) σε μελέτες κοινωνικής εργασίας με εξειδίκευση στην παρέμβαση κρίσεων και τραυμάτων. Σύμφωνα με το προφίλ της, έχει εργαστεί ως σύμβουλος πωλήσεων και δασκάλα.
Ένας ακόμα ειδικός που επικαλείται το δημοσίευμα είναι ο Dr. Nikola Djordjevic, ο οποίος διατηρεί τον ιστότοπο medalerthelp.org, ένα ηλεκτρονικό κατάστημα συμπληρωμάτων και βιταμινών. Παρά το γεγονός πως ο ίδιος ισχυρίζεται πως διαθέτει πτυχίο γενικής ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και ασκεί ενεργά την ιατρική, στο προσωπικό του προφίλ στο LinkedIn δεν εμφανίζει κάποια σχετική εργασία στον ιατρικό τομέα. Εκεί δηλώνει πως έχει εργαστεί σε δυο εταιρείες που σχετίζονται με το μάρκετινγκ και το ψηφιακό μάρκετινγκ, ενώ μια εξ αυτών ασχολείται με την «κατάταξη κερδοφόρων εξειδικευμένων ιστοσελίδων χρησιμοποιώντας μια σουίτα αποκλειστικού SEO». Το γεγονός πως ο ίδιος, παρά την ιατρική του ιδιότητα, έχει εμπειρία σε χρήση συστημάτων SEO (Search Engine Optimization, στα ελληνικά Βελτιστοποίηση Ιστοσελίδων για Μηχανές Αναζήτησης) ενισχύει την υπόθεση του Futurism πως στην πραγματικότητα το πρωτότυπο δημοσίευμα αποτελεί απόπειρα SEO spam, όχι μόνο για την προώθηση του tollfreeforwarding.com αλλά πιθανώς και για άλλους ιστότοπους.
Σε γενικές γραμμές, τα πιθανά προβλήματα υγείας, όπως αυτά που προκύπτουν από τη λανθασμένη χρήση της τεχνολογίας, δεν σχετίζονται με το τι προσφέρει εξελικτικό πλεονέκτημα σε έναν οργανισμό. Αν πάρουμε για παράδειγμα την αναφορά των υπό εξέταση δημοσιευμάτων στο σύνδρομο της κυβικής σήραγγας, αυτό έχει αναφερθεί πως σχετίζεται, μεταξύ άλλων, με τη χρήση κινητών τηλεφώνων. Η «εξέλιξη» του ανθρώπινου οργανισμού ώστε να έχει αγκώνες σε ορθή γωνία και δάκτυλα που έχουν πάρει το σχήμα του κινητού τηλεφώνου ώστε να «καταπολεμήσει» το εν λόγω πρόβλημα, δεν θα προσέφερε κανένα εξελικτικό πλεονέκτημα, πιθανότατα θα προκαλούσε επιπλέον προβλήματα καθώς θα περιόριζε σημαντικά τις κινήσεις των χεριών του ατόμου.
Επιπροσθέτως, αναγνωρισμένοι ειδικοί στην εξελικτική βιολογία επισημαίνουν ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προβλεφθούν σημαντικές εξελικτικές αλλαγές στον άνθρωπο σε βάθος χρόνου, ενώ όσες εξελικτικές αλλαγές θεωρούνται πιθανές, βάσει θεωριών και επιστημονικών παρατηρήσεων, δεν αφορούν επιπτώσεις παρόμοιου τύπου ή μεγέθους με αυτές που αναφέρονται στα υπό εξέταση δημοσιεύματα. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]
Συμπέρασμα
Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία, προκύπτει πως η παρουσίαση της «Mindy» με τη συγκεκριμένη μορφή δεν προκύπτει από κάποια επιστημονική έρευνα αλλά από την ερμηνεία, σε βαθμό υπερβολής, δηλώσεων επιστημόνων σχετικά με την επίδραση της λανθασμένης χρήσης της τεχνολογίας αλλά και από αυθαίρετες εικασίες για το πως αυτή θα οδηγήσει στις εν λόγω αλλαγές στο ανθρώπινο σώμα.
Στο σύνολό τους, οι δηλώσεις αυτές αφορούν τους τρόπους που η λανθασμένη χρήση της τεχνολογίας μας επηρεάζει άμεσα, όχι πιθανές εξελικτικές αλλαγές στον ανθρώπινο οργανισμό. Σε πολλές από αυτές υπάρχει ευρύτερη διαστρέβλωση των εν λόγω κινδύνων, οι οποίοι έχουν διαψευστεί από νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Το πρωτότυπο άρθρο, μεταξύ άλλων, παραθέτει δηλώσεις από άτομα που, ενώ δηλώνουν σύμβουλοι υγείας ή ειδικοί ψυχικής υγείας, δεν διαθέτουν αντίστοιχη κατάρτιση και σχετίζονται επαγγελματικά με το μάρκετινγκ ή το διαδικτυακό μάρκετινγκ, γεγονός που υποδηλώνει πως αποτελεί απόπειρα SEO spam, δηλαδή προσπάθεια δηλαδή προσπάθεια χειραγώγησης της κατάταξης μιας ιστοσελίδας στις μηχανές αναζήτησης.
Για περισσότερες πληροφορίες που αποδεικνύουν την ΜΗ εγκυρότητα του άρθρου, μπορείτε να επισκεφθείτε τον παρακάτω σύνδεσμο:
Ζητούμε συγγνώμη από τους αναγνώστες μας για την, δημοσίευση του συγκεκριμένου άρθρου.
Η συντακτική ομάδα του enimerotiko.gr
Παρακάτω ακολουθεί η πρώτη και αρχική έκδοση του άρθρου η οποία δεν ισχύει, σύμφωνα με την έρευνα του οργανισμού διασταύρωσης ειδήσεων ellinikahoaxes.gr
Ακολουθεί το αρχικό άρθρο (παραπληροφόρηση):
Ο άνθρωπος του μέλλοντος θα έχει μία τρομακτική εικόνα, σε 800 χρόνια από σήμερα, λόγω της καθημερινής και πολύωρης χρήσης της τεχνολογίας.
Ειδικότερα, από τη συνεχή χρήση των κινητών τηλεφώνων και των φορητών υπολογιστών, το μοντέλο που ανέπτυξε ομάδα επιστημόνων έχει κύφωση, συρρικνωμένο λαιμό, «παλάμη πληκτρολόγησης» ακόμα και διπλό βλέφαρο.
Η «Μίντι», όπως ονομάστηκε το μοντέλο, που σχεδίασαν ειδικοί στις τρισδιάστατες δημιουργίες, βάσει των στοιχείων που τους έδωσαν ερευνητές, «θα μπορούσε να είναι ο «άνθρωπος του 3000», λαμβάνοντας υπόψη ότι ήδη ο σύγχρονος Αμερικανός περνάει επτά ώρες ημερησίως στο Διαδίκτυο.
Βασικό χαρακτηριστικό της «Μίντι» είναι η κύφωση και ο μικρότερος λαιμός, καθώς όπως εξηγεί ο Κάλεμπ Μπέικ από την εταιρεία Maple Holistics «οι ώρες που περνάμε κοιτώντας προς τα κάτω το κινητό μας τηλέφωνο ταλαιπωρεί τον λαιμό και βγάζει εκτός ισορροπίας την σπονδυλική μας στήλη. Λόγω της στάσης αυτής οι μύες του λαιμού κάνουν διπλή προσπάθεια για να στηρίξουν το κεφάλι»,
Ακόμη ένα χαρακτηριστικό της «Μίντι» που προκαλεί εντύπωση είναι το γεγονός ότι τα χέρια της και συγκεκριμένα οι αγκώνες είναι σε «ορθή γωνία», λόγω της πολύωρης χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και βιντεοπαιχνιδιών.
Η «Μίντι» είναι σίγουρο ότι υποφέρει και από το σύνδρομο της «παλάμης πληκτρολόγησης», μια παλάμη με τα δάχτυλα να έχουν πάρει το σχήμα του κινητού τηλεφώνου, με ειδικούς ήδη να έχουν καταγράψει περιστατικά ανθρώπων που πονάνε σε ορισμένα σημεία επαφής με το κινητό τηλέφωνο και έχουν το σύνδρομο της κυβικής σήραγγας.
Ο άνθρωπος του μέλλοντος προβλέπεται ότι θα έχει και πιο χοντρό κρανίο, ως μέσο προστασίας από την ακτινοβολία που εκπέμπουν τα κινητά, τα οποία στο παρελθόν έχουν κατηγορηθεί ως πιθανή αιτία κινδύνου για σοβαρά προβλήματα υγείας με τα παιδιά να είναι πιο ευάλωτα, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα κρανία τους είναι πιο λεπτά και λιγότερο ανεπτυγμένα από αυτά των ενηλίκων.
Ο άνθρωπος του μέλλοντος έχει δεύτερο βλέφαρο στο μάτι από τη χρήση της τεχνολογίας
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο, που οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι έχει η «Μίντι», είναι το δεύτερο βλέφαρο στο μάτι, ως μέσο άμυνας απέναντι στον μπλε φωτισμό που εκπέμπουν οι ηλεκτρονικές συσκευές και ο οποίος έχει κατηγορηθεί για διαταραχή του μοτίβου του ύπνου, πονοκεφάλους, καταπόνηση των ματιών.
Σύμφωνα με τον Κασούν Ρατναγιάκε από το Πανεπιστήμιο του Τολέδο, οι άνθρωποι του μέλλοντος μπορεί να αναπτύξουν ένα εσωτερικό βλέφαρο ή έναν επιπλέον φακό ματιού ως προστασία.
Η «Μίντι» είναι η απόγονος της «Έμα», μιας ανθρωποειδούς κούκλας που παρουσιάστηκε το 2019, προκειμένου να απεικονίσει τις απαντήσεις που έδωσαν τότε 3.000 εργαζόμενοι για τις επιπτώσεις στο σώμα τους από τις εργασιακές συνθήκες, δίνοντας ένα αποτέλεσμα μιας καμπουριασμένης γυναίκας, με κόκκινα αφυδατωμένα μάτια και πρησμένο σώμα.
