Ο Σταύρος Ξαρχάκος, με καταγωγή από την Μάνη, γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου 1939 στα Εξάρχεια. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι με την Νάντια Μπουλανζέ και στην σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης.
Της Έπη Τρίμη
Αν και σκόπευε να ασχοληθεί με την λεγόμενη “σοβαρή μουσική”, από πολύ νέος έγραψε μουσική και τραγούδια για το θέατρο και τον κινηματογράφο, γνωρίζοντας επιτυχία στις αρχές της δεκαετίας του 60.
Ο συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας από τους στυλοβάτες της έντεχνης λαϊκής μουσικής, μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι. Έγραψε σπουδαία τραγούδια την δεκαετία του ‘60, που θεωρούνται πλέον κλασικά στο είδος τους. Στο προσωπικό του μουσικό ύφος, η κριτική αναγνωρίζει κάτι από τον δυναμισμό του Θεοδωράκη και την μελωδικότητα του Χατζιδάκι.
Στην προσωπική του ζωή, ο Σταύρος Ξαρχάκος έχει παντρευτεί δύο φορές
Την πρώτη φορά με την Καρλότα Ξανθοπούλου, με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Πανδώρα Ξαρχάκου. Το 2015, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την τραγουδίστρια Ηρώ Σαϊα (γεν. 1979), με την οποία απέκτησε δίδυμα, ένα αγόρι και ένα κορίτσι.
Ο Σταύρος Ξαρχάκος έγινε πατέρας στα 78 του
Μπορεί να τους χωρίζουν 40 χρόνια με την Ηρώ Σαΐα αλλά από τότε που συναντήθηκαν για πρώτη φορά το μακρινό 2008, ανακάλυψαν ότι τα κοινά που τους ενώνουν είναι περισσότερα. Η αγάπη τους για τη μουσική, η κοινή στάση ζωής αλλά και η μεταξύ τους φυσική και πνευματική έλξη, τους έφεραν σταδιακά κοντά σε μια δυνατή σχέση που επισφραγίστηκε με τον γάμο τους το 2015 και τον ερχομό των παιδιών τους πριν περίπου ένα χρόνο.
Σε μία σπάνια συνέντευξή του στο ένθετο BHMAgazino είχε απαντήσει στους επικριτές του για την απόκτηση παιδιών σε αυτή την ηλικία έχοντας πει: «Δεν είμαι αισιόδοξος, είμαι υπεραισιόδοξος, διότι στα 78 μου απέκτησα δίδυμα. Δεν ξέρω αν σας λέει κάτι αυτό. Πόση αισιοδοξία πρέπει να κουβαλάω μέσα μου για να φέρω στον κόσμο δυο ψυχές» τονίζει ο μεγάλος δημιουργός και συνεχίζει: «Δεν έχω να απαντήσω τίποτα σε αυτούς που με επικρίνουν, διότι θεωρώ κακόγουστα αυτά τα σχόλια. Θα με επικρίνει ο οποιοσδήποτε για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζομαι την ζωή μου; Δεν χρειάζεται να πω τίποτα».
Η μουσική του παρακαταθήκη
Από τη μουσική και τα τραγούδια που έγραψε για θεατρικά έργα «Το Πάρτυ» (1961) και «Τα κόκκινα φανάρια» (1961), καθώς και για τις ταινίες «Ταξίδι» (1962) «Κόκκινα φανάρια» (1963), «Τρίτος δρόμος» (1963), «Λόλα» (1964), προέκυψαν οι πρώτες του μεγάλες επιτυχίες: «Άπονη ζωή», «Φτωχολογιά», «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», «Όνειρο δεμένο» και «Χάθηκε το φεγγάρι». Επιτυχίες της ίδιας δεκαετίας είναι τα τραγούδια «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή»,«Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι» (μουσική για την σπονδυλωτή ταινία «Τετράγωνο», βασισμένη σε διηγήματα του Αντώνη Σαμαράκη), «Τα τρένα που φύγαν», «Τι έχει και κλαίει το παιδί», «Υπομονή», «Μάτια βουρκωμένα», «Άσπρη μέρα», «Στου Όθωνα τα χρόνια», πολλά από τα οποία ξεκίνησαν από το θέατρο και τον κινηματογράφο. Την περίοδο αυτή συνεργάστηκε στενά με τον δημοσιογράφο Λευτέρη Παπαδόπουλο, που έκανε τα πρώτα του βήματα στην στιχουργική,ενώ τραγούδια του ερμήνευσαν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Βίκυ Μοσχολιού.
Ο Σταύρος Ξαρχάκος συνέχισε να γράφει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, παραμένοντας ιδιαίτερα ενεργός στην δισκογραφία έως τα τέλη της δεκαετίας του ’ 70. Χαρακτηριστικές δουλειές του αυτών των χρόνων οι δίσκοι: «Χρώματα», «6+6», «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας» σε στίχους Λόρκα, «Διόνυσε καλοκαίρι μας», «Νυν και αεί», και «Συμφωνία της Γιάλτας». Την ίδια περίοδο συνέθεσε την μουσική της θρυλικής παράστασης των Καζάκου/Καρέζη «Το μεγάλο μας τσίρκο» (1973) στα χρόνια της χούντας, μουσική για τα θεατρικά έργα «Πειρασμός», «Κόκκκινα τριαντάφυλλα για μένα» και «Κομέντια», καθώς και για τις ταινίες «Κορίτσια στον ήλιο» (1968) του Βασίλη Γεωργιάδη και «Γυμνοί στο δρόμο» (1969) του Γιάννη Δαλιανίδη. Από την δεκαετία του ‘80 και εντεύθεν η παρουσία του στην δισκογραφία είναι αραιή, αλλά περιλαμβάνει μια κορυφαία στιγμή: την μουσική και τα τραγούδια που έγραψε για την ταινία του Κώστα Φέρρη «Ρεμπέτικο» (1983).
Η εμπλοκή του στην πολιτική επί Έβερτ
Το 1986 ο Σταύρος Ξαρχάκος εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων με την παράταξη του Μιλτιάδη Έβερτ και ανέλαβε αντιδήμαρχος πολιτισμού. Τον Ιούνιο του 1989, πέρασε στην κεντρική πολιτική σκηνή και εξελέγη βουλευτής της Α’ Αθηνών με την Νέα Δημοκρατία. Επανεξελέγη στις εκλογές του Νοεμβρίου του ιδίου χρόνου,αλλά αιφνιδιαστικά στις 12 Ιανουαρίου 1990 υπέβαλε την παραίτησή του,επειδή δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει συμφέροντα και να υπηρετήσει το δημόσιο αγαθό, όπως είχε, όπως είχε δηλώσει.
Στις αρχές του 1995 ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της νεοσύστατης Κρατικής Ορχήστρας Ελληνικής Μουσικής (KOEM), της μοναδικής ορχήστρας της Ελλάδας με αποκλειστικά ελληνικό ρεπερτόριο από όλο το φάσμα της μουσικής. Το 2000, επανασυνδέθηκε με την πολιτική και την Νέα Δημοκρατία και εξελέγη ευρωβουλευτής. Το 2014 ήταν υποψήφιος και πάλι με την Νέα Δημοκρατία για την Ευρωβουλή, αλλά δεν εξελέγη.
Η αναγόρευση ως επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής
Στις 19 Δεκεμβρίου 2019, ο Σταύρος Ξαρχάκος αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
