Ο αείμνηστος ηθοποιός Σπύρος Καλογήρου ταυτίστηκε με το ρόλο του κακού στη μεγάλη οθόνη. Σήμα κατατεθέν του που θυμόμαστε όλοι ήταν η χαρακτηριστική, τρεμάμενη φωνή του και το άγριο παρουσιαστικό του.
Γράφει η Έπη Τρίμη
Η οικογένειά του ήταν φτωχή και μεγάλωσε με την φροντίδα της μητέρας του, την οποία ο ίδιος αποκαλούσε «ηρωίδα».
Τελείωσε το δημοτικό σχολείο και αμέσως μετά φοίτησε στην Σεβαστοπούλειο Εργατική Σχολή. Ο λόγος που επέλεξε την σχολή ήταν το φαγητό που προσέφερε στους σπουδαστές της.
Την περίοδο της Κατοχής, όπως υποστήριζε ο ίδιος ο Καλογήρου, υπήρξε σαλταδόρος, μαυραγορίτης, έμπορος λαθραίων τσιγάρων και λωποδύτης, χωρίς να μάθουμε ποτέ αν έλεγε αλήθεια ή όχι.
Ο εξαιρετικά ταλαντούχος και σεμνός ηθοποιός γεννήθηκε στην Κυψέλη στις 3 Νοεμβρίου του 1922. Στα εφηβικά του χρόνια λόγω του εξαιρετικού του ταλέντου αλλά και για λόγους βιοπορισμού άρχισε να εργάζεται ως φωτογράφος. Με το θέατρο ασχολούνταν ερασιτεχνικά, μέχρι που κάποιος σκηνοθέτης τον παρότρυνε να γραφτεί στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου.
Τα ποιήματα και η εργασία στον ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων
Καλλιτεχνική φύση και ευαίσθητη ψυχή καθώς ήταν, ο Σπύρος Καλογήρου – εκτός από την ερασιτεχνική του ενασχόληση με το θέατρο – έγραφε και στίχους, τους οποίους διάβαζε στον ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Εκεί τον άκουσε κάποτε ένας σκηνοθέτης του ραδιοφωνικού σταθμού και τον προέτρεψε να ασχοληθεί με την υποκριτική και να γραφτεί σε μια δραματική σχολή. Ο Καλογήρου αρνήθηκε την πρόταση λέγοντας στον σκηνοθέτη ότι έχει δουλειά και βγάζει μεροκάματο. Εννοούσε, φυσικά, την δουλειά του στο φωτογραφείο. Ο σκηνοθέτης της ΥΕΝΕΔ, όμως, επέμεινε στην πρότασή του και τελικά πήρε από το χέρι τον Σπύρο Καλογήρου και τον οδήγησε στην Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου. Από αυτήν την σχολή ο Σπύρος Καλογήρου πήρε πολλά εφόδια για την μετέπειτα καριέρα του. Εκεί είχε και την τύχη να γνωρίσει την σύζυγό του, ηθοποιό Ευαγγελία Σαμιωτάκη (1935 – 2017) το 1952, όταν εκείνη σπούδαζε στην σχολή κι εκείνος πια είχε ξεκινήσει την καριέρα του.
Η επαγγελματική πορεία του Σπύρου Καλογήρου στην υποκριτική
Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1955, με τον θίασο του Ν. Χατζίσκου στον «Ερωτόκριτο» και ακολούθησε ο «Άμλετ». Η θεατρική του σταδιοδρομία άρχισε ουσιαστικά να διαμορφώνεται με την ένταξή του στο «Θέατρο Τέχνης» του Καρόλου Κουν, το 1960, με το οποίο έπαιξε σε ιστορικές παραστάσεις (π.χ. «Όρνιθες», «Πέρσες») σε Ελλάδα και εξωτερικό. Συνεργάστηκε με τους θιάσους των Λαιμού, Ροντήρη, Μινωτή, Σολωμού, Κουν, Κατράκη, Μυράτ, Λαμπέτη, Κατερίνας κ.ά.
Στη δεκαετία του ’80 άρχισε να συγκροτεί προσωπικούς θιάσους μαζί με τη σύζυγό του, Ευαγγελία Σαμιωτάκη, κι έκαναν πολλές περιοδείες. Έπαιξε σε περίπου διακόσια θεατρικά έργα και σε όλα τα είδη του θεάτρου, κλασικούς και σύγχρονους συγγραφείς, από θέατρο του παραλόγου (Ιονέσκο) μέχρι επιθεώρηση, αλλά και σε πολλά του ελληνικού δραματολογίου.
Από τους τελευταίους, χαρακτηριστικούς ρόλους του στη σκηνή, στον οποίο υπήρξε απολαυστικός, ήταν αυτός του Λουκά στο «Λόγω Φάτσας» του Γιώργου Διαλεγμένου, που σκηνοθέτησε ο Αντώνης Αντύπας στο «Απλό Θέατρο» (1993-1995). Το καλοκαίρι του 1996 εμφανίστηκε με τον Θύμιο Καρακατσάνη στο «Καραγκιόζη-Ντριμ», ερμηνεύοντας τον Μπάρμπα-Γιώργο, ενώ το 1999 έπαιξε στο πλευρό της Μιμής Ντενίση στο «Εγώ η Λασκαρίνα».
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1955 στην ταινία του Ντίμη Δαδήρα «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας». Έκτοτε συμμετείχε σε περισσότερες από 60 ταινίες, μαζί με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού σινεμά. Εμφανίστηκε σε περίπου 55 ταινίες, ανάμεσά τους οι: «Η Αθήνα τη νύχτα», «Στεφανία», «Κοντσέρτο για πολυβόλα», «Η νεράιδα και το παλικάρι», «Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά», «Η Μαρία της σιωπής», «Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο», «Στάκαμαν». Όμως, η ταινία που άφησε εποχή ήταν η «Λόλα», στην οποία ο Σπύρος Καλογήρου είχε πει την αξέχαστη φράση «Είναι πολλά τα λεφτά Άρη», προς τον τότε συμπρωταγωνιστή του Νίκο Κούρκουλο, για τα «μάτια» της Τζένης Καρέζη.
Το 1966, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση για την ερμηνεία του στη μικρού μήκους ταινία «Τζίμης ο Τίγρης» του Παντελή Βούλγαρη και οι κριτικοί κινηματογράφου τού απένειμαν το 1971 τον Αργυρό Απόλλωνα για τον ρόλο του στην ταινία «Κατάχρηση εξουσίας». Τιμήθηκε με τη Χρυσή Κεφαλή του «Θεάτρου Βαχτάγκοφ» της Μόσχας. Εμφανίστηκε και σε τηλεοπτικές σειρές («Και οι παντρεμένοι έχουν ψυχή»).
Η προσωπική ζωή του Σπύρου Καλογήρου
Παρά την κινηματογραφική εικόνα του κακού, με την οποία ταυτίστηκε, στην αληθινή ζωή του ο Σπύρος Καλογήρου υπήρξε ένας πολύ γλυκός και τρυφερός άνθρωπος.
Ο Σπύρος Καλογήρου συνάντησε για πρώτη φορά την Ευαγγελία Σαμιωτάκη στην Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου το 1952. Εκείνη ήταν 18 χρονών και σπούδαζε στην σχολή κι εκείνος 13 χρόνια μεγαλύτερος, σχεδόν 30 χρόνων. Κανείς από τους δύο δεν φανέρωσε αμέσως τον ενδιαφέρον του. Η ίδια η Σαμιωτάκη είχε πει σε συνέντευξή της ότι ερωτεύτηκε αμέσως τον Σπύρο Καλογήρου. Προσπαθούσε, μάλιστα, να διώξει με τρόπο όποιον από την οικογένειά της την συνόδευε στην σχολή για να δώσει την ευκαιρία στον Καλογήρου να της μιλήσει. Αλλά εκείνος δεν το τολμούσε. Κάποια στιγμή, όμως, δεν άντεξε και της ομολόγησε τον έρωτά του μέσω ενός ποιήματος που είχε γράψει για εκείνη και της το απήγγειλε:
Ήταν του Μάη δειλινό σαν πέρασε βουβή,
Καμαρωτή, πανέμορφη ψιλή σαν μια τουλίπα,
Κι ενώ η φύσις έπαιρνε το χρώμα το μαβί,
Μ’ αρέσεις της εφώναξα, πρόλαβα και της είπα.
Λίγο καιρό αργότερα, ζευγάρι πια οι δυο τους, της ομολόγησε ότι από την πρώτη στιγμή που την είδε του άρεσε, αλλά σκέφτηκε ότι είναι πολύ ψηλή και όμορφη και θα τον ταλαιπωρήσει. Τα πρώτα χρόνια του γάμου τους, ο Καλογήρου την ζήλευε, αλλά δεν της το έδειχνε, όπως δήλωσε η ίδια σε συνέντευξή της σε μεγάλη εφημερίδα.
Το ζευγάρι έμεινε μαζί για πάνω από 50 χρόνια, απέκτησε ένα γιο, τον Κωνσταντίνο και μία εγγονή, την Ευαγγελία. Αποτέλεσε ένα από τα πιο αγαπημένα και μακροβιότερα ζευγάρια του καλλιτεχνικού χώρου. Σε συνεντεύξεις τους δήλωναν αιώνια ερωτευμένοι. Τους χώρισε μόνο ο θάνατος εκείνου.
Τα τελευταία χρόνια και το τέλος του
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Σπύρος Καλογήρου είχε αποσυρθεί από το θέατρο. Το 2003 ξεκινάει η μεγάλη περιπέτεια της υγείας του, όταν υπέστη πολλαπλά εγκεφαλικά. Έχοντας λάβει άμεσα την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή από τους γιατρούς, αλλά και την απέραντη αγάπη και την φροντίδα της συζύγου του, που ήταν πάντα στο πλάι του, κατάφερε να επανέλθει μερικώς. Είχε καθηλωθεί σε αναπηρική καρέκλα και περνούσε τον περισσότερο καιρό στο εξοχικό τους σπίτι στον Ωρωπό, κοντά στην φύση, που τον συγκινούσε και δάκρυζε. Όμως η χαρακτηριστική του φωνή, εκείνη η βραχνή που όλοι γνωρίζουμε, έβγαινε πια με μεγάλη δυσκολία. Δύναμη του έδινε και η εγγονή του, η μικρή Ευαγγελία, η οποία έπαιζε κοντά στον παππού της, του μιλούσε και τον φιλούσε.
Την παραμονή της Πρωτομαγιάς του 2009 ο Σπύρος Καλογήρου μεταφέρθηκε από τον Ωρωπό στο Λαϊκό νοσοκομείο, καθώς δεν είχε επικοινωνία με το περιβάλλον. Σύμφωνα με τους γιατρούς, ένας έρπης στο μάτι του είχε προκαλέσει εγκεφαλίτιδα. Προσπαθούσαν να τον σώσουν, αλλά οι ελπίδες απομακρύνονταν μέρα με την μέρα. Η θεραπεία του συνεχίστηκε σε ειδική μονάδα στο Τζάνειο νοσοκομείο στον Πειραιά. Η σύζυγός του και ο γιος του ήταν καθημερινά κοντά του.
Ο Σπύρος Καλογήρου έφυγε από την ζωή λίγο πριν τις 6 το απόγευμα του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2009, μετά από βαθύ κώμα στο οποίο είχε πέσει τους τελευταίους δυο μήνες. Η κουρασμένη καρδιά του είχε πια σταματήσει. Ήταν 87 χρόνων.
