Η ιστορία του μεγάλου ζωγράφου Σοφοκλή Χρήστου που έζησε τα χρόνια της κατοχής, συγκινεί και προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς δίνει κίνητρο και εμπνέει τις νέες γενιές να ονειρευτούν, να θέσουν υψηλούς στόχους καθώς και να έχουν στο μυαλό τους πως η δύναμη της θέλησης αποτελεί το υπέρτατο αγαθό.
Ο μικρός Σοφοκλής, στις 9 Οκτωβρίου του 1944, βρίσκεται κλεισμένος στο σπίτι του στου Φιλοπάππου όταν ξαφνικά ακούει έναν θόρυβο στο παράθυρο. Μέλη της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΠΟΝ πετούν μία μικρή πέτρα και ο μικρός καταλαβαίνει ότι επρόκειτο για συνθηματικό. Του δίνουν ένα σακί με παξιμάδια και φεύγει κρυφά από το σπίτι. Έπρεπε να το μεταφέρει σε ένα νταμάρι για να το πάρουν αργότερα οι αντάρτες που θα κατέβαιναν από την Πάρνηθα.
Την ώρα όμως που πήγαινε προς το συμφωνημένο σημείο, άκουσε έναν Γερμανό στρατιώτη να του φωνάζει «Άλτ!» Ο μικρός Σοφοκλής τρομοκρατημένος άρχισε να τρέχει και για λίγο διάστημα κατάφερε να ξεφύγει, μπαίνοντας στην αυλή του σπιτιού του. Εκεί κρύφτηκε για να μην τον βρει. Όμως, ο Γερμανός στρατιώτης πέταξε μέσα στην αυλή μία χειροβομβίδα η οποία έσκασε μπροστά στον έντρομο ανήλικο.
Στη συνέχεια επικράτησε πανικός με τη μητέρα του να τον βρίσκει αιμόφυρτο και να τον μεταφέρει στον Ευαγγελισμό, δίνοντάς του τις πρώτες βοήθειες. Από την επίθεση ο 12χρονος επιβίωσε, όμως έχασε για πάντα το αριστερό του μάτι και τα δύο του χέρια, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να γίνει ο ζωγράφος που πάντα ονειρευόταν και μάλιστα η φήμη του έφτασε μέχρι τον Λευκό Οίκο και τον Τζον Κένεντι.
Ο ζωγράφος Σοφοκλής Χρήστου, μέσω συνέντευξής του στην «Μηχανή του Χρόνου» διηγήθηκε τις τραγικές καταστάσεις του πολέμου όταν τα γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα λεηλατούσαν τις αποθήκες με τα τρόφιμα, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι πολίτες να υποφέρουν από υποστιτισμό και να πεθαίνουν στους δρόμους.
«Υπήρχε μεγάλη πείνα. Τα πάντα στέλνονταν στη Γερμανία. Και ό,τι σάπια είχαν, τα πέταγαν. Αυτά τα έπαιρναν διάφοροι επιτήδειοι και τα πουλούσαν. Συνήθως, είχαν λεμόνια και τα βάζανε σε κάτι καροτσάκια. Εμείς τα παίρναμε, βγάζαμε τα σάπια και τρώγαμε την φλούδα. Έτσι, την περνάγαμε. Πηγαίναμε στο συσσίτιο. Ανακατεύανε με την κουτάλα το ζωμό και έβρισκαν μέσα ένα μόνο ρεβίθι ή ένα κουκί. Ήταν δραματική η κατάσταση».
Τα παιδικά χρόνια στον πόλεμο
Πέραν όμως από τις δυσκολίες ο Σοφοκλής Χρήστου θυμόταν πως έπαιζε με τους φίλους του στους δρόμους της Αθήνας και τι τον συμβούλευε η μητέρα του. «Κάθε φορά που βλέπεις Γερμανό στον δρόμο να γυρνάς την πλάτη σου και να κοιτάς προς τον τοίχο των σπιτιών». «Περνάγανε οι σφαίρες γύρω μας. Σκάγανε στα πόδια μας. Αλλά που να δώσουμε σημασία εμείς; Ήμασταν παιδιά», λέει χαρακτηριστικά.
Ο μεγάλος ζωγράφος που έμεινε στο νοσοκομείο πέντε μήνες, διηγείται πως έζησε την απελευθέρωση που περίμενε με ανυπομονησία. «Βγαίναμε κάθε μέρα από το σπίτι και κοιτούσαμε αν έχει κατέβει η σημαία των Γερμανών από την Ακρόπολη. Οι Βρετανοί είχαν ανέβει πάνω στην ταράτσα του νοσοκομείου και χτυπούσαν τους αντάρτες που περνούσαν με τα πολυβόλα. Ακούγαμε τους πυροβολισμούς. Φέρνανε τους νεκρούς και τους τραυματίες με ανατρεπόμενο όχημα, αυτό που χρησιμοποιούσαν για τα χαλίκια».
Το νοσοκομείο ήταν γεμάτο από τραυματίες του πολέμου και για τον μικρό Σοφοκλή δεν υπήρχε χώρος και έτσι μεταφέρθηκε σε παγκάκι σε εξωτερικά ιατρεία. Λίγα χρόνια αργότερα, τα δημόσια σχολεία αρνούνταν να τον δεχτούν λόγω του τραυματισμού του που του στέρησε τα δύο του χέρια και το ένα μάτι. «Εσύ δεν μπορείς να γράψεις. Δεν μπορείς να παρακολουθήσεις. Δεν μπορούμε να σε πάρουμε», του έλεγαν χαρακτηριστικά.
Η γνωριμία με την βασίλισσα Φρειδερίκη
Όμως ο δωδεκάχρονος Σοφοκλής δεν το έβαζε κάτω, ύστερα από σωρεία αποτυχημένων προσπαθειών, έμαθε για το Near East Foundation, ένα Αμερικάνικο κοινωφελές ίδρυμα, όπου επίτιμη πρόεδρος του ήταν η βασίλισσα Φρειδερίκη.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον ζωγράφο, όταν η βασίλισσα Φρειδερίκη άκουσε για ένα παιδί που ζωγραφίζει ήθελε να τον γνωρίσει από κοντά. Η ίδια είδε τα έργα του, εντυπωσιάστηκε και δάκρυσε. Είχε αγοράσει συνολικά 14 πίνακες από τον μικρό Σοφοκλή και τον αγαπούσε πολύ. Στην ίδια τάξη ήταν παιδιά διαφορετικών ηλικιών. Όση ώρα η καθηγήτρια δίδασκε τους υπόλοιπους μαθητές, ο Χρήστου ζωγράφιζε.
Στη συνέχεια, η Φρειδερίκη τον κάλεσε στο γραφείο της και του ζήτησε να της δείξει πώς γράφει. Ο μικρός τότε Σοφοκλής από το άγχος του έγραψε «Κυρία Φρειδερίκη». Η βασίλισσα γέλασε και του είπε πως για ό,τι χρειάζεται, μπορεί να απευθύνεται σε εκείνη. Από τότε η βασίλισσα έγινε «η δεύτερη μητέρα του», όπως αναφέρει ο ίδιος.
Όταν αποφοίτησε από το σχολείο, μπήκε στην Εμπορική Σχολή Εμποροϋπαλλήλων, αλλά δεν εγκατέλειψε ποτέ το όνειρό του να γίνει ζωγράφος, και έτσι έδωσε εξετάσεις για να μπει στη σχολή Καλών Τεχνών. Ο ίδιος, ανέφερε ακόμη πως «Δεν ξέρω αν θα γινόμουν ζωγράφος, αν δεν είχε γίνει το ατύχημα».
Ενώ, παράλληλα είχε δηλώσει πως απέτυχε στις πρώτες εξετάσεις που έδωσε για τη σχολή Καλών Τεχνών, καθώς κάποιος κατέστρεψε το έργο του! Η απογοήτευσή του ήταν μεγάλη όμως είχε συνεχώς δίπλα του το στήριγμά του, την βασίλισσα Φρειδερίκη η οποία τον παρακινούσε να συνεχίσει την σκληρή προσπάθεια και να μην τα παρατήσει.
Τελικά, έγινε δεκτός στη σχολή και μαθήτευσε κοντά σε μεγάλους ζωγράφους της εποχής, όπως ήταν ο Κωνσταντίνος Παρθένης.
Οι γιατροί του έλεγαν ότι δεν θα μπορέσει να δώσει προοπτική στα έργα του γιατί δεν μπορούσε να δει από το ένα μάτι. Όμως, ο Σοφοκλής Χρήστου τα κατάφερε. Όχι μόνο έδωσε προοπτική, άλλα έκανε έργα που θαυμάστηκαν από όλον τον κόσμο. Τα σχέδια του είναι ασπρόμαυρα και αναδεικνύουν τις ομορφιές της Ελλάδας. Έκανε εκθέσεις στην Ελβετία, στη Μ. Βρετανία, στη Γερμανία, στη Ρωσία και Γαλλία.
Πως έφτασε μέχρι τον Λευκό Οίκο και τον Κένεντι
Ο ίδιος μιλώντας στην «Μηχανή του Χρόνου» αναφέρει πως το 1963 δέχτηκε μια επιστολή από τον Λευκό Οίκο, καθώς ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζον Κένεντι τον κάλεσε προκειμένου να κάνει μια σειρά εκθέσεων για έξι μήνες με όλα τα έξοδα καλυμμένα. Ο Σοφοκλής Χρήστου πήγε, αλλά δεν γνώρισε ποτέ τον Κένεντι από κοντά καθώς την ημέρα που θα έκανε την έκθεσή του στην Ουάσινγκτον, ο Κένεντι δολοφονήθηκε στο Τέξας. Η είδηση προκάλεσε παγκόσμιο σοκ. «Όλοι φωνάζανε στους δρόμους και κλαίγανε», θυμάται.
Υπενθυμίζεται πως το έργο «Παρθενώνας» που αρχικά προοριζόταν για τον πρόεδρο John F. Kennedy, παραδόθηκε στη σύζυγό του Jackie Kennedy στο «Κόκκινο Δωμάτιο» και έκτοτε βρίσκεται στον Λευκό Οίκο στην Washington DC.
Οι διακρίσεις και ο θάνατος
Ο Σοφοκλής Χρήστου το 2007 ανακηρύχθηκε πρεσβευτής ελληνισμού από τη Νομαρχία Αθηνών για την πολύτιμη προσφορά του στην προβολή της χώρας. Ο διάσημος ζωγράφος έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2021, σε ηλικία 90 χρόνων.
