Το ημερολόγιο έδειχνε 8 Φεβρουαρίου του 1980, όταν έφυγε για τη “γειτονιά των Αγγέλων” ο θρυλικός Κρητικός ερμηνευτής και λυράρης Νίκος Ξυλούρης
Ο Ψαρονίκος γεννήθηκε το 1936 στα Ανώγεια Μυλοποτάμου, από οικογένεια με μουσική παράδοση, που ανέδειξε πολλούς λυράρηδες. Στα 5 του χρόνια, όταν οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό του, ξεριζώθηκε από τον τόπο του μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους, για να επιστρέψει στο μαρτυρικό χωριό αμέσως μετά την απελευθέρωση της Κρήτης.
Αδέλφια του είναι οι επίσης γνωστοί μουσικοί της κρητικής μουσικής Αντώνης Ξυλούρης (Ψαραντώνης) και Γιάννης Ξυλούρης (Ψαρογιάννης). Από πολύ μικρή ηλικία ανακάλυψε την αγάπη του για τη μουσική και έπεισε τον πατέρα του να του αγοράσει την πρώτη του λύρα. Άγουρο ακόμη παλικάρι, άρχισε να παίζει σε γάμους και πανηγύρια, δημιουργώντας σιγά-σιγά μια ιδιαίτερη παρουσία και κάνοντας το όνομά του γνωστό.
Στα 17 του αποφάσισε να μετακομίσει στο Ηράκλειο και έπιασε δουλειά στο νυχτερινό κέντρο “Κάστρο”. Τα πράγματα όμως δεν ήταν όπως τα περίμενε, γιατί βρέθηκε αντιμέτωπος με τη “μόδα” της ευρωπαϊκής μουσικής, κάτι τελείως ξένο γι’ αυτόν. Παρ’ όλα αυτά, η φήμη του σταδιακά εξαπλώνεται και το Νοέμβριο του 1958 ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο με τίτλο “Μια μαυροφόρα που περνά”.
Ο δίσκος έτυχε θερμής υποδοχής από το κοινό κι έτσι ο Νίκος ηχογράφησε κι άλλα τραγούδια σε δίσκους των 45 στροφών. Το 1969 ηχογράφησε με μεγάλη επιτυχία το δίσκο “Ανυφαντού” και λίγους μήνες αργότερα εμφανίστηκε και πάλι σε αθηναϊκό μουσικό κέντρο. Το 1971 ξεκίνησε κοινές εμφανίσεις με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στην μπουάτ “Λήδρα” και η φωνή του έγινε σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα.
Στην ακμή της καριέρας του διαγιγνώσκεται με καρκίνο στον εγκέφαλο:
Μετά από μεγάλο αγώνα, πολλαπλές εγχειρήσεις και αρκετή ταλαιπωρία, έχασε τη μάχη με τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου του 1980, πριν προλάβει να συμπληρώσει τα 44 του χρόνια. Το “αηδόνι” είχε σιγήσει πρόωρα και η Κρήτη είχε χάσει τη σπουδαιότερη φωνή της και έναν άνθρωπο που έδωσε βροντερό “παρών” σε κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες.
Μετά το θάνατο του Νίκου Ξυλούρη, η Ελληνική μουσική σκηνή έγινε φτωχότερη, χάνοντας έναν έντιμο και ποιοτικό καλλιτέχνη, ο οποίος μπορούσε σίγουρα να δώσει περισσότερα τόσο στο τραγούδι, όσο και στις επόμενες γενιές της χώρας.