Ο Νίκος Φέρμας (Χατζηανδρέου), όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1905 από αγροτική οικογένεια. Έμεινε ορφανός από μικρή ηλικία και η μητέρα του δούλευε σε πλουσιόσπιτα της Μυτιλήνης για να τον μεγαλώσει.
Της Έπη Τρίμη
Εγκατέλειψε νωρίς το σχολείο κι άρχισε να δουλεύει σε μαγαζιά και γραφεία κάνοντας θελήματα, ώσπου προσελήφθη ως κλητήρας στο υποκατάστημα της «Τράπεζας Αθηνών» στη Μυτιλήνη.
Διακρίθηκε, κυρίως, σε ρόλους ανθρώπων της πιάτσας και του υποκόσμου, τους οποίους ερμήνευσε με ζωντάνια και πειστικότητα.Οι ρόλοι του ήταν πειστικοί γιατί ανταποκρίνονταν και στη ζωή του. Ήταν μάγκας και άρχοντας.
Ο Νίκος Φέρμας εγκατέλειψε την πολλά υποσχόμενη δουλειά για εκείνη την εποχή, αφού δεν άντεχε τις τυπικότητες και τους ρυθμούς της. Για καλή του τύχη, το υποκριτικό του ταλέντο το ανακάλυψε ένας ηθοποιός, ο Δημήτριος Βερώνης, που προσπαθούσε να ορθοποδήσει στη Λέσβο, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να του αλλάξει το όνομα από Χατζηανδρέου σε Φέρμας, που τον ακολούθησε σ’ όλη του ζωή και με το οποίο έγινε γνωστός.
Μετά τη διάλυση του θιάσου Βερώνη, κατέβηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου και πρωτόπαιξε στο έργο «Επτά επί Θήβαις» του Αισχύλου, που ανέβασε το «Θέατρο Τέχνης» του Σπύρου Μελά. Τα επόμενα χρόνια διακρίθηκε σε έργα πρόζας και επιθεώρησης.
Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1948, σε ηλικία 43 ετών, στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται» στο ρόλο του τρόφιμου φρενοκομείου. Έλαβε μέρος σε περίπου 150 ταινίες, πάντα σε δεύτερους ρόλους και καθιερώθηκε σε ρόλους μάγκα και ντόμπρου ανθρώπου.
Χαρακτηριστικοί είναι οι ρόλοι του σε γνωστές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου τις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60, που άφησαν εποχή και παίζονται συχνά και σήμερα από την τηλεόραση: «Ένας ήρωας με παντούφλες», «Λατέρνα φτώχεια και γαρύφαλλο», «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος», «Ποτέ την Κυριακή», «Καλώς ήλθε το δολάριο» και «Λόλα».
Ο Φέρμας είχε πάθος με τις… ανιψιές και το χασίσι. Ανιψιές αποκαλούσε τις εκάστοτε φιλενάδες του, οι οποίες ταλαιπωρούσαν τη γυναίκα του Άννα Παντζίκα. Χασίσι κάπνιζε παντού και πάντα. Μάλιστα, έγινε η αιτία να προκληθεί αναστάτωση στη διάρκεια του γάμου του. Ο θεατρικός συγγραφέας, Λάκης Μιχαηλίδης είχε περιγράψει το απίστευτο σκηνικό: «Στον γάμο του Φέρμα, την ώρα που ο παπάς ετοιμαζόταν να ευλογήσει το ζευγάρι, ο δαιμόνιος κι αξέχαστος Αλέκος Σακελλάριος ρίχνει μέσα στο θυμιατήρι χασίσι. Μια μικρή φλουδίτσα χασίσι. Άρχισαν, λοιπόν, όλοι οι προσκεκλημένοι να ζαλίζονται, μα πιο πολύ από όλους μαστούρωσε ο παπάς, ο οποίος εκδηλώθηκε τη στιγμή εκείνη ως ομοφυλόφιλος κι άρχισε να φωνάζει: –Εγώ είμαι η νυφούλα. Εγώ θα σύρω τον χορό του Ησαΐα. Κι ο γάμος έγινε πανηγύρι… Σχόλασε…»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει τη γνωριμία τους ο σκηνοθέτης Ντίνος Δημόπουλος: «Με πλησιάζει ένας μάγκας βαρύς με το αργό λικνιστικό του περπάτημα εκείνο το πρωινό στο γύρισμα. Είναι ο Νίκος Φέρμας. Συρτή φωνή, νωθρή κίνηση, ματιά θαμπή. -Είσαι για μια τζούρα αφεντικό; -Τι τζούρα, ρωτάω παραξενεμένος. -Μια ρουφηξιά για. -Δεν καπνίζω. -Δεν είναι καπνός. Χόρτο είναι. -Τα χόρτα με πειράζουν στο στομάχι. -Τα λάχανα σε πειράζουν. Κι ετούτο δεν είναι λάχανο. Είναι ανθός. Τράβα μία και θα αρχίσεις να πετάς. Και τα πλάνα θα σου ’ρχονται το ένα μετά το άλλο σαν σύννεφα που τα κυνηγάει ο νοτιάς»!
Ένα από τα γνωστότερα θύματα του χιούμορ του ήταν ο Σωτήρης Μουστάκας, που πρωτόβγαλτος ακόμα στο θέατρο μοιραζόταν με τον Φέρμα το ίδιο καμαρίνι. Νεαρότατος και άβγαλτος καθώς ήταν ο Μουστάκας. Απόρησε κάποια στιγμή στον Φέρμα για το περιεχόμενο του τσιγάρου του! Εισπράττοντας την απάντηση ότι ήταν φάρμακο για το στομάχι. Λίγες μέρες αργότερα, κατέφθασε στο θέατρο με στομαχόπονο ο Μουστάκας και ζήτησε από τον συνάδελφό του μια τζούρα από το θεραπευτικό βοτάνι. Έκπληκτος ο Φέρμας, αντιλήφθηκε ότι ο Μουστάκας δεν είχε καταλάβει ότι κάπνιζε χασίς, όταν και γύρισε και του είπε χωρίς περιστροφές: «Μα καλά, ρε Κύπριε, δεν κατάλαβες τι είναι; Χασίσι είναι»!
Ο Νίκος Φέρμας πέθανε στις 14 Αυγούστου 1972, σε ηλικία 66 ετών.Αυτός ήταν ο λατρεμένος Νίκος Φέρμας! Ένας άνθρωπος που αντιμετώπισε τη ζωή με το χιούμορ και τη χαλαρότητα που της πρέπει.