Η βασίλισσα των δημοτικών τραγουδιών Φιλιώ Πυργάκη έγινε γνωστή τραγουδώντας σε πανηγύρια από την εφηβεία σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, ενώ έχει στο ενεργητικό της πάνω από 200 διαφορετικούς δίσκους.
Της: Έπη Τρίμη
Γεννήθηκε στον Ασπρόκαμπο Κορινθίας το 1939 και τραγουδάει σε γλέντια από την ηλικία των 14 ετών από το 1953. «Ήμουν ένα χωριατοκόριτσο από την Πελοπόννησο. Φτώχεια πολλή, πήγαινα με τα πρόβατα στο βουνό και τραγουδούσα», είχε δηλώσει σε παλιότερη συνέντευξή της στη Lifo.
Παράλληλα είχε πει στο «Κουτί της Πανδώρας»: Ο πατέρας μου και η μητέρα μου ήξεραν πολλά δημοτικά τραγούδια, πολλά από αυτά που λέμε επιτραπέζια. Τραγούδια της τάβλας. Από αυτούς τα έμαθα, ερασιτέχνες ήταν, δεν το έκαναν επαγγελματικά, αλλά όπου υπήρχε γλέντι, γάμος και χαρά σε όλα τα γειτονικά χωριά φώναζαν τους γονείς μου να τραγουδήσουν. Και πάντα με έπαιρναν μαζί τους. Όλα τα τραγούδια της τάβλας που λέω τα έμαθα από τον πατέρα μου, τον Σπύρο Πυργάκη. Τα χρόνια τότε ήταν σκληρά, η οικογένειά μου φτωχή ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Μουσική δεν είχαμε στο σπίτι, αλλά ο πατέρας μου πάντα τραγουδούσε. Θυμάμαι όταν πήγαινα να φυλάξω τα πρόβατα, η μοναδική χαρά μου ήταν να λέω τα τραγούδια που μου μάθαινε τα βράδια ο πατέρας μου.
Κατάφερε, ωστόσο, να κτίσει μια σπουδαία καριέρα στο χώρο του δημοτικού τραγουδιού και παράλληλα συνεργάστηκε με μεγάλους και σπουδαίους μουσικούς.
«Όταν με πήρε μαζί του ο θείος μου να τον συνοδέψω σε ένα γάμο, ήμουνα έτοιμη. Δεν χρειαζόμουν ούτε δάσκαλο ούτε σχολή. Είμαι αυτοδίδακτη» είχε δηλώσει. Έπειτα από ένα ατύχημα που είχε, μετακόμισε στην Αθήνα, όπου παρουσιάστηκε στη δισκογραφική εταιρία Columbia, με την οποία κυκλοφόρησε πολλούς δίσκους 45 στροφών.Ο πρώτος της δίσκος κυκλοφόρησε το 1967 και λεγόταν «Βαρέθηκα τα νιάτα μου», με μουσική και στίχους του Κώστα Κοντογιώργη, ο οποίος την είχε εντάξει στην ορχήστρα του. Σε συνέντευξή της στο «Κουτί της Πανδώρας» είχε αναφέρει: « Ο Μηλιόπουλος της Κολούμπια δεν με άφησε να πω λαϊκά. «Να συνεχίσεις το δημοτικό» μου έλεγε πάντα. Χρωστάω πολλά και οφείλω μεγάλη ευγνωμοσύνη στον Κώστα Κοντογιώργο που με στήριξε και αυτός με πολύ ωραίες ηχογραφήσεις τότε. Και μέχρι σήμερα και όσο αντέχω αυτό θα κάνω. Και είμαι πολύ ευχαριστημένη, γιατί το λέει και μια παροιμία. Θα στην πω να τη μάθεις κι εσύ, Γιάννη μου: «έσπειρα και θερίζω». Και θερίζω ακόμη. Απέκτησα φίλους, πολύ καλούς, που με ακολουθούσαν όλα αυτά τα χρόνια και με ακολουθούν μέχρι τώρα».
Η Φιλιώ Πυργάκη πέρα από την Ελλάδα έκανε πολλές εμφανίσεις στο εξωτερικό (π.χ. στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στην Σκανδιναβία κ.α.) διαδίδοντας στο εξωτερικό το δημοτικό τραγούδι με μεγάλη επιτυχία.
Το 2008 διαγνώστηκε με καρκίνο με τον οποίον πάλεψε 13 χρόνια μένοντας ενεργή στο τραγούδι μέχρι το τέλος.
Απεβίωσε στις 17 Ιουλίου 2021 σε ηλικία 81 ετών και κηδεύτηκε στην Άκοβα Αργολίδας. Τον Μάιο είχε χάσει επίσης από καρκίνο τον σύζυγό της. Όταν εκείνος έφυγε από τη ζωή, εκείνη παρακαλούσε κάθε μέρα να πεθάνει. Τον τελευταίο καιρό είχε αποδυναμωθεί εντελώς. Δεν είχε δυνάμεις. Νομίζω, δεν ήθελε να ζήσει άλλο.
Ζήτησε την κόρη της, τον γαμπρό της και τα εγγόνια της. Τους αγκάλιασε έναν έναν. Φίλησε τα χέρια της κόρης της και της είπε: Εγώ παιδί μου θα φύγω. Να είστε δυνατοί, μονιασμένοι και να είστε περήφανοι για μένα. Ύστερα από λίγες ώρες έπεσε σε λήθαργο. Λίγο πριν φύγει, άνοιξε τα ματάκια της, μας κοίταξε και αυτό ήταν…» είπε η συμπεθέρα της.
Η ερμηνεύτρια των δημοτικών τραγουδιών κηδεύτηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Άκοβας Άργους. Νωρίτερα γνωστοποιήθηκε πως η οικογένεια επιθυμούσε αντί στεφάνων τη δωρεά στην Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Ελπίδα».
«Κάθε φορά που χάνεται ένας μεγάλος που υπήρξε θεμέλιο της παράδοσης μας νιώθουμε αγωνία για το αν θα πάρει κάποιος άλλος αντάξιός του την θέση του» έγραψε η Χάρις Αλεξίου στο προσωπικό της προφίλ στο Facebook. «Η Φιλιώ Πυργάκη θα έχει την θέση της μαζί με τους άλλους διακεκριμένους της ιστορίας του δημοτικού τραγουδιού στην αιωνιότητα. Η θέση της όμως εδώ σ’ εμάς μένει ορφανή. Με την ευχή του Θεού ταξιδεύεις αδελφή μας. Αιώνια η μνήμη σου και η ευγνωμοσύνη μας που τραγούδησες για τους Έλληνες» πρόσθεσε.