Το enimerotiko.gr αγαπά και στηρίζει τον πολιτισμό. Η δημοσιογράφος Έπη Τρίμη συνάντησε την Εβίτα Παπασπύρου και συνομίλησε μαζί της επ’ αφορμή της παράστασης «Τα όρια». Πρόκειται για έναν μονόλογο τροφή για προβληματισμό και σκέψη που αναφέρεται στο φλέγον ζήτημα της παιδείας.
Κυρία Παπασπύρου τα «Όρια», είναι ένα σύγχρονο Ρουμάνικο έργο των Μιχαέλα Μιχαΐλοβ και Ράντου Απόστολ, σε σκηνοθεσία Κώστα Νταλιάνη. Πώς επίλεξε η ομάδα σας να ανεβάσει το συγκεκριμένο έργο και τι είναι αυτό που σας γοήτευσε;
Η αλήθεια είναι ότι το έργο- που είναι ένας θεατρικός μονόλογος- μας γοήτευσε από την πρώτη στιγμή. Ταιριάζει με τη φιλοσοφία μας. Στο θέατρο Μοντέρνοι Καιροί, επιλέγουμε έργα που θίγουν ουσιώδη ζητήματα, που είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας. Το έργο αφορά την Παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα και παρότι γράφτηκε για τη πραγματικότητα της Παιδείας και της Εκπαίδευσης στη Ρουμανία, μοιάζει σα να ξεπήδησε από την Ελληνική κοινωνία. Τα ουσιώδη προβλήματα της Παιδείας φαίνεται ότι είναι κοινά, και μάλλον όχι μόνο με τη Ρουμανία. Ένα έργο για την Παιδεία είναι πάντα επίκαιρο, γιατί αφορά το μέλλον της κοινωνίας. Τα παιδιά είναι το μέλλον του κόσμου.
Η εν λόγω παράσταση ανεβαίνει ταυτόχρονα στην Ρουμανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα και αν δεν κάνω λάθος χρηματοδοτείται από την Creative Europe. Εξηγήστε μας τι δυσκολίες ενέχει αλλά και τι προκλήσεις.
Είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πρόγραμμα. Μας δίνει πολύτιμη ευκαιρία να συνεργαστούμε με δύο θεατρικές ομάδες από την Πορτογαλία και τη Ρουμανία. Μπορούμε να δούμε και να ερευνήσουμε διαφορετικές καλλιτεχνικές μεθόδους, να ανταλλάξουμε εμπειρίες, σκέψεις, προβληματισμούς, και τέλος- μιας και το θέμα του προγράμματος είναι η Παιδεία- μας δίνεται ευκαιρία να ερευνήσουμε τους προβληματισμούς που θέτει το ίδιο το θέμα της Παιδείας, να στοχαστούμε, να συγκρίνουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές του εκπαιδευτικού συστήματος της κάθε χώρας.
Η ρουμανική παράσταση παίχτηκε στο θέατρο «Μοντέρνοι Καιροί» στις 17 και 18 Νοεμβρίου, με ελληνικούς υπέρτιτλους, και η ελληνική παράσταση θα ταξιδέψει στη Ρουμανία το φθινόπωρο του 2023.
Κυρία Παπασπύρου τι πραγματεύεται η παράσταση τα «Όρια» και τι μηνύματα προσδοκάτε να περάσετε στο κοινό;
Η παράσταση ξεκινάει από ένα πραγματικό περιστατικό κακοποίησης ενός υπέρβαρου κοριτσιού και της δασκάλας που προσπαθεί να το υπερασπιστεί.
Ξεκινώντας από αυτό το περιστατικό, το έργο και η παράσταση διεισδύουν με καυστικό χιούμορ στο ζήτημα της Παιδείας και της εκπαίδευσης, στις σχέσεις μεταξύ δασκάλων και μαθητών, μεταξύ γονιών και παιδιών. Μέσα από την παράσταση θα θέλαμε, το κοινό να δει το θέμα της Παιδείας με νέα ματιά. Να αμφιβάλλει, να αναρωτηθεί, να στοχαστεί πάνω στην πραγματικότητα της Παιδείας, του εκφοβισμού, της βίας, να κατανοήσει τις αιτίες, να πάρει θέση. Είναι ένα ζήτημα που μας αφορά όλους.
Το έργο έχει ως θέμα ένα πραγματικό περιστατικό κακοποίησης που συνέβη σε ένα σχολείο της Ρουμανίας. Θα ήθελα να το συνδέσετε με τις ανάλογες σκηνές που διαδραματίζονται στα ελληνικά σχολεία.
Μιλήσαμε με πολλούς εκπαιδευτικούς για να μάθουμε ποια είναι η πραγματικότητα στα ελληνικά σχολεία αυτή τη στιγμή. Φαίνεται πως προβλήματα είναι κοινά. Περιστατικά κακοποίησης (bulling), βία, ρατσισμός κάθε είδους, εκφασισμός. Αλλά το ίδιο βλέπουμε, δυστυχώς, να συμβαίνει και στην ελληνική κοινωνία. Το σχολείο είναι καθρέφτης της κοινωνίας. Αν πρέπει να ανησυχούμε, τότε πρέπει να ανησυχήσουμε για την κοινωνία γενικότερα.
Το πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού είναι η πλέον διαδεδομένη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς. Εκτιμάτε κυρία Παπασπύρου πως ένας επιθετικός και βίαιος έφηβος θα μπορούσε και στην ενήλικη ζωή του να παρεκτραπεί φτάνοντας ακόμη και σε ακραίες συμπεριφορές;
Ναι, Είναι μια προδιαγεγραμμένη πορεία αν κάτι δεν τη σταματήσει. Η παιδική και εφηβική ηλικία καθορίζουν όλη την πορεία μας ως ενήλικες. Γι’ αυτό τα παιδιά και οι έφηβοι είναι το πιο πολύτιμο κομμάτι μιας κοινωνίας και το πιο ευάλωτο.
Για να αναφερθώ σε ένα σημαντικό απόσπασμα από την παράσταση: «Μια αφρικάνικη παροιμία λέει ότι χρειάζεται ένα ολόκληρο χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί. Η ζωή του μπορεί να καταστραφεί αν το χωριό το παραμελήσει. Δεν έχουμε δικαίωμα να κρίνουμε τα παιδιά, γιατί εμείς έχουμε την ευθύνη».
Κυρία Παπασπύρου δώστε μας τρεις λόγους που αξίζει να έρθει ο θεατής να σας δει.
Θα σας πω αυτό που μας λένε οι θεατές μας. «Πόσο επίκαιρο, πόσο συγκινητικό! Αυτό το έργο πρέπει να το δούνε όλοι.» Η παράσταση δεν απευθύνεται σε ειδικό κοινό, αλλά σε κάθε έναν που θέλει να βιώσει μια βαθιά θεατρική απόλαυση. Προκαλεί στο θεατή, σκέψεις, συγκίνηση αλλά και γέλιο. Και ενώ δημιουργεί μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση, δεν αρκείται στην αποτύπωση δυσάρεστων γεγονότων (στο γεγονός της κακοποίησης και του κοριτσιού και της δασκάλας).
Φωτίζει τις αιτίες των γεγονότων και φτάνει σε ένα λυτρωτικό φινάλε όπου ανατέλλει το όραμα μια κοινωνίας αλληλεγγύης και ανθρωπισμού.
Ποιες οι αντιδράσεις του κοινού μέχρι στιγμής;
Οι αντιδράσεις του κοινού είναι συγκινητικές, ενθουσιώδεις. Μα οι πιο συγκινητικές ήταν οι αντιδράσεις των πολύ νεαρών θεατών μας δεκατεσσάρων δεκαπέντε χρονών. Μας είπαν με μεγάλη συγκίνηση «Ακούσαμε σ αυτή την παράσταση όλα όσα σκεφτόμαστε, όλα όσα μας απασχολούν»
Τι σας γοητεύει στον Κώστα Νταλιάνη στο πλαίσιο της συνεργασίας σας;
Με γοητεύει ότι έχει πάντα ως προτεραιότητα, μέσα από τη σκηνοθεσία να αφηγηθεί μια ιστορία κατανοητή με τρόπο συναρπαστικό για το κοινό, χωρίς να καταφεύγει σε εύκολους εντυπωσιασμούς. Και η ικανότητά του να έχει πάντα μια καινούργια ματιά που κατορθώνει να με εκπλήσσει.
Ποιες παθογένειες της παιδείας στη χώρα μας σας προβληματίζουν;
Η πραγματικότητα δεν είναι αισιόδοξη: Ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης που δημιουργεί πολλά προβλήματα ανεξαρτησίας του εκπαιδευτικού συστήματος, έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα στα μέλη της εκπαιδευτικής διαδικασίας (κράτος, δάσκαλοι, γονείς, μαθητές), το φαινόμενο της κακοποίησης (bullying), του κοινωνικού ρατσισμού που διογκώνεται μέρα με τη μέρα.
Αλλά το βασικό και διαχρονικό πρόβλημα, είναι ένα αυταρχικό σύστημα διδασκαλίας που αναπαράγει τη δομή μιας αυταρχικής κοινωνίας, ένα αρτηριοσκληρωτικό σχολείο, μια παιδεία που επιβραβεύει την στείρα συσσώρευση γνώσεων, και αποθαρρύνει την κριτική και δημιουργική σκέψη.
Κυρία Παπασπύρου ποιος πιστεύετε πως θα πρέπει να είναι ο ρόλος του θεάτρου σε μια εποχή κοινωνικής κρίσης όπως αυτή που βιώνουμε;
Ο ρόλος της τέχνης και όχι μόνο σε εποχές κοινωνικής κρίσης, αλλά σε κάθε εποχή, είναι να αλλάζει τον κόσμο. Κάθε παράσταση πρέπει να αποτελεί μια συναρπαστική εμπειρία ζωής για το θεατή. Βγαίνοντας από την αίθουσα του θεάτρου θα πρέπει να έχει μετακινηθεί λίγο από αυτό που ήταν. Το θέατρο αλλάζει τον άνθρωπο και ο άνθρωπος αλλάζει τον κόσμο . Έτσι επιδρά το θέατρο πάνω στην πραγματικότητα. Κι αυτό το πετυχαίνει κινητοποιώντας τον συναισθηματικό κόσμο του θεατή αλλά και το μυαλό του. Προκαλώντας ένα εσωτερικό κλονισμό. Έναν συγκλονισμό.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με την υποκριτική σε μια χώρα που αν δεν κάνεις τηλεόραση βιοπορίζεσαι με δυσκολία;
Στην πραγματικότητα δε θυμάμαι να το αποφάσισα. Ήταν για μένα σαν να μην είχα άλλη επιλογή. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου- από την ηλικία των 5 ετών δηλαδή- θυμάμαι να με σκέφτομαι ως ηθοποιό. Οπότε κανένας από τους δράκους που ορθώνανε αποτρεπτικά μπροστά μου οι γονείς μου, αλλά ούτε η πραγματικότητα, μπορούσε να με αναχαιτίσει. Έτσι κι αλλιώς πιστεύω πως με την τέχνη, επαγγελματικά εννοώ, πρέπει να ασχολούνται οι άνθρωποι που δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, που είναι «ταμένοι» σ’ αυτό. Οπότε το ερώτημα αυτό φαίνεται να μην έχει νόημα.
Θα ενθαρρύνατε την κόρη σας να ασχοληθεί με το επάγγελμά σας;
Δεν σκέφτηκα να ενθαρρύνω ή να αποθαρρύνω την κόρη μου για τίποτα. Ήθελα να της δίνω άφθονα ερεθίσματα για να διαλέξει τι θέλει να κάνει. Διάλεξε μόνη της το θέατρο. Έτσι κι αλλιώς ήξερε το χώρο και τις δυσκολίες του από μέσα, επομένως διάλεξε εν γνώσει των δυσκολιών. Είχε ανάγκη να εκφράζεται με το θέατρο, να υπάρχει μέσω του θεάτρου, άρα βρίσκεται στο σωστό μέρος και χαίρομαι γι’ αυτό.
Υπάρχει κάποια σειρά μυθοπλασίας που να σας γοητεύει και κάποιος ρόλος που να επιθυμούσατε να σας προταθεί;
Αν εννοείτε τηλεοπτική σειρά, θα σας πω ότι είμαι πολύ διστακτική. Κυρίως γιατί οι συνθήκες που παράγεται το αποτέλεσμα απέχουν πολύ από το να είναι ιδανικές. Υπάρχουν ελάχιστες εξαιρέσεις.
Αν όμως υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, θα χαιρόμουν πολύ να συμμετάσχω σε σειρά μυθοπλασίας. Θεωρώ ότι όλοι οι ρόλοι είναι μια πρόκληση για δημιουργία. Εξαρτάται πόσο θα τολμήσεις. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικοί οι συνεργάτες. Γιατί αυτό δεν είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις μόνος σου. Η δουλειά που κάνουμε είναι ομαδική.
Μιλήστε μας για την καλλιτεχνική ομάδα «Μοντέρνοι Καιροί».
Οι «Μοντέρνοι Καιροί» είναι ένας καλλιτεχνικός Οργανισμός που περιλαμβάνει το θέατρο Μοντέρνοι Καιροί και την ομώνυμη σχολή.
Το θέατρο Μοντέρνοι Καιροί αποτελείται από ηθοποιούς με μακρόχρονη θητεία στο θέατρο αλλά και με ηθοποιούς νεότερης γενιάς. Για μας το θέατρο έχει ανθρωπιστικό και κοινωνικό ρόλο, βρίσκεται σε άμεση επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα και αφουγκράζεται τα προβλήματα της εποχής του. Η θεατρική πράξη δίνει στον άνθρωπο την υψηλότερη συνείδηση του εαυτού του αλλά και τη συνείδηση της δύναμης που διαθέτει, να μεταμορφώνει διαρκώς τη φύση, την κοινωνία, τον ίδιο τον εαυτό του.
Μας ενδιαφέρει εξάλλου να ερευνούμε αδιάκοπα τα εκφραστικά μας μέσα και τα εργαλεία της τέχνης μας για να προσεγγίσουμε καινούργιες μορφές που θα συνθέτουν δημιουργικά τις αντιθέσεις της εποχής μας και θα μας ανανεώνουν
Με την ίδρυση της σχολής θέλουμε να προσφέρουμε στους σπουδαστές μας όχι μόνο μια άρτια, και υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, αλλά και να τους δείξουμε μια άλλη εκδοχή. Να μπορούν να βλέπουν τον εαυτό τους κι όχι μόνο σαν εκπαιδευμένα εργαλεία, αλλά ως ολοκληρωμένους καλλιτέχνες- δημιουργούς που θα έχουν μια συνολική αντίληψη του θεάτρου.
Θεωρούμε τη σχολή Μοντέρνοι Καιροί και το θέατρο συγκοινωνούντα δοχεία.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της καλλιτεχνικής σας ομάδας;
Αυτή τη στιγμή κάνουμε πρόβες για το έργο «Ο κύκλος με την κιμωλία» του Μπρεχτ που θα ανέβει τέλος Γενάρη. Ο θίασος είναι μεγάλος- δώδεκα άτομα- και είμαστε ενθουσιασμένοι, γιατί είναι ένα συγκλονιστικό έργο που δεν νομίζω ότι χρειάζεται συστάσεις.
Και φυσικά συνεχίζουμε την υλοποίηση του προγράμματος creative Europe. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται το 2024 και περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας νέας παράστασης, με τη σύμπραξη και των τριών χωρών (Ρουμανία, Ελλάδα, Πορτογαλία) πάλι με θέμα την Παιδεία που θα παιχτεί και στις τρεις χώρες. Σε αυτήν την παράσταση που θα είναι τρίγλωσση, θα παίζουμε -η κάθε ηθοποιός- στη μητρική της γλώσσα με αγγλικούς υπέρτιτλους. Ανυπομονώ!