Ο Αθηνόδωρος Προύσαλης ήταν Έλληνας ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, που διακρίθηκε σε ρόλους «μάγκα».Κόρη του είναι η γνωστή θεατρολόγος Έφη Προύσαλη.
Γράφει η Έπη Τρίμη
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1926 και από το 1932 έζησε με την οικογένειά του στην Παλαιά Κοκκινιά. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Δημήτρη Ροντήρη και τον Αιμίλιο Βεάκη.
Ο ίδιος πίστευε, ότι όταν κάποιος παίζει τίμια το ρόλο του δεν θα χαθεί, και ο Αθηνόδωρος Προύσαλης έπαιξε πολλούς και διαφορετικούς ρόλους και όχι μόνο δεν χάθηκε, αλλά μέχρι το τέλος σχεδόν της ζωής του τον καλούσαν σκηνοθέτες και παραγωγοί να συνεργαστεί μαζί τους.
Όπως είχε πει, ένα καλοκαίρι είχε κερδίσει περίπου 15.000 ευρώ (σε σημερινή αναγωγή) και έτσι κατάφερε να αποκτήσει το πρώτο του αυτοκίνητο. Θαύμαζε πολύ τον Θανάση Βέγγο στους κινηματογραφικούς του ρόλους, γιατί αν και δεν είχε σπουδάσει ποτέ ήταν εξαιρετικά ταλαντούχος!
Ο πατέρας του ήταν μηχανουργός, ο παππούς του ιερέας και λόγω της οικονομικής τους άνεσης δεν χρειάστηκε να δουλέψει από μικρός και έτσι μπόρεσε να σπουδάσει. Στη διάρκεια της κατοχής πέρασε δύσκολα όπως και όλοι οι Έλληνες. Αυτό που θυμόταν πάντα από εκείνες τις μέρες ήταν ότι το βράδυ έπεφτε να κοιμηθεί και δεν ήξερε αν θα τον συλλάβουν το πρωί, καθώς παντού γίνονταν μπλόκα, τόσο από τους Γερμανούς όσο και από τους ταγματασφαλίτες. Είχε αναφέρει ότι τότε έζησε για πρώτη φορά τον πόνο της απώλειας, καθώς πολλοί φίλοι του σκοτώθηκαν. Στο τέλος του εμφυλίου γράφτηκε κρυφά από τους δικούς του στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. …
Ποτέ δεν προκάλεσε με τις πράξεις του. Έζησε μία ήρεμη ζωή. Παντρεύτηκε την Τούλα, μια καλόκαρδη κοπέλα από τη Θεσσαλονίκη, που αν και κάποια στιγμή χώρισαν, δεν έπαψε να τον φροντίζει μέχρι το τέλος. Απέκτησαν μία κόρη, τη θεατρολόγο Εύη Προύσαλη, που της είχε μεγάλη αδυναμία.
Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1953 με τα θίασο της Γιώτας Λάσκαρη στο έργο Ο τρομερός καλόγερος. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, μεταξύ των οποίων και το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν. Έπαιξε και σε πολλά θεατρικά έργα που προβλήθηκαν από την ΕΡΤ, στο πλαίσιο της σειράς Το Θέατρο της Δευτέρας. Πίστευε ότι μόνο στο σανίδι αναδεικνύεται το ταλέντο του ηθοποιού.
Το 1952 έπαιξε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο στην κωμωδία του Αλέκου Σακελλάριου Το στραβόξυλο. Ακολούθησαν εμφανίσεις σε περίπου 100 ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου και 20 του «κουλτουριάρικου», όπως αποκαλούσε τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφου. Ξεχωρίζει η συμμετοχή του στις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου Ταξίδι στα Κύθηρα (1984), Ο Μελισσοκόμος (1986) και Το μετέωρο βήμα του πελαργού (1991). Τη δεκαετία του ’80, ακολουθώντας τη γενική τάση, έπαιξε σε πληθώρα βιντεοταινιών. Ο ίδιος θεωρούσε την ταινία του Γιώργου Σκαλενάκη Επιχείρηση Απόλλων (1968) ως την κορυφαία του κινηματογραφική στιγμή.
Ο Αθηνόδωρος Προύσαλης καθιερώθηκε ως καρατερίστας σε αγαπημένες κινηματογραφικές ταινίες, ενσαρκώνοντας κυρίως τον τύπο του μάγκα. Ο Ντίνος Δημόπουλος γράφει στο βιβλίο του Ένας σκηνοθέτης θυμάται (1998), για τον «μάγκα» του Προύσαλη: «Ο Νίκος Φέρμας ήταν ο δάσκαλος. Ο άλλος ο μαθητής, εξίσου αυθεντικός με τον δάσκαλο, αλλά πιο αλαφρύς, πιο ιπτάμενος, πιο ποιητικός. Ήταν ο Αθηνόδωρος Προύσαλης».
Το 1990, ο Προύσαλης κέρδισε τιμητική διάκριση στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, για την ερμηνεία του στην ταινία Οι Αθηναίοι του Βασίλη Αλεξάκη.
Στην τηλεόραση πρωτόπαιξε το 1972 στην κωμική σειρά του Φώτη Λαζαρίδη Επειδή και διά ταύτα, που προβλήθηκε από το ΕΡΤ. Ακολούθησε η συμμετοχή του στην κοινωνική σειρά Ο Μεθοριακός Σταθμός, μια από τις μακροβιότερες σειρές της ελληνικής τηλεόρασης (1974-1981), ενώ ξεχώρισε στον ρόλο του «παππού» στο σήριαλ του ΑΝΤ1 Εγκλήματα (1998-2000).
Ο Σακελλάριος του υπέδειξε στην πρόβα να πει τα λόγια του μάγκικα. Ο Αθηνόδωρος όμως σκέφτηκε ότι δεν ταίριαζε σε ένα τίμιο φτωχό εργάτη να μιλήσει σαν μαγκάκι, αλλά σαν έναν λαϊκό, εργατικό άνθρωπο και έτσι με θράσος υποκρίθηκε, όπως εκείνος έκρινε. Ο Σακελλάριος δεν αντέδρασε. Απεναντίας εκτίμησε το ταλέντο του νέου ηθοποιού και του ζήτησε το τηλέφωνό του για μελλοντικές συνεργασίες. Από τότε, σε όλη του την καλλιτεχνική ζωή, ο Προύσαλης αψηφούσε τους σκηνοθέτες αν πίστευε ότι είχαν λάθος. Πάντα όμως είχε σωστή κρίση και έτσι δεν έχασε ποτέ δουλειά….
Στα πρώτα του βήματα, συνεργάστηκε με την Κυβέλη, που του έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμία. Ένας κακεντρεχής συνάδερφος του, ζήλεψε που τον συμπαθούσε τόσο πολύ η ηλικιωμένη τότε Κυβέλη, που του έβγαλε το παρατσούκλι ο “νεκρόφιλος”. Ο Αθηνόδωρος πικράθηκε πολύ από αυτό το περιστατικό.
Σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του είχε πει ότι δεν φοβάται το θάνατο, το μόνο που ήθελε ήταν να μην αρρωστήσει, να φύγει μια και έξω. Αυτό που τον πείραζε ήταν που είχε χάσει τους καλύτερους του φίλους και ένιωθε ορφανός….
Τα τελευταία χρόνια ο πιο επιτυχημένος ρόλος του ήταν στην τηλεοπτική σειρά “Εγκλήματα”. Αν και είχε αποσυρθεί τυπικά από το σανίδι στα 69 του χρόνια, ήταν ευτυχισμένος που δεν είχε περάσει καμία χρονιά χωρίς να χτυπήσει το τηλέφωνό του για δουλειά….
Πέθανε στις 5 Ιουνίου 2012, σε ηλικία 86 ετών.
Την είδηση θανάτου του ξεχωριστού αυτού ηθοποιού και ανθρώπου είχε δώσει ο γιος του αδελφού του, Ρωμύλος Προύσαλης, ο οποίος είχε σχολιάσει: «Παρ’ ότι οι ώρες είναι δύσκολες, θέλω να επισημάνω τη φροντίδα και την αφοσίωση της κόρης στον πατέρα». Συντετριμμένες ήταν η κόρη και η σύζυγός του Τούλα, που για πολλές δεκαετίες τον συντρόφεψε στο ταξίδι του στη ζωή.