Ο Αντώνης Καλογιάννης γεννήθηκε στην Καισαριανή στις 3 Αυγούστου 1940. Τραγούδησε στα γενέθλια του Πάμπλο Πικάσο, γνωρίστηκε με τον Αράμ Χατζατουριάν, βρέθηκε στην ίδια σκηνή με τον Υβ Μοντάν στο Παρίσι, συναντήθηκε με τους Μπιτλς, γνώρισε τον Λουί Αραγκόν.
Της: ΈπηΤρίμη
Εκείνος άλλωστε ήταν που έγραψε στη Lettre Francaise: «Η φωνή του Αντώνη Καλογιάννη μου θυμίζει τα βουνά και τις θάλασσες της πατρίδας του». Ο νεαρός τσαγκάρης από την Καισαριανή όπως αναφέρει η Καθημερινή είχε τύχη βουνό. Μια αδρή, καθαρή περήφανη φωνή που από μια σύμπτωση τον έκανε τραγουδιστή του Μίκη Θεοδωράκη σε δέκα ημέρες.
Μαζί του γνώρισε τις πέντε ηπείρους τα χρόνια της χούντας, τότε που τραγούδησε τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές. Όμως, ακόμη κι όταν οι καιροί άλλαξαν, δεν πρόδωσε τις επιλογές του. Δεν ήταν άλλωστε ποτέ διασκεδαστής.
Τα παιδικά χρόνια του Αντώνη Καλογιάννη
“Ήθελα να γίνω από μικρό παιδί μηχανοδηγός στα τρένα και να ταξιδεύω με τρένο και όλο να φεύγω, να μη γυρίζω. Πολλές φορές πιτσιρίκος κατέβαινα στον Πειραιά για να βλέπω τα τρένα, αλλά όταν αργούσα έπεφτε ξύλο από τη μητέρα μου. Ο πατέρας μου δεν με χτύπησε ποτέ. Έβλεπα που λες τα τρένα στον Πειραιά και μετά πήγαινα στις προκυμαίες και έβλεπα τα πλοία που έφευγαν. Δεν ήξερα πού πάνε. Σκεφτόμουν “θα μπορούσα να ήμουν κι εγώ εκεί πάνω”. Ο τρόπος ζωής ήταν δύσκολος, αλλά όχι ανυπόφορος. Αλλά δεν ήταν αυτό. Εγώ μέσα μου ήθελα να κάνω αυτά τα πράγματα. Σήμερα, το λιμάνι μου είναι οι θύμησες. Αυτό το συντήρησα, το διατήρησα”, είχε πει σε συνέντευξή του ο Αντώνης Καλογιάννης στην Έλενα Κατρίτση.
Το μακρύ ταξίδι του Καλογιάννη στο ελληνικό τραγούδι ξεπερνά τα 40 χρόνια
Συνεργάστηκε με κορυφαίους Έλληνες συνθέτες (Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Δήμο Μούτση, Μίμη Πλέσσα, Σταύρο Κουγιουμτζή, Ηλία Ανδριόπουλο, Μάριο Τόκα κ.α.) αλλά και ποιητές και στιχουργούς (Γιάννη Ρίτσο, Γιώργο Σεφέρη, Μανώλη Αναγνωστάκη, Τ. Λειβαδίτη, Δ. Χριστοδούλου, Λευτέρη Παπαδόπουλο κ.α.)
Ανέβηκε για πρώτη φορά στο πάλκο το 1966. Την ίδια χρονιά τον ανακάλυψε ο Μίκης Θεοδωράκης και έδωσε τις πρώτες του συναυλίες στην τότε Σοβιετική Ένωση και κατόπιν στην Ελλάδα. Κατά τη δικτατορία των συνταγματαρχών του 1967 έφυγε στο εξωτερικό με την Μαρία Φαραντούρη και δημιούργησε λαϊκή ορχήστρα, με την οποία έδωσαν συναυλίες που είχαν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα, συμβάλλοντας έτσι στον αγώνα κατά της Χούντας.
Το 1970 αποφυλακίζεται ο Μίκης Θεοδωράκης και μαζί θα δώσουν περισσότερες από 500 συναυλίες σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία, κάνοντας γνωστή την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τότε στη χώρα μας. Το 1972 ο Αντώνης Καλογιάννης επιστρέφει στην Ελλάδα και τραγουδά σε αρκετές μπουάτ στην Πλάκα.
Ξεχωριστές στιγμές στην καριέρα του είναι η ηχογράφηση του «Πνευματικού Εμβατηρίου» του Άγγελου Σικελιανού και το «Κατάσταση Πολιορκίας» το 1970, μαζί με την Μαρία Φαραντούρη, καθώς και του «Ήλιος και Χρόνος / Επιφάνεια Αβέρωφ» το 1975.
Η δεκαετία του ’80, ξεκίνησε με έναν δίσκο (Μίμη Πλέσσα – Δημήτρη Χριστοδούλου «Τραγούδια της γειτονιάς»/1980), που, μάλλον, έκλεισε την προηγούμενη δεκαετία, γιατί, ουσιαστικά, με τον επόμενο δίσκο του («Τα σημερινά»/1981), ο Αντώνης Καλογιάννης, έκανε την στροφή του στο ερωτικό τραγούδι, όπου και καθιερώθηκε ως ένας, ερωτικός πλέον, τραγουδιστής. Με τα χρυσά (50.000 πωλήσεις) «Σημερινά», του Σπύρου Παπαβασιλείου και του Λάκη Τεάζη, ο Καλογιάννης άνοιξε την πιο εμπορική δεκαετία της καριέρας του και με ένα τραγούδι -μεγάλη επιτυχία, το «Όμορφή μου Κατερίνα», που το ακολούθησαν, τα επόμενα χρόνια, κι άλλες μεγάλες επιτυχίες, όπου ο τίτλος τους παρέπεμπε σε γυναικεία ονόματα.
Μετά τις μεγάλες αυτές επιτυχίες, η δισκογραφία του Αντώνη Καλογιάννη συνεχίστηκε ως και τα τέλη σχεδόν της δεκαετίας του ’90, όπου το 1997 κυκλοφόρησε ο τελευταίος στουντιακός δίσκος του.
Ο ξαφνικός χαμός του γιου του
Ο θάνατος του γιου του, ο οποίος πέθανε ξαφνικά το 2006 σε ηλικία μόλις 46 ετών από εγκεφαλικό ανεύρυσμα καθόρισε τη ζωή του σπουδαίου ερμηνευτή.Χωρίς να θέλει να πει πολλά, ο Αντώνης Καλογιάννης είχε αναφερθεί τότε με λίγα λόγια στον γιο του, φανερά συγκινημένος, λέγοντας:”Έχω πει να μην μιλάω για αυτό. Αλλά σήμερα διαφέρει αυτή η μέρα. Η απώλεια του γιου μου ήταν καθοριστική για τη ζωή μου. Δεν ήταν μόνο ένας γιος, ήταν ένας φίλος. Ένας σύντροφος. Ήμασταν δύο άνδρες που μιλούσαμε ως άνδρας προς άνδρα.
Ο γιος μου ήταν ένα αρσενικό 100%. Συνοπτικά τα λέω, αλλά πιστεύω ότι είναι η καλύτερη αναφορά που μπορώ να κάνω στον γιο μου. Δεν έχω μιλήσει ποτέ και, πίστεψέ με, είναι η τελευταία φορά που μιλάω για αυτόν. Μου έρχονται θύμησες. Πονάνε όλα αυτά, αλλά δεν φοβάμαι τον πόνο”.
Αντώνης Καλογιάννης: “Τον φοβάμαι τον θάνατο”
Σε ερώτηση σχετικά με το ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος του, ο αγαπημένος τραγουδιστής είχε απαντήσει πως είναι ο θάνατος.
“Τον φοβάμαι τον θάνατο. Είμαι άνθρωπος. Δεν πιστεύω ότι μπορώ να συμμαχήσω μαζί του. Δε μπορώ να βρω αρμονικές εικόνες μαζί του. Με μισεί και εγώ τον μισώ. Αλλά δεν τρέμω. Τον φοβάμαι. Και πιστεύω, για μένα, ότι είναι δικαιολογημένο να φοβάμαι τον θάνατο γιατί θα μου στερήσει τον ήλιο, τη θάλασσα, τα βουνά, τις ωραίες γυναίκες να τις βλέπω, τους φίλους μου, το καφενείο, τον καβγά. Αυτά θα μου τα στερήσει. Πώς να στο πω; Δεν τον πάω, δεν τον χωνεύω, δεν τον γουστάρω”, είχε πει.
Η γυναίκα της ζωής του, η Ελένη
Μιλώντας για την προσωπική του ζωή, ο Αντώνης Καλογιάννης αναφέρθηκε στη σύζυγό του, Ελένη, αποκαλύπτοντας αρκετές λεπτομέρειες για τη σχέση τους, που δεν είχε πει ποτέ και είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: “Στη ζωή αυτή γνώρισα πολύ κόσμο και πολλές γυναίκες. Με άλλες ήταν εφήμερα τα πράγματα. Όλα αυτά αντιμετωπίστηκαν από τη γυναίκα μου, την Ελένη, με μια αξιοπρέπεια που δεν την πιστεύω. Υπήρξαν στιγμές όπου πήγαινα να κάνω Πάσχα στην Καισαριανή και το βράδυ της Ανάστασης, άφηνα την οικογένειά μου κι έφευγα να βρω μια άλλη γυναίκα. Μια φθορά, που την ευθύνη την είχα εγώ. Μια μέρα μου είπε: “Αντώνη, επειδή σε βλέπω και τυραννιέσαι, πήγαινε και ζήσε μαζί της σε παρακαλώ. Και αν μπορείς ότι μπορείς να μείνεις, μείνε. Κι αν δεν μπορείς, εγώ θα είμαι εδώ”. Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Την περίμενα αυτή τη στάση από τη συγκεκριμένη γυναίκα. Την εκτιμώ και την αγαπώ απεριόριστα. Είναι η πρώτη φορά που μιλάω έτσι για την Ελένη σε εκπομπή. Είναι η πρώτη φορά που τα λέω. Έλεγα ότι δεν θα αναφερθώ ποτέ σε αυτά”.
Η ιστορία της Αννούλας του χιονιά
Πολλοί αναρωτήθηκαν ποια ήταν αυτή η Αννούλα που τραγούδησε ο Καλογιάννης σε στίχους του Σαράντη Αλιβιζάτου και μουσική του μεγάλου Μάριου Τόκα.
Η ιστορία του τραγουδιού του 1984 είναι ενδιαφέρουσα. Αφορούσε σε ένα κορίτσι που είχε γνωρίσεθ και είχε ερωτευρεί στους Ιεχωβάδες. Το 2018, σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό Music Heaven, ο στιχουργός αποκάλυψε τις ιστορίες πολλών τραγουδιών του, ανάμεσά τους και της Αννούλας του χιονιά.
«Εγώ έψαχνα τότε τα “θρησκευτικά” μου. Είχα βρεθεί στους Ιεχωβάδες με κάποια Άννα. Στο δίσκο “Ξημερώνει” (1980), η Χαρούλα τραγούδησε το “Δεν Είδες” σε στίχους δικούς μου. Αυτό είχε δημοσιευθεί στα Επίκαιρα σαν ποίημα: “Δεν είδες τα δάκρυά μου/ίσως φταίω εγώ που τα ‘κρυψα/Δεν άκουσες, δεν άκουσες τα λόγια μου/ίσως φταίω εγώ που τα ψιθύρισα/Στα μάτια μου όμως δεν διάβασες τίποτα;”». Μπήκε από τον Αντώνη Βαρδή η μουσική και η λέξη “ποτέ” (“Δεν είδες ποτέ τα δάκρυά μου”)» είχε πει.
«Είχα δώσει στη Χαρούλα κάποια ποιητικά τετράδια και μου ζήτησε, βλέποντας το πρώτο τετράστιχο, να της βάλω ένα κουπλέ ακόμη. Το έφτιαξα, αλλά εκείνη την εποχή εγώ βρισκόμουνα με μία Άννα, η οποία έγραφε κι αυτή ποιήματα κι είχε αντιγράψει από τα Επίκαιρα το “Δεν είδες τα δάκρυά μου”. Και της λέω: “Αυτό πού το βρήκες;”. Και μου λέει: “Εγώ το έγραψα!”» πρόσθεσε.
Και κατέληξε: «Εκείνη την ώρα έπαθα λίγο την πλάκα μου. Είδα πόσο το αγαπούσε και σιώπησα. Μετά έφυγα από τους Ιεχωβάδες κι έτσι βγήκε το “Αχ Αννούλα του χιονιά, δεν θα είμαι πια μαζί σου”. Μετά δεν μιλήσαμε με την Άννα και δεν ήξερε ότι το έγραψα γι’ αυτήν. Δεν ήθελα, γιατί θα ντρεπότανε».
Το τέλος
Ο σπουδαίος τραγουδιστής Αντώνης Καλογιάννης πέθανε από ανακοπή καρδιάς την Πέμπτη (11/02), αφήνοντας φτωχότερο τον κόσμο του πολιτισμού.
Ενώ οι συγγενείς και οι φίλοι ήταν συγκεντρωμένοι γύρω από το φέρετρό του, από τα μεγάφωνα έπαιζε το «Κράτησα τη ζωή μου» που είχε τραγουδήσει ο Αντώνης Καλογιάννης (σ.σ. σε ποίηση του Γιώργου Σεφέρη και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη).
Τραγικές φιγούρες η κόρη και η εγγονή του, ενώ στην κηδεία βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Λιάνης, που εκφώνησε και τον επικήδειο, όπως επίσης ο Γιώργος και η Άννα Νταλάρα.
Στεφάνι στη μνήμη του έστειλε ο Μίκης Θεοδωράκης, η Μαρία Φαραντούρη, ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ο Μίμης Πλέσσας, η Λουκίλα Καρέρ και άλλοι.
Ήταν ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού τραγουδιού, με φωνή που ξεχώρισε και ερμηνείες που θα μείνουν χαραγμένες στην ιστορία της μουσικής.
