Η Ακρόπολη, το επιβλητικό μνημείο που δεσπόζει στο κέντρο της Αθήνας, ήταν κατά την αρχαιότητα το σπουδαιότερο Ιερό της πόλης. Στο βραχώδη λόφο της Ακρόπολης χτίστηκε ο ναός αφιερωμένος, κατά κύριο λόγο, στην προστάτιδα θεά της Αθήνας, την Αθηνά.
Ακρόπολη: Η αντισεισμική κατασκευή της
Ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα αυτού του αρχιτεκτονικού θαύματος είναι η αντισεισμική κατασκευή του. Και παραμένει μέχρι σήμερα άξιο θαυμασμού το γεγονός ότι οι αρχαίοι μηχανικοί φρόντισαν να την κτίσουν σύμφωνα με τους σύγχρονους αντισεισμικούς κανονισμούς.
Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως η ακρόπολη στέκει αγέρωχη για πάνω από 2.500 χρόνια πάρα τους εκατοντάδες σεισμούς που έχουν πλήξει την περιοχή όλα αυτά τα χρόνια.
Ακρόπολη: Που οφείλεται η αντοχή της στις φυσικές καταστροφές;
Οι επιστήμονες που έχουν μελετήσει και αναλύσει την στατικότητα του μνημείου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εκπληκτική αντοχή της οφείλεται στους μηχανικούς που ολοκλήρωσαν την μοναδική αυτή κατασκευή.
Στο «εργοτάξιο» της Ακρόπολης εργάστηκαν ελεύθεροι πολίτες, μέτοικοι, δούλοι, αλλά και οι καλύτεροι μαρμαροτεχνιτες της εποχής από τα νησιά των Κυκλάδων.
Σύμφωνα με σύγχρονους υπολογισμούς ο αριθμός των μηχανικών και εργατών που δούλεψαν στην κατασκευή του ναού ξεπερνούσε τους 200. Μάλιστα για την κατασκευή των ναών και των μνημείων είχε δημιουργηθεί μια μεγάλη γραμμή παραγωγής, που ξεκίναγε από τα λατομεία της Πεντέλης, διέσχιζε τη μισή Αττική και κατέληγε στην Ακρόπολη.
Τι λένε οι σύγχρονοι μηχανικοί και σεισμολόγοι για την αντισεισμική κατασκευή της Ακρόπολης
Ο καθηγητής Κυριαζής Πιτιλάκης που διδάσκει Τεχνική Σεισμολογία και Σεισμική Μηχανική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, αναφέρει ότι: »Η Ακρόπολη είναι ένα εκπληκτικό μνημείο για την κατασκευή του οποίου εφαρμόστηκαν ιδέες εφάμιλλες των σύγχρονων ώστε να ξεπεραστούν κατασκευαστικά και μηχανολογικά προβλήματα».
Επιστήμονες και μηχανικοί έχουν ασχοληθεί επισταμένως με αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο της στατικότητας του μνημείου. Αναζητούν μία απάντηση στο πώς η Ακρόπολη κατάφερε να παραμείνει αλώβητη στο πέρασμα των αιώνων δεδομένης της σεισμικότητας της περιοχής.
Μετά από πολλές έρευνες, συμπέραναν ότι τα κτήρια στον βράχο της Ακρόπολης κατασκευάστηκαν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αντέχουν στους σεισμούς.
Σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα που ασχολείται με τα μνημεία της Ακρόπολης και που διεξάγεται από το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, ο καθηγητής Πιτιλάκης είπε ότι οι κίονες εκτός του γεγονότος ότι κατασκευάστηκαν ώστε να είναι εύκολη η μεταφορά τους, σχεδιάστηκαν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν εξαιρετική αντίδραση στην σεισμική δραστηριότητα. Με λίγα λόγια πρόκειται για αντισεισμικές κολώνες.
Αυτό αποτελεί την καλύτερη απόδειξη οι αρχαίοι μηχανικοί γνώριζαν ακριβώς τι έκαναν. Άλλωστε γι’ αυτό το λόγο φρόντισαν να εξασφαλίσουν την αντοχή του κτηρίου. Αυτό εξηγεί γιατί εξακολουθούμε ακόμη και σήμερα, 2.500 χιλιάδες χρόνια μετά, να θαυμάζουμε τα μνημεία της Ακρόπολης.
Ιστορικά στοιχεία για την Ακρόπολη και τη σπουδαιότητα της
Η Ακρόπολη, που παραμένει στην κορυφή της λίστας των μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, φαίνεται πως κατοικούνταν έως και τον 4ο αιώνα π.Χ και ότι έχει υποστεί ζημιά από σεισμούς και πυρκαγιές καθ΄ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της.
Παραδόξως, ο Παρθενώνας χρησιμοποιήθηκε και ως αποθήκη πυρίτιδας και είχε δεχθεί κανονιοβολισμό που προκάλεσε εκτεταμένη ζημιά στον ναό το 1687.
Ο Πιτιλάκης εξηγεί τη σπουδαιότητα αυτού του ιστορικού μνημείου στην Αθήνα λέγοντας ότι ο Παρθενώνας συμβολίζει με τον πιο ιδανικό τρόπο όλα όσα η Ελλάδα προσέφερε στον δυτικό κόσμο. Στέκεται ως σύμβολο της ευρωπαϊκής κουλτούρας, ως ένα σύμβολο αρχών και αξιών, τέχνης, τεχνολογίας και ανθρώπινης ικανότητας. Εκτός όμως από την ιστορική του αξία, πρόκειται και για ένα θαύμα σύγχρονης μηχανικής.
Οι προσπάθειες αναστήλωσης ξεκίνησαν το 1964 από ομάδες αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, αλλά και χημικών σε μία προσπάθεια να διατηρήσουν αυτό το παγκόσμιο σύμβολο πολιτιστικής κληρονομιάς
Το Συμβούλιο Παγκόσμιας Κληρονομιάς γράφει για την ομάδα που βραβεύτηκε για συντήρηση της Ακρόπολης: » Το περισσότερο μάρμαρο προέρχεται από τα ελληνικά νησιά όπου υπάρχει μία μεγάλη παράδοση στην τέχνη του μαρμάρου. Σήμερα, η ομάδα συντήρησης του μνημείου συνεχίζει τη δουλειά των αρχαίων προγόνων τους χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους και τα ίδια εργαλεία, όχι για να κατασκευάσουν ένα καινούργιο μνημείο, αλλά για να διατηρήσουν το μεγαλοπρεπές μνημείο της Ακρόπολης που δεν ανήκει μόνο στους Έλληνες, αλλά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.»
Ντοκιμαντέρ για την Ακρόπολη
Αξίζει να παρακολουθήσετε το αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ του PBS με τίτλο: «Secrets of the Parthenon» (τα μυστικά του Παρθενώνα).
Οι δημιουργοί του αναλύουν τον τρόπο που χτίστηκε ο περίφημος Παρθενώνας. Επίσης καταγράφουν λεπτό προς λεπτό τις προσπάθειες των τελευταίων δεκαετιών για την αναστήλωση του, απο τους καλύτερους επιστήμονες του κόσμου.
Η Ακρόπολη στη Μηχανή του Χρόνου
Με την βοήθεια κορυφαίων επιστημόνων, η εκπομπή παρουσιάζει το θαύμα της Αθηναϊκής δημοκρατίας και του Περικλή, ο οποίος συγκρούστηκε με τους πολιτικούς του αντιπάλους, ώστε να ξεκινήσει την οικοδόμηση του Παρθενώνα, των Προπυλαίων, του Ερεχθείου και του ναού της Αθηνάς Νίκης. Η «Μηχανή του χρόνου», καταγραφεί όσους σεβάστηκαν, αλλά και ατίμασαν τα μνημεία, τόσο στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όσο και στην περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής.
Στην εκπομπή μιλούν, ο καθηγητής του ΕΜΠ και αναστηλωτής του Παρθενώνα, Μανόλης Κορρές, ο πρόεδρος των έργων συντήρησης Χαράλαμπος Μπούρας, η διευθύντρια της υπηρεσίας Μαρία Ιωαννίδου, καθώς και ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής.
Από όλα τα παραπάνω λοιπόν συμπεραίνουμε πως οι αρχαίοι ημών πρόγονοι είχαν από τότε ανακαλύψει, αυτό που σήμερα ονομάζουμε σεισμική μόνωση…
