Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτελεί ένα μυστήριο όχι μόνο για τους αρχαιολόγους, αλλά για όλο τον κόσμο, ακόμη και τη σημερινή εποχή.
Εάν κάνεις εύρεση στη Google στο «τάφος Μεγάλου Αλεξάνδρου» επιστρέφει περίπου 100.000 αποτελέσματα και (που λέει ο λόγος) κάθε ένα από αυτά οδηγεί σε διαφορετική πιθανή τοποθεσία ταφής. Τα περισσότερα, μάλιστα, πέρα από τη δική τους εκδοχή, φιλοξενούν και μια θεωρία συνωμοσιολογικού χαρακτήρα, η οποία αναλύει ποιοι και γιατί βάζουν εμπόδια στις αποκαλύψεις.
O Έλληνας ερευνητής και πρώην στρατιωτικός, Τριαντάφυλλος Παπαζώης, προβάλλει τη δική του θεωρία η οποία αμφισβητεί ευθέως την επικρατούσα άποψη σχετικά με τους τάφους της Βεργίνας.
Σύμφωνα με τις δικές του μελέτες, ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος έκανε λάθος όταν απέδιδε το μνημείο στον Φίλιππο Β’. Αντίθετα, ένοικος στον βασιλικό τάφο ΙΙ -υποστηρίζει- ήταν ο γιος του και μέγιστος των Ελλήνων.
Στο βιβλίο του κάνει αναφορά σε δεύτερη ταφή του Αλέξανδρου στην περιοχή, τονίζοντας ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες το 321π.Χ πέτυχαν να πάρουν (πιθανότατα από τη Μέμφη) τα λείψανα και να τα μεταφέρουν στην πατρίδα. Ωστόσο, όσο κι αν ο πρώην υποστράτηγος επέμεινε στη θέση του, δεν βρήκε εντός κι εκτός της χώρας αρκετούς υποστηρικτές ώστε να ανατρέψει τον Ανδρόνικο.
Εκτός από τις διαφορετικές επιστημονικές προσεγγίσεις, οι οποίες στο κάτω-κάτω της γραφής έχουν μια κάποια βάση ανεξάρτητα από τις έριδες και τις διαφωνίες μεταξύ των αρχαιολόγων, τα τελευταία χρόνια στο «παιχνίδι» έχουν μπει μέχρι και «μαρτυρίες» από γέροντες της Ορθοδοξίας.
Ως συνήθως, σε Παΐσιο και Πορφύριο αποδίδονται εκμυστηρεύσεις σε προσκυνητές και αποκαλύψεις σχετικές με τον Μέγα Αλέξανδρο. Αλλά αν αναλογιστεί κανείς πόσα και πόσα κατά καιρούς έχουν «φυτευτεί» στο στόμα τους και πιθανότατα δεν τα έχουν πει ποτέ, δεν μοιάζει παράξενο να έχουν δώσει πληροφορίες μέχρι και γι’ αυτό.
Άλλωστε, ένα από τα σενάρια για το πού βρίσκεται τελικά το λείψανό του είναι στενά συνδεδεμένο με την χριστιανική πίστη. Μία από τις θεωρίες (διατυπώθηκε από τον Βρετανό ιστορικό Άντριου Τσανγκ) θέλει τους χιλιάδες τουρίστες που επισκέπτονται τον καθεδρικό ναό του Αγίου Μάρκου στη Βενετία στην πραγματικότητα να προσκυνούν τον μεγαλύτερο στρατηγό της ιστορίας και όχι τον ευαγγελιστή.
Σύμφωνα με τη θεωρία του, έμποροι της πόλης το 829 μ.Χ έκλεψαν τη σορό του από την Αλεξάνδρεια, πιστεύοντας ότι επρόκειτο για τον σημερινό προστάτη της περιοχής του ιταλικού βορρά.
Αρκετοί ήταν εκείνοι που το 1995 πείστηκαν από την Λιάνα Σουβαλτζή που υποστήριξε με απόλυτη βεβαιότητα ότι ανακάλυψε πού ήταν θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος. Οι ανασκαφές της πραγματοποιήθηκαν στην όαση της Σίβα. Εκεί που σύμφωνα με τους περισσότερους ιστορικούς είχε ζητήσει ο ίδιος να ταφεί μετά τον θάνατό του.
Ακολουθώντας τα «ίχνη» του η αρχαιολόγος ανακοινώνει πως ταυτοποίησε τον τάφο και το θέμα κεντρίζει το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Ακολουθούν συνεντεύξεις, δημοσιότητα, διαξιφισμοί. Και μια αίσθηση εθνικής προσμονής κι ελπίδας από μεγάλο μέρος του λαού πως έχει δίκιο. Το επίσημο ελληνικό κράτος σταδιακά αποστασιοποιείται από τη θέση της, καθώς καταρρίπτει ένα προς ένα τα «στοιχεία» που παρουσιάζονται.
Από το υπουργείο Πολιτισμού αμφισβητείται ακόμη κι αν αυτό που έφερε στο φως η σκαπάνη της είναι καν ταφικό μνημείο! Ομοίως, δεν γίνεται δεκτή η μετάφραση που είχε παράσχει για τις επιγραφές που βρέθηκαν στο σημείο, ενώ τα μέλη της ομάδας που επανεξέτασαν τα δεδομένα, έκαναν λόγο για οικοδόμημα που δεν ήταν καν μακεδονικό!
Πολλοί χαρακτήρισαν την κατάσταση που δημιουργήθηκε κωμική, ενώ οι αρχές της Αιγύπτου έφτασαν στο σημείο να μην ανανεώσουν την άδεια ανασκαφών που είχαν παραχωρήσει. Η ίδια επιμένει για την αυθεντικότητα των ευρημάτων της, παρά την περιθωριοποίησή της, ενώ αποδίδει σε πολιτικούς σκοπούς και σε ανθελληνικούς παράγοντες την αντιμετώπιση της οποίας έτυχε από την Πολιτεία.
Κι ενώ μετά και από όλα αυτά, ισχυροποιήθηκε η θέση πως αν τελικά υπάρχει κάπου ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αυτός δεν θα μπορούσε να βρίσκεται πουθενά αλλού πέρα της Αλεξάνδρειας, μπήκε στη ζωή μας η Αμφίπολη… Στον Τύμβο Καστά η μεγαλοπρέπεια του μνημείου είναι τέτοια που γεννά αδιανόητες προσδοκίες. Όσο η ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη έφερνε στην επιφάνεια ολοένα και περισσότερα ευρήματα η ελπίδα πως επιτέλους βρέθηκε ο τάφος θέριευε. Ακόμα και σήμερα που θεωρείται δεδομένο ότι ο Τύμβος Καστά δεν έκρυβε το μυστικό που όλοι περίμεναν δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιμένουν ότι η σχέση ανάμεσα στο ταφικό μνημείο και τον Μ. Αλέξανδρο δεν έχει ξακαθαριστεί πλήρως…
Παρά το κλίμα και τις απίστευτες υπερβολές, τις αμέτρητες θεωρίες κι εκδοχές που ξεστομίστηκαν από κάθε σχετικό ή άσχετο με τις ανασκαφές ή την αρχαιολογία γενικότερα, σήμερα με σχετική βεβαιότητα (όση μπορεί να υπάρξει) η επιστημονική κοινότητα σε μεγάλο βαθμό συμφωνεί σε κάτι. Στην Αμφίπολη δεν θάφτηκε ο Μέγας Αλέξανδρος, αλλά κατά παραγγελία του, ο άνθρωπος με τον οποίο συνδέθηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Ο Ηφαιστίων.
Κι έτσι, το μυστήριο παραμένει. Ο Αλέξανδρος ο Μακεδών, ο Αλέξανδρος των Ελλήνων, ο βασιλιάς που λατρεύτηκε σαν Θεός κι άλλαξε μια για πάντα την ιστορία μέσα από την παρουσία του, παραμένει άπιαστος.
Ακόμη και στα 2.300 χρόνια μετά το θάνατό του συνεχίζει να γεννά θρύλους και να προκαλεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Στα τόσα κατορθώματά του ίσως πρέπει να προστεθεί ότι ακούσια ή εκούσια κατάφερε να μην τον «ενοχλήσει» κανένας κοινός θνητός μετά το θάνατό του. Έχοντας καταστήσει έτσι την ανακάλυψη του τάφου του στο μεγαλύτερο απωθημένο της αρχαιολογίας.