Δημήτρης Μητροπάνος τα τραγούδια του κάνουν και τους ροκάδες να χορεύουν ζεϊμπέκικο. Όταν είδα πρώτη μου φορά το Σέρπικο, είχα ζηλέψει εκείνη τη σκηνή που ο νεαρός Φρανκ αράζει στην αυλή του, Κυριακή πρωί, μ’ εσπρέσο κι όπερα στη διαπασών. “Ιταλός” σκέφτηκα.
Εγώ αν ήμουνα στη Νέα Υόρκη θα ‘πινα καφέ ελληνικό, αλλά τι να ‘βαζα ν’ ακούσω που να μυρίζει Ελλάδα; Ήμουνα μικρός, συμπαθάτε με…
Ύστερα έμαθα. Έμαθα πως έβγαλε η Ελλάδα έναν τύπο που ‘ταν λαϊκός μα τον ακούγαν όλοι. Γιατί τα διάλεγε τα τραγούδια που θα τραγουδήσει και φρόντιζε να ‘ναι όλα τους ντόμπρα, και δουλεμένα, και κάτι να ‘χουνε να πουν.
Κι όταν ένα τραγούδι είναι έτσι, δεν έχει είδος. Αξία έχει! Ο Δημήτρης Μητροπάνος λοιπόν, τέτοια τραγούδια έλεγε. Και τον ακούγανε οι ροκάδες όσο τον ακούγανε κι οι λαϊκοί.
1. Ρόζα
Αρχή απ’ τα γνωστά, αφού είναι “γνωστά” για πολύ καλούς λόγους. Η Ρόζα Λούξενμπουργκ έγινε ποίημα, ο Αλκαίος έκανε ιστορία την ανάγκη, ο Μικρούτσικος “μέτρησε” έναν ύμνο σε ζεϊμπέκικο κι η ενορχήστρωση της Ρόζας θα ‘πρεπε να ‘ναι μάθημα σε μουσικές σχολές. Όσο για τον Μήτσο; Εκείνος σημάδεψε με τη φωνή του ένα τραγούδι και με το τραγούδι του μια ολόκληρη εποχή. Και μας έμαθε ζεϊμπέκικο μέσα σε 38 δευτερόλεπτα.
2. Πάντα Γελαστοί
Αν πιάσεις πάτο στάσου όρθιος, κι αν σε γελάσουν γέλα. Κι αν έχεις γίνει φίλος με κάθε είδους Χάρο, εδώ είσαι. Μια καθαρή ροκιά σε “καθαρό” μπουζούκι, απ’ την πιο καθαρή φωνή της σύγχρονης Ελλάδας. Πάντα γελαστοί και γελασμένοι.
3. Πατησίων και Παραμυθιού Γωνία
Αν είχε η “καλημέρα” μουσική και στίχους, θα ‘ταν ετούτοι δω. Λιώμα ξύπνησα μα σ’ αγαπώ ακόμα. Κι αυτό αρκεί για να ‘χει σύνορα η Πατησίων μου με το παραμύθι. Κι εγώ θα σου σφυρίζω καμηλιέρικα τραγούδια και θα γευτώ όλα τ’ αγκάθια σου, φτάνει να είσαι εκεί με μισή μεζούρα τζιν και λίγο αψέντι. Μια μεθυσμένη καλημέρα με τη φωνή του Μητροπάνου. Θαύμα.
4. Για μια Ντολόρες
Το αγαπημένο τραγούδι του Δημήτρη, μια αληθινή παραδοχή του να στήνεις όνειρα σ’ έναν κόσμο που χαίρεται να στα γκρεμίζει. Κι ενώ τσακίζεις τη φωνή σου μ’ άφιλτρο και μ’ αλκοόλ, η μέρα χαράζει σα γυαλί, κι ο Μήτσος με φωνή διαμάντι σου χαράζει στο δέρμα μια Ντολόρες. Ή κάποια άλλη…
5. Ατάκες
Μια ολόκληρη γουντιαλενική ταινία μπόρεσε να χορέσει ο Άλκης σε 4 τετράστιχα. Κι ο Μητροπάνος σ’ έκανε να κλαις για τις καμένες Ιθάκες του, για την Παναγιά του δρόμου που του βγήκε “φευγάτη”. Άρωμα από φθινόπωρο και βροχερά πλάνα. Μα δεν έχουμε έναν άνθρωπο για να γυρίσει την ταινία;
6. Κιφ
Η πολιτεία του ονείρου είναι τράπουλα σημαδεμένη; Τα σωσίβια είναι τρύπια, και το Κιφ η λύση μας; Ο Αλκαιος προβληματίζει όσους θέλουνε να προβληματιστούν, ο Μάριος Τόκας στήνει ένα παραμύθι σε δύο (και κάτι) ακόρντα, κι ο Μητροπάνος διαλαλεί την ελπίδα όπως μόνο εκείνος θα μπορούσε. Δεν βγαίνουνε τα όνειρα σε πλειστηριασμό, κουφάλες!
7. Άκου
Είναι αλήθεια πως η μουσική του Τάκη Μουσαφίρη κουβαλάει μαζί της μια αίσθηση στιβαρής (μεν, αλλά) “πίστας” των ’80ς. Όμως αν τα τραγούδια είναι οι ιστορίες τους, όταν ο ταλαιπωρημένος απ’ την αρρώστια Μητροπάνος τραγούδαγε “Άκου! Έχω φωνή” μ’ εκείνη τη φωνή του, ένα μαγαζί ολόκληρο (μαζί κι η αφεντιά μου) ανατρίχιαζε. Το ελληνικό “Show Must Go On” βιάστηκε 30 χρόνια να γραφτεί…
8. Για να σ’ Εκδικηθώ
Κλισέ είναι, ναι. Μα είναι κι η πιο μεγάλη απόδειξη αξίας. Όσο ζούσε, κανείς δεν το τραγούδαγε δημόσια. Τώρα πια, κάποιοι θα προσπαθήσουνε αλλά ποτέ δεν θα ‘ναι το ίδιο. Όποιος άλλαξε ποτέ του χρώμα στις κουρτίνες όταν πια έμεινε μόνος, ξέρει για τι πράγμα μιλάω…
9. Μια Εκδρομή
Όταν βγήκε στην πιάτσα η είδηση “ο Δημήτρης Μητροπάνος ψάχνει τραγούδια”, ο Γιάννης Μηλιώκας (!) έφερε αυτό. Και συγχωρείστε μου την υπόθεση, όμως αν δεν είχε τα λόγια του στα ελληνικά, θα ‘ταν στις λίστες με τα κλασικά του κόσμου.
10. Το Ροκ το Ελληνικό
Ας κλείσουμε όπως αρχίσαμε. Μας έμαθε να το χορεύουμε, μας έμαθε να το ακούμε, μας έμαθε πάνω απ’ όλα να το σεβόμαστε. Ο Τουρνάς έβαλε στην πρίζα μια εικόνα “εσταυρωμένου” κι ο Μητροπάνος έβαλε τη βαριά υπογραφή του στο πόρισμα: το ροκ το ελληνικό είναι ζεϊμπέκικο.