Αυτό είναι ένα σύνηθες ερώτημα των ανθρώπων που έχουν νοσήσει και συνέλθει από τον κορoνοιό. Ενώ δεν έχουν πυρετό, δεν αισθάνονται δύσπνοια, τα επίπεδα οξυγόνου τους έχουν αποκατασταθεί, τα συμπτώματα από το αναπνευστικό έχουν υποστρέψει πλήρως, συνήθεις εργαστηριακοί έλεγχοι που παραγγέλλονται μετά την ανάρρωση είναι φυσιολογικοί και παρά ταύτα βιώνουν μια ανεξήγητη για τα προσωπικά τους δεδομένα κόπωση. Οπωσδήποτε κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και η ενδελεχής ιατρική εξέταση από έμπειρο παθολόγο είναι απαραίτητη σε κάθε κόπωση που επιμένει.
Παρά ταύτα και στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για δύο διακριτές κατηγορίες ασθενών:
Ασθενείς με COVID-19 που προσβλήθηκαν από σοβαράς μορφής κορoνοιό, νοσηλεύτηκαν ή διασωληνώθηκαν
Η κατηγορία των ασθενών αυτών αναμένεται να έχουν μακρύ δρόμο για την ανάρρωσή τους, όπως εξηγεί στο enimerotiko.gr η ειδική παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη. Ο χρόνος που θα χρειαστούν για να συνέλθουν πλήρως εξαρτάται από την έκταση της αρχικής φλεγονής των πνευμόνων, τον βαθμό της υποξίας, τις επιπλοκές που εμφάνισαν κατά την νοσηλεία, την ποιότητα της νοσοκομειακής φροντίδας, την διάρκεια της ακινησίας και το είδος των χρόνιων νοσημάτων από τα οποία πάσχουν. Κάθε ασθενής που νοσηλεύεται από οποιαδήποτε σοβαρή ασθένεια που απαιτεί παρατεταμένη νοσηλεία, χρειάζεται χρόνο για να συνέλθει. Αυτό συμβαίνει διότι η μάχη με την ασθένεια ή με κακής ποιότητας νοσηλεία (εάν και εφόσον έλθουν σε επαφή και με αυτό το ενδεχόμενο) εξαντλεί τις ενεργειακές αποθήκες του σώματος, οι οποίες ανεφοδιάζονται κατά την διάρκεια παρατεταμένης περιόδου ανάρρωσης.
Ασθενείς με COVID-19 που προσβλήθηκαν από ήπια ασθένεια ή ασυμπτωματικό covid19
Άνω του 80% των ασθενών με χρόνια κόπωση μετά από κορονοιό είχαν ήπια ασθένεια ή ασθένεια μέτριας έντασης. Αρκετοί ήταν ασυμπτωματικοί και ο κορονοιός εντοπίστηκε στα πλαίσια ανιχνευτικού ελέγχου. Γενικώς οι πάσχοντες από ήπια νόσηση αναμένεται να έχουν συνέλθει πλήρως ένα μήνα μετά την προσβολή από τον ιό. Όταν η κόπωση επιδεινώνεται ή επιμένει ή εμφανίζεται ένα μήνα μετά τη νόσο πρόκειται για την επιπλοκή της χρόνιας κόπωσης στα πλαίσια long covid. Συχνά συνοδά συμπτώματα είναι η δυσανεξία στην άσκηση, η δυσκολία συγκέντρωσης, ο μη αναζωογονητικός ύπνος. Το σύνδρομο ομοιάζει με το σύνδρομο μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας / σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ( ME / CFS ).
Άλλες καταστάσεις που συνδέονται με την χρόνια κόπωση μετά από COVID, είναι το σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας (POTS) και συμπτώματα δυασαυτονομίας όπως ζάλη κατά την ορθοστασία, κακή πέψη, αίσθημα παλμών. Σε μερίδα πασχόντων από long covid υπάρχει υποκείμενος παράγοντας ή νόσημα που πρέπει να εντοπιστεί κατά την διάρκεια της σωστής παθολογικής εξέτασης από έμπειρο παθολόγο και συντελεί στην πυροδότηση της κόπωσης από long covid όπως είναι η υπερκόπωση, η αναιμία, οι ορμονικές διαταραχές, η χρόνια φλεγμονή, το αυτοάνοσο νόσημα, ο καρκίνος, οι παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος, οι αναπνευστικές παθήσεις, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ώστε να χορηγηθεί η δέουσα αποτελεσματική θεραπεία. Ασθενείς με παχυσαρκία και κατάθλιψη είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση κόπωσης μετά τον COVID σε σειρές ασθενών στις ΗΠΑ. Επί του παρόντος δεν υπάρχει συγκεκριμένη εργαστηριακή εξέταση που να θέτει την διάγνωση της κόπωσης οφειλόμενης στον κορονοιό. H ανοσολογική απορύθμιση φαίνεται ότι είναι βασικός παθογενετικός μηχανισμός στο long covid.
Tips για όσους έχουν νοσήσει από κορονοιό
- Μην πιέζετε τον εαυτό σας, αυξήστε σταδιακά τα λεπτά της ημερήσιας βάδισης στο βαθμό που το «αντέχετε» και δεν επιδεινώνει την κόπωσή σας. Αυξήστε το ποσοστό του χρόνου σας που διαθέτετε για χαλάρωση, δίνοντας χρόνο στον εαυτό σας.
- Αποφύγετε κάπνισμα αλκοόλ και υιοθετήστε μεσογειακά παραδοσιακά διατροφικά πρότυπα. Αποφύγετε ατμοσφαιρικούς ρύπους. Ατμοσφαιρικοί ρύποι εσωτερικών χώρων ενδέχεται να εκλύονται και από προϊόντα καύσης όπως τζάκια.
- Φροντίστε για την βελτιστοποίηση του ύπνου σας, απομακρύνοντας φως, πηγές θορύβου και ηλεκτρονικές συσκευές από το υπνοδωμάτιο.
