Η δυσκοιλιότητα οφείλεται σε μειωμένη περισταλτικότητα του εντέρου και συνεπάγεται παραμονή σκληρών κοπράνων στο ορθό ή το παχύ έντερο, με αποτέλεσμα ο ασθενής να νιώθει «φουσκωμένος». Εάν η δυσκοιλιότητα παραταθεί μπορεί να προκαλέσει κοπρόσταση. Η δυσκοιλιότητα και η κοπρόσταση πρέπει να προλαμβάνονται, ώστε να μην εμφανίζεται διάταση και πόνος. Άλλωστε, καρδιακές, πνευμονικές ή γαστρεντερολογικές παθήσεις μπορεί να επιδεινωθούν εξαιτίας της πίεσης που προκαλεί η κοπρόσταση.
Αίτια δυσκοιλιότητας
Στα αίτια της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνονται η ανεπαρκής άσκηση, το στρες, διάφορα φάρμακα και το φτωχό σε φυτικές ίνες διαιτολόγιο. Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα (π.χ. vincristine, vinblastine) προκαλούν συχνά δυσκοιλιότητα, όπως και τα ναρκωτικά (π.χ. μορφίνη, κωδεϊνη), τα ηρεμιστικά, τα υπναγωγά, τα αντικαταθλιπτικά, τα σπασμολυτικά του γαστρεντερικού, τα διουρητικά και τα αντιόξινα (που περιέχουν ασβέστιο και αργίλιο). Εφόσον απαιτείται η χορήγηση αυτών των φαρμάκων, ο ιατρός συστήνει επικουρικά την λήψη ουσιών (που μαλακώνουν τα κόπρανα), ελαφρών υπακτικών ή χρήση ειδικών υποθέτων. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν υποκλυσμοί για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας
Η δυσκοιλιότητα είναι ένα κοινό πρόβλημα που περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
- Σκληρά κόπρανα
- Μικρή ποσότητα κοπράνων
- Δυσκολία στην αφόδευση
- Αφόδευση λιγότερο από 3 φορές την εβδομάδα
Πώς προκαλείται η δυσκοιλιότητα;
Ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων
Κακή διατροφή (δίαιτα χωρίς φυτικές ίνες και λίγα υγρά)
Νόσους του πεπτικού συστήματος
Έλλειψη σωματικής (φυσικής) άσκησης (αν κάθεστε όλη μέρα μπροστά στον υπολογιστή ή στον καναπέ, μην περιμένετε να κινηθεί φυσιολογικά το έντερό σας!)
Τι συμπτώματα της δυσκοιλιότητας
Τα παρακάτω συμπτώματα που συνοδεύουν την δυσκοιλιότητα είναι σημεία σοβαρότερης υποκείμενης νόσου και θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γαστρεντερολόγο σας:
- Αίμα στην τουαλέτα ή στο χαρτί της τουαλέτας, μετά την κένωση
- Πυρετός
- Απώλεια βάρους
- Αίσθημα κόπωσης
Τι μπορείτε να κάνετε για άμεση ανακούφιση της δυσκοιλιότητας
Εάν έχετε δυσκοιλιότητα, μπορείτε να:
- Τρώτε τροφές που έχουν πολλές φυτικές ίνες. Καλές επιλογές είναι τα εξής: φρούτα (ακτινίδια ή δαμάσκηνα), λαχανικά, χυμός δαμάσκηνου, δημητριακά.
- Το πρωί, πίνετε καφέ, τσάι ή κάποιο άλλο αφέψημα ή ποτό που περιέχει καφεΐνη. Όμως στη διάρκεια της ημέρας μην πίνετε πολλούς καφέδες διότι έχουν διουρητική δράση και αφυδατώνουν τον οργανισμό επιδεινώνοντας τη δυσκοιλιότητα.
- Πίνετε άφθονο νερό και άλλα υγρά.
- Όταν αισθάνεστε την ανάγκη να πάτε στην τουαλέτα, πηγαίνετε στην τουαλέτα. Μην το αναβάλλετε.
- Για άμεση ανακούφιση, μπορείτε να λάβετε καθαρτικά, αφού προηγουμένως συμβουλευτείτε τον γαστρεντερολόγο σας για το είδος των καθαρτικών, επειδή κάποια καθαρτικά οδηγούν μακροχρόνια σε αδράνεια του εντέρου και τελικά δεν δρουν.
- Μην καταναλώνετε βότανα ως συμπληρώματα που πουλάνε στα φαρμακεία ή αφέψημα βοτάνων από μόνοι σας χωρίς να συμβουλευθείτε προηγουμένως τον γαστρεντερολόγο σας.
Οι τροφές που συμβάλουν στη μείωση της αφυδάτωσης
Δαμάσκηνα
Βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας κυρίως χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες. Μία μερίδα 28 γραμμαρίων δίνει 2 γραμμάρια φυτικές ίνες, ποσότητα που καλύπτει το 8% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών. Τα δαμάσκηνα περιέχουν επίσης σορβιτόλη, ένα είδος σακχάρου που δρα στο έντερο σαν ήπιο καθαρτικό.
Μήλο
Ένα μέτριο μήλο με τη φλούδα του δίνει 4,4 γραμμάρια φυτικών ινών. Μεγάλο ποσοστό των φυτικών ινών του μήλου ανήκει σε ένα είδος που ονομάζεται πεκτίνη, η οποία έχει την ιδιότητα να κατευθύνει περισσότερο νερό προς το έντερο, διευκολύνοντας την απομάκρυνση των περιττών ουσιών από το σώμα.
Αχλάδι
Εκτός από φυτικές ίνες, το αχλάδι παρέχει και σάκχαρα (φρουκτόζη και σορβιτόλη) που προωθούν την κινητικότητα του εντέρου για να διευκολύνουν τις κενώσεις.4
Ακτινίδιο
Ένα ακτινίδιο δίνει περίπου 2,3 γραμμάρια φυτικών ινών, καλύπτοντας το 9% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης. Το φρούτο περιέχει επίσης ένα ένζυμο που ονομάζεται ακτινιδίνη και το οποίο επιδρά θετικά στη γαστρεντερική λειτουργία.
Σύκο
Η δράση του ενάντια στη δυσκοιλιότητα οφείλεται τόσο στην υψηλή του περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες όσο και φικίνη, ένα ένζυμο με δράση αντίστοιχη της ακτινιδίνης του ακτινιδίου.
Εσπεριδοειδή
Το πορτοκάλι, το λεμόνι και το γκρέιπφρουτ είναι καλές πηγές πεκτίνης. Η περισσότερη πεκτίνη βρίσκεται στη φλούδα παρά στη σάρκα ή στον χυμό τους. Επίσης, τα εσπεριδοειδή περιέχουν ναριγκενίνη, μια φλαβονόλη που καθοδηγεί περισσότερο νερό προς το έντερο.
Σπανάκι
Το σπανάκι είναι καλή πηγή φυτικών ινών και θρεπτικών συστατικών όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Κ και το φυλλικό οξύ. Όπως και άλλα πράσινα λαχανικά (π.χ. μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών), διευκολύνει την προώθηση και την απομάκρυνση των περιττών ουσιών διά μέσου του εντέρου.
Γλυκοπατάτα
Η γλυκοπατάτα είναι μία από τις καλύτερες πηγές βιταμίνης Α, έχει όμως και αξιόλογη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Μία μέτρια πατάτα δίνει περίπου 3,8 γραμμάρια φυτικών ινών, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 15% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης.
Όσπρια
Τα φασόλια, οι φακές και τα ρεβίθια παρέχουν σημαντική ποσότητα φυτικών ινών αλλά και πρωτεϊνών. Συμβάλλουν έτσι στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και ταυτόχρονα προωθούν το αίσθημα του κορεσμού.
Κεφίρ
Έχει ισχυρή προβιοτική δράση, εξασφαλίζοντας την καλή λειτουργία του γαστρεντερικού ώστε να προληφθεί ή και να αντιμετωπιστεί η δυσκοιλιότητα.