Τα φυτά στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού μας δίνουν μια ωραία αισθητική, αλλά θα πρέπει να προσέξουμε τις επιλογές μας, καθώς ορισμένα είναι επικίνδυνα για την υγεία μας.
Συγκεκριμένα υπάρχουν εφτά επικίνδυνα φυτά, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μία σειρά από έντονα προβλήματα στον οργανισμό μας.
Το φυτό κώνειο το στικτόν (Conium maculatum) είναι ένα ποώδες φυτό με βαριά οσμή, που θυμίζει ούρα ποντικών και γίνεται εντονότερη με την σύνθλιψη των φύλων και καρπών του. Έχει γεύση πικρή που προκαλεί ναυτία.
Το φυτό αυτό είναι αυτοφυές κατά μήκος των αγροτικών δρόμων, σε ακαλλιέργητες φυσικές εκτάσεις και γενικά σε υγρούς και σκιερούς τόπους. Είναι αρκετά διαδεδομένο στην Αττική και Μεγαρίδα. Η κωνείνη ανήκει στα γαγγλιοπληγικά φάρμακα, δηλαδή πλήττει το περιφερειακό νευρικό σύστημα. Συγκεκριμένα το κώνειο προκαλεί:
Το φυτό αυτό (Nerium oleander) σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχυστεί με την μαγειρική δάφνη, καθώς τα φύλλα του είναι αρκετά τοξικά και μπορούν να προκαλέσουν θάνατο. Είναι ένα φυτό αρκετά συχνό στη φύση και πολλές φορές το βρίσκουμε σαν καλλωπιστικό σε κήπους.
Το φυτό αυτό το βρίσκουμε κατά μήκος ρεμάτων η χειμάρρων σε ξηροθερμικές περιοχές. Επίσης είναι πολύ συχνό καλλωπιστικό είδος οπότε πολύ πιθανόν να το βλέπουμε σε κήπους μέσα σε πόλεις.
Η κατανάλωση ακόμα και ενός φύλλου αρκεί για να προκαλέσει θάνατο σε μικρά παιδιά και μεγαλύτερες δόσεις για ενήλικες. Συγκεκριμένα οι τοξικές ιδιότητες του φυτού οφείλονται στον γαλακτώδη χυμό του που περιέχει την ουσία ολεανδρίνη. Η επαφή του χυμού με το δέρμα μπορεί να προκαλέσει: φουσκάλες, ερεθισμό, πόνο.
Η κατανάλωση του φυτού μπορεί να οδηγήσει σε: Κοιλιακό άλγος, εμετό, διάρροια, διαταραχές της όρασης, ταχυκαρδία, καρδιακή δυσλειτουργία
Ο Ιταμος, η αλλιώς η Τάξος η ραγώδης (Taxus baccata) είναι ένα ιδιαίτερο φυτό. Είναι ένα δέντρο τοξικό σε όλα τα μέρη του, εκτός από το περίβλημά των σπερμάτων του. Πέραν από τοξίνες, παράγει και ουσίες όπως η ταξόλη, που έχει ανακαλυφθεί ότι έχει ισχυρή αντικαρκινογόνο δράση.
Ο ίταμος ανήκει στα κωνοφόρα και συνήθως συναντώνται σποραδικά μέσα σε δάση άλλων δέντρων, κυρίως Ελάτης. Είναι πιο συχνό σε ασβεστολιθικά εδάφη, στις ορεινές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδος. Σε μεγάλη ποσότητα κατανάλωση του φυτού μπορεί να προκαλέσει: Κρυάδες, δύσπνοια, σπασμούς, καρδιακή ανεπάρκεια
Ο μανδραγόρας θεωρούνταν φυτό με μαγικές ιδιότητες από την αρχαιότητα και χρησιμοποιούνταν συχνά σε θρησκευτικές τελετές. Στην πραγματικότητα είναι ένα φυτό με αρκετές δηλητηριώδεις, αφροδισιακές και παραισθησιογόνες ουσίες οι οποίες του προσδίδουν τις μυθολογικές του ιδιότητες.
Το φυτό αυτό μπορεί να βρεθεί στη Κρήτη και στο Αιγαίο, καθώς και σε μερικές περιοχές της Πελοποννήσου, της Στερεάς και της Θεσσαλίας. Το ενδιαίτημα του είναι οι ημιορεινές περιοχές με εδάφη ασβεστολιθικού πετρώματος.
Ο μανδραγόρας φέρει αρκετές αλκαλοειδείς ενώσεις που αν και δηλητηριώδεις, έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες, για παράδειγμα η σκοπιλαμίνη και η αποατροπίνη. Για τον λόγο αυτό πολλοί γιατροί της αρχαιότητας, όπως ο Ιπποκράτης, τον χρησιμοποιούσαν για την θεραπεία ασθενειών, τσιμπημάτων φιδιών και ως αναισθητικό σε επεμβάσεις.
Τα αλκαλοειδή αυτά δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, οπότε συμπτώματα δηλητηρίασης από μανδραγόρα είναι:
Το Ακόνιτο (Aconitum napellus) θεωρείται το πιο δηλητηριώδες φυτό της Ευρώπης, καθώς ακόμα και η επαφή με το φυτό αυτό αρκεί για να προκαλέσει δηλητηρίαση. Σε μερικές περιοχές ονομάζεται λυκοκτόνο επειδή οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν το δηλητήριο του για σκοτώνουν λύκους. Το πιο πιθανό είναι πως άλειφαν με αυτό δόρατα και βέλη ώστε να τα κάνουν πιο θανατηφόρα.
Το φυτό αυτό είναι ποώδες με ύψος από 50cm μέχρι 1,5m και ορθό στέλεχος σπάνια διακλαδισμένο. Είναι πολύ κοινό στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στην περιοχή της Λακωνίας. Χρειάζεται υγρά χουμώδη εδάφη και για αυτό συχνά φυτρώνει κοντά σε ποτάμια και μέρη σκιερά με υγρασία. Συχνά συναντάται κοντά σε στάβλους και ποιμνιοστάσια.
Το ακόνιτο περιέχει ένα πλήθος τοξικών αλκαλοειδών, πρωτεΐνες, μηλικό οξύ και ακονιτικό οξύ. Οι ενώσεις αυτές το καθιστούν θανατηφόρο, κυρίως εξαιτίας των αλκαλοειδών που επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Το πιο δηλητηριώδες αλκαλοειδές του φυτού είναι η ακονιτίνη. Η θανατηφόρα δόση ακονιτίνης για τον άνθρωπο κυμαίνεται στα 3-4 mg, η οποία ισοδυναμεί με 2-4 γραμμάρια νωπού κονδύλου (ρίζας).
Η Ατροπος Μπελαντόνα (Atropa belladonna) είναι ενα φυτό εξ ολοκλήρου δηλητηριώδες, που όμως περιέχει και αρκετές φαρμακευτικές ουσίες. Στην χώρα μας το βρίσκουμε κυρίως στην Βόρεια Ελλάδα, σε σκιερά δάση και ασβεστούχα εδάφη.
Το φυτό αυτό περιέχει ουσίες όπως η ατροπίνη, υοσκιαμίνη και σκοπιλαμίνη, οι οποίες είναι δηλητηριώδεις αλλά παράλληλα έχουν και θεραπευτικές (ή ναρκωτικές) ιδιότητες. Οι καρποί του μπορεί να δίνουν την ψευδαίσθηση ότι είναι εδώδιμοι, ειδικά εξαιτίας της γλυκιάς τους γεύσης αλλά είναι τοξικοί.
Συμπτώματα κατανάλωσης του είναι:
Σε μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να δράσει ως παραισθησιογόνο (εξαιτίας της σκοπολαμίνης) και προκαλεί: Ψευδαισθήσεις, Αποπροσανατολισμό, Παραλήρημα/
Το φυτό αυτό (Ricinus communis) ανήκει στα πιο θανατηφόρα φυτά του κόσμου. Ενδιαφέρον είναι πως το φυτό αυτό, αλλιώς γνωστό και ως ρετσινολαδία, είναι ένα πολύ συχνό καλλωπιστικό κήπων και είναι το φυτό από το οποίο παράγεται το καστορέλαιο.
Η κύρια δηλητηριώδης ουσία του φυτού είναι η ρικίνη (ανήκει στις λεκτίνες, πρωτεΐνες που συνδέονται σε υδατάνθρακες), η οποία βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στα σπέρματα του φυτού και σε μικρότερες ποσότητες στα φύλλα.
Η ρικίνη είναι μια τύπου 2 πρωτεΐνη απενεργοποίησης ριβοσωμάτων (ribosome-inactivating protein, RIP) με ισχυρή κυτταροτοξική δράση αφού παρεμποδίζει την πρωτεινοσύνθεση. Δυστυχώς δεν υπάρχει αντίδοτο για την τοξίνη αυτή. Είναι εκπληκτικό πως από τα σπέρματα του φυτού παράγεται το πολύ γνωστό καστορέλαιο, το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιούμε χωρίς κάποιο πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει πολύ απλά διότι οι υψηλές θερμοκρασίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του καστορέλαιου μετουσιώνουν την τοξική αυτή πρωτεΐνη και την απενεργοποιούν.
Η κατάποση ρικίνης προκαλεί: