Το στραβολαίμιασμα, ή όπως πολύ συχνά αποκαλείται λαϊκά “ψύξη”, είναι μια πάθηση που στην ιατρική ονομάζεται δυστονία του αυχένα ή αλλιώς σπαστικό ραιβόκρανο.
Η πάθηση αυτή σε πιο σοβαρή μορφή χαρακτηρίζεται από ακούσια σύσπαση των μυών της περιοχής του αυχένα και μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε μυϊκή ομάδα. Ως αποτέλεσμα, το κεφάλι έχει μια απόκλιση σε στροφή δεξιά ή αριστερά (ραιβόκρανο), κλίση προς τον ένα ώμο ή τον άλλο ή πολύ σπάνια και κάμψη-έκταση προς τα κάτω ή πάνω αντίστοιχα.
Ο πόνος είναι συνήθως οξύς και εντοπίζεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή μπορεί να είναι πιο αμβλύς, να διαχέεται μέχρι το χέρι και να δίνει αίσθημα μουδιάσματος. Συμβαίνει σε άτομα χωρίς προηγούμενο ιστορικό ή προφανή τραυματισμό στον αυχένα και είναι πολύ συχνή σε νεαρές ηλικίες.
Τα αίτια της δυσλειτουργίας αυτής δεν είναι γνωστά. Μερικές φορές κάτι απλό όπως ο ύπνος σε ασυνήθιστη θέση ή μια απότομη κίνηση του λαιμού μπορεί να προκαλέσουν ελαφρύ τραυματισμό ή κλείδωμα των αρθρώσεων. Η λανθασμένη στάση του σώματος όταν καθόμαστε στον υπολογιστή, η μεταφορά βαρύ φορτίου π.χ. μιας τσάντας από τη μια πλευρά του σώματος, ή ακόμα και η έκθεση σε κρύο περιβάλλον αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της δυσλειτουργίας.
Η δυστονία ως πιο σοβαρή και χρόνια σε κάποιες περιπτώσεις πάθηση χωρίζεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. Η πρωτοπαθής δυστονία θεωρείται ότι είναι ιδιοπαθούς αιτιολογίας, χωρίς ενδείξεις από το ιστορικό ή τις εργαστηριακές εξετάσεις του ασθενή για την ύπαρξη άλλης αιτίας συμπτωμάτων. Στην κλινική εικόνα της ιδιοπαθούς αυχενικής δυστονίας παρατηρείται συν-σύσπαση των αγωνιστών με τους ανταγωνιστές μυς. Ιστορικό τραυματισμού στο κεφάλι ή στο λαιμό παρουσιάζεται στο 5% έως 21% των ασθενών με πρωτοπαθή αυχενική δυστονία και μπορεί να είναι υπεύθυνο για την εκδήλωση της πάθησης μέχρι και ένα χρόνο μετά τον τραυματισμό.Επιπλέον, ο τραυματισμός μπορεί να οφείλεται σε χρόνια κατάσταση, επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών ή μεμονωμένου τραυματικού περιστατικού. Η δευτεροπαθής δυστονία αντιθέτως, αποτελεί εκδήλωση ή σχετίζεται με άλλες διαταραχές, συνήθως νευρολογικές.
Ο σκελετικός πόνος αναφέρεται σε επώδυνα ερεθίσματα που προκαλούνται από στοιχεία του ερειστικού συστήματος όπως οστά αρθρώσεις, σύνδεσμοι, τένοντες μύες κ.τ.λ. Τμήμα του μυϊκού πόνου αποτελούν τα μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης πόνου (MTrPs). Τα MTrPs εμφανίστηκαν στην διεθνή βιβλιογραφία με ποικίλες διαγνώσεις και προτεινόμενους τρόπους αντιμετώπισης, για να καταλήξουν οι Travell και Simons (1995) να αποδείξουν την παρουσία τους και να παραθέσουν τρόπο αντιμετώπισής τους. Σύμφωνα με τους Travell και Simons(1999) ως μυοπεριτονιακό σημείο πυροδότησης πόνου (MTrP) ορίζεται ένα πολύ εντοπισμένο και υπερευαίσθητο σημείο μέσα σε μια τεταμένη δέσμη μυϊκών ινών .
Η λέξη Μυϊκή Περιτονία προέρχεται από τον Μυϊκό Ιστό (μύες του σώματος) και τη Περιτονία (ο συνδετικός ιστός που περιβάλλει τους μύες του σώματος). Ο Μυοπεριτονιακός πόνος συνήθως οφείλεται στους μυϊκούς τραυματισμούς ή σε κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης.
Όταν καταπονούνται ή τραυματίζονται, οι μύες συχνά δημιουργούν Σημεία Πυροδότησης Πόνου (Trigger Points).
Τα Σημεία Πυροδότησης Πόνου ( Σ.Π.Π.) είναι επώδυνα όταν τα πιέσουμε, προκαλούν βράχυνση των μυϊκών ινών και έχουν μια ιδιαίτερη ιδιότητα που ονομάζεται ανακλαστικός ή προβαλλόμενος πόνος.
Αυτό σημαίνει ότι ένα Σ.Π.Π, που υπάρχει σε ένα μυ, μπορεί να δημιουργήσει πόνο σε άλλη περιοχή.
Για παράδειγμα, όταν ο μυς στο πάνω μέρος του ώμου (τραπεζοειδής μυς) έχει Σ.Π.Π, τότε θα αναφερθεί πόνος στα πλάγια και κατά μήκος του αυχένα και του κεφαλιού, προκαλώντας πονοκέφαλο.
Τα Ενεργά Σ.Π.Π στους μύες των ώμων, του αυχένα και του προσώπου είναι μια κοινή πηγή των πονοκεφάλων.
Τα σύνδρομα μυοπεριτονιακού πόνου είναι πιθανόν η συχνότερη αιτία του μυοσκελετικού πόνου στην κλινική πρακτική και θα πρέπει να θεωρούνται ύποπτα σε όλες τις περιπτώσεις χρόνιου πόνου. Τα μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης αποτελούν αιτία ανικανότητας και χρόνιου πόνου ενώ μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μιας εργασιακής κατάστασης.
· Τοπικός πόνος
Ο ασθενής μπορεί συχνά να παραπονείται για πόνο και ορισμένες φορές για αίσθηση καψίματος και ευαισθησίας στον εμπλεκόμενο μυ.
· Ανακλώμενος πόνος
Τα μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης πόνου ανακλούν τον πόνο σε εγγύς ή περιφερικές περιοχές σύμφωνα με συγκεκριμένα μοτίβα τα οποία είναι χαρακτηριστικά για κάθε μυ. Ο πόνος αυτός είναι μουντός μερικές φορές σαν βαθύς και όσον αφορά την ένταση του ποικίλει από μικρή αρκετά μεγάλη ή απαγορευτική για την δραστηριότητα. Η ενεργοποίηση ενός σημείου πυροδότησης πόνου έχει ως αποτέλεσμα την προβολή του πόνου σε μία μακρινή ζώνη αναφοράς και είναι ένα από τα κριτήρια εντοπισμού του κατάλληλου για αγωγή μυός. Το 85% των πατεντών ανακλώμενου πόνου βρίσκονται μακριά από το μυ που αντιπροσωπεύουν. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε.
· Αυτόνομες και Ιδιουποδεκτικές Διαταραχές
Διαταραχές διαφόρων αυτόνομων λειτουργιών, όπως η υπερβολική εφίδρωση και σιελόρροια μπορεί να είναι παρούσες. Επίσης μπορεί να παρουσιαστούν και άλλα αυτόνομα φαινόμενα, όπως: ανατρίχιασμα ή κοκκινίλα γύρω από την περιοχή του σημείου πυροδότησης πόνου, κυνάγχη και δακρύρροια. Η ζαλάδα, η έλλειψη ισορροπίας και η εμβοή μπορεί να είναι παρούσες σε πιο σοβαρές περιπτώσεις.
· Από επαναλαμβανόμενη κακή στάση και υπέρχρηση του σώματος στη καθημερινότητα.
· Από παρατεταμένη φόρτιση και άρση βαρών στη καθημερινότητα.
· Από κακή φυσική κατάσταση του σώματος και χρησιμοποίηση κακώς σχεδιασμένων επίπλων.
· Λόγω μυϊκού σφιξίματος και μυϊκής τάσης που οφείλεται σε ψυχική ή συναισθηματική φόρτιση.
· Από άμεσο τραυματισμό, όπως χτύπημα, διάστρεμμα, σπάσιμο, στρίψιμο ή ρήξη, λόγω τροχαίων ατυχημάτων, αθλητικών κακώσεων, πτώση από τις σκάλες, κλπ.
Παραδόξως, Σ.Π.Π μπορούν ακόμα να αναπτυχθούν λόγω αδράνειας, παρατεταμένης κατάκλισης ή καθιστικής θέσης.
Τα Μ.Σ.Π.Π είναι πολύ ευαίσθητα. Στη θεραπεία του Μυοπεριτονιακού Πόνου εφαρμόζεται πίεση πάνω στα σημεία (τις περισσότερες φορές εγκάρσια).Πρέπει πάντα να έχετε επίγνωση πόσο πίεση μπορεί ο ασθενής να ανεχθεί. Συχνά οι ασθενείς το περιγράφουν ως «γλυκό ή καλό πόνο». Μια κλίμακα πόνου 0-10 συχνά χρησιμοποιείται (0=καθόλου πόνος, 10=αφόρητος πόνος). Συνιστάται πίεση σε μια κλίμακα πόνου 5-7.
Στη φυσικοθεραπεία χρησιμοποιούνται διάφορα παθητικά μέσα (θερμοθεραπεία, υπέρηχος, TENS, taping, βελονισμός κτλ), ειδικές τεχνικές κινητοποίησης και θεραπευτική άσκηση για την αντιμετώπιση της πάθησης. Εξειδικευμένοι φυσικοθεραπευτές είναι δυνατόν να ξεκλειδώσουν την μπλοκαρισμένη άρθρωση μέσω ειδικών χειρισμών (manual therapy) και κατόπιν να προχωρήσουν στην αποκατάσταση. Ωστόσο, ελάχιστες έρευνες φαίνεται να έχουν ασχοληθεί με την επίδραση των διαφόρων μέσων αποκατάστασης στη θεραπεία της συγκεκριμένης πάθησης. Έτσι, ο θεραπευτής είναι υπεύθυνος για τις κατάλληλες μεθόδους που θα επιλέξει κατά τη θεραπεία, στοχεύοντας στην μείωση του μυϊκού σπασμού, την κινητοποίηση των δύσκαμπτων αρθρώσεων, τη διόρθωση πιθανών μυϊκών ανισορροπιών και την εκπαίδευση του ασθενούς για σωστή στάση του σώματος.
Στους ασθενείς με χρόνιο σύνδρομο μυοπεριτονιακών σημείων πυροδότησης πόνου συνιστάται η λήψη βιταμινών Β1, Β6, Β12, φολικού οξέος και βιταμίνης C . Όπου η έλλειψη τους δεν βοηθά στο να διαρκέσουν τα αποτελέσματα της αγωγής. Η βιταμίνη C πρέπει να προτείνεται ειδικά στους καπνιστές. Το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο και τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα για την φυσιολογική μυϊκή λειτουργία. Η Β6 αποθηκεύεται στους μυς, το συκώτι και στο αίμα. Συμπερασματικά προτείνετε δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά. Η λήψη κρέατος κρίνεται απαραίτητη αλλά με μέτρο. Σε περίπτωση όπου μια ισορροπημένη διατροφή δεν είναι εφικτή συνιστάται η λήψη βιταμινών σε μορφή συμπληρώματος.