Τα τσιμπήματα στο δέρμα από έντομα, αυξάνονται ιδιαιτέρως, κυρίως κατά τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού, προκαλώντας ενοχλήσεις και, μερικές φορές, ακόμα και αλλεργικές αντιδράσεις.
Γενικά, τα περισσότερα τσιμπήματα εντόμων, όπως από κουνούπια, ακάρεα και ψύλλους, είναι συνηθισμένα και προκαλούν μόνο ελαφριές ενοχλήσεις. Ωστόσο, ορισμένα τσιμπήματα, όπως από σφήκες και μέλισσες, μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο ή ακόμα και αλλεργικές αντιδράσεις. Επιπλέον, τα δηλητηριώδη δάγκωματα αραχνών ή φιδιών, που είναι σπάνια, απαιτούν άμεση ιατρική προσοχή.
Όπως είναι κοινώς γνωστό, το τσίμπημα ενός κουνουπιού εμφανίζεται στο δέρμα μας ως ένα κόκκινο ή ροζ ανάγλυφο σημάδι, παρόμοιο με ένα μικρό σπυράκι, το οποίο προκαλεί φαγούρα. Τα κουνούπια συχνά εντοπίζονται σε εξωτερικούς χώρους κατά τους ζεστούς μήνες του χρόνου, από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Ανοιχτά παράθυρα, πόρτες με κατεστραμμένα πλέγματα και άλλα παρόμοια, αποτελούν συνήθεις διόδους για την είσοδό τους στο εσωτερικό των σπιτιών μας. Τα κουνούπια τίθενται συνήθως κοντά σε στάσεις νερού όπως ρυάκια, αποχετεύσεις, λίμνες κλπ., καθώς αυτοί οι χώροι λειτουργούν ως αναπαραγωγικό περιβάλλον για αυτά.
Όταν εισβάλλουν στα σπίτια μας, συνήθως καθοδηγούνται στα πάνω μέρη των τοίχων ή το ταβάνι. Το θηλυκό κουνούπι χρειάζεται το αίμα μας προτού γεννήσει για να ταΐσει τα αυγά του. Τα τσιμπήματα των κουνουπιών συνήθως συμβαίνουν το βράδυ ή κατά τη διάρκεια της νύχτας, αν και υπάρχουν είδη που δαγκώνουν και την ημέρα.
Γνωστό είναι πως οι κοριοί αποτελούν μικρά ημιμετάβολα έντομα που τρέφονται από το αίμα μας. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της έντονης ανάπτυξης των μεταφορικών δικτύων, οι κοριοί έχουν εξαπλωθεί και αποτελούν τον κύριο κίνδυνο για τα ξενοδοχεία, σε μεγάλα αστικά κέντρα.
Κατά τη διαδικασία της τροφολογίας τους, οι κοριοί εισάγουν στο δέρμα μας μέσω των στοματικών μορίων τους ένα συστατικό του σάλιου τους. Η ενέργεια αυτή προκαλεί μια αντίδραση στο δέρμα, η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή ενός κόκκινου επίπεδου σημάδιου, το οποίο προκαλείται από μια πρωτεΐνη που περιέχεται στο σάλιο των κοριών και αποτρέπει την πήξη του αίματος, επιτρέποντας στο έντομο να το διακοσμήσει γρήγορα και εύκολα. Τα τσιμπήματα των κοριών, συνδυασμένα με το σάλιό τους, μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση στον οργανισμό μας, ενώ ο κνησμός που προκαλούν μπορεί να κρατήσει για πολλές ημέρες.
Ορισμένοι οργανισμοί αντιδρούν με μια ήπια ή σοβαρή αλλεργική αντίδραση στο σάλιο των κοριών μεταξύ 24 και 72 ωρών μετά το τσίμπημα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανάγλυφα, κόκκινα σημάδια στο δέρμα, με έντονο κνησμό και μια ελαφριά φλεγμονή που μπορεί να διαρκέσει για αρκετές ημέρες.
Οι περισσότερες αράχνες δεν διαθέτουν δηλητήριο και προκαλούν μόνο ελαφρά συμπτώματα όπως κοκκινίλα του δέρματος, πρηξίματα και ελαφρύ πόνο στην περιοχή του δάγκωματος. Σε περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης σε δάγκωμα αράχνης, η οποία εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως σφίξιμο στο στήθος, προβλήματα στην αναπνοή, δυσκολίες στην κατάποση ή πρήξιμο στο πρόσωπο, είναι αναγκαία η άμεση επίσκεψη σε ιατρό.
Στην Ελλάδα, οι αράχνες σπανίως τσιμπούν τους ανθρώπους και μόνο όταν αισθάνονται ενοχλημένες από την παρουσία τους. Τα τσιμπήματα από αράχνες μπορεί να συμβούν σε περιοχές όπως τα κελάρια, τα σκοτεινά υπόγεια ή τα μέρη όπου αποθηκεύονται αντικείμενα. Επιπλέον, είναι πιθανό τα τσιμπήματα να συμβούν σε μέρη που δεν έχουν επισκεφτεί εδώ και καιρό, καθώς επιδεικνύουμε προσωπική παρουσία χωρίς προσοχή. Οι αράχνες στην Ελλάδα είναι μικρές και συνεπώς διαθέτουν μικρά στοματικά μόρια που δυσκολεύουν το τσίμπημα και τη διείσδυση στο ανθρώπινο δέρμα.
Οι αράχνες διαθέτουν μικρή ποσότητα δηλητηρίου στα στοματικά τους μόρια, η οποία δεν επαρκεί για να προκαλέσει θάνατο στα θύματά τους. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν υπάρχει αράχνη στην Ελλάδα που να μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό.
Τα τσιμπούρια, γνωστά επίσης ως κρότωνες, αποτελούν μικρά παρασιτικά αρθρόποδα που εξαρτώνται από το αίμα των θηλαστικών για τη διαβίωσή τους. Παγκοσμίως, υπάρχουν πάνω από 800 διαφορετικά είδη τσιμπουριών, αλλά μόνο δύο από αυτά είναι γνωστά ως πιθανοί μεταδότες ασθενειών στους ανθρώπους, όπως η νόσος του Lyme.
Τα τσιμπούρια δεν είναι ικανά να πηδήξουν ή να πετάξουν. Χρησιμοποιώντας τα πολλά τους πόδια (6 στην προνύμφη και 8 στο ενήλικο στάδιο), προχωρούν αργά πάνω στον ξενιστή τους, άνθρωπο ή ζώο, και τον τσιμπούν. Το μέγεθος των ενηλίκων τσιμπουριών κυμαίνεται συνήθως από μισό έως 0,65 εκατοστά.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ένα τσίμπημα από τσιμπούρι δεν οδηγεί σε μετάδοση ασθενειών. Συνήθως, τα τσιμπούρια κατοικούν σε περιοχές με υψηλή βλάστηση και δάση. Τα τσιμπήματα είναι πιο συχνά κατά τους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, όταν η βλάστηση είναι σε πλήρη ανάπτυξη και οι εκδρομές στην ύπαιθρο είναι συνήθεις. Τη στιγμή του τσιμπήματος, συνήθως δεν υπάρχει πόνος. Αργότερα, μπορεί να εκδηλωθεί φαγούρα, κοκκίνισμα και αίσθημα καψίματος. Σε ανθρώπους με ευαισθησία ή αλλεργία στα τσιμπούρια, ενδέχεται να παρουσιαστεί δερματικό έκζεμα, δύσπνοια, πρήξιμο ή αδιαθεσία.
Σε περίπτωση που το τσιμπούρι παραμένει προσκολλημένο στο δέρμα, μπορεί να αφαιρεθεί είτε με τη χρήση ενός τσιμπιδάκιου είτε μιας λαβίδας. Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η απόσπασή του στο σπίτι μπορεί να μην εξασφαλίσει την πλήρη απομάκρυνση των σωματικών τμημάτων του παράσιτου, όπως μπορεί να παραμείνουν μέρη από τα πόδια μέσα στο δέρμα. Επομένως, προτείνεται η επίσκεψη σε ιατρό, προκειμένου το τσιμπούρι να αφαιρεθεί επαρκώς και με τη σωστή διαδικασία. Μετά την αντιμετώπιση του τσιμπήματος, είναι αναγκαίο να υπάρξει παρακολούθηση για κάποιο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ανιχνευθούν άμεσα ενδεχόμενα σημάδια αντίδρασης, όπως εξανθήματα ή ενδείξεις λοίμωξης.
Τα τσιμπήματα από ψύλλους μπορεί να προκαλέσει εκδήλωση παρόμοιας με αλλεργική αντίδραση ή τσίμπημα κουνουπιού, καθώς το δέρμα εμφανίζει κόκκινες και πρησμένες περιοχές. Τα τσιμπήματα συχνά σχηματίζουν συμμάζες ή τοποθετούνται πολύ κοντά μεταξύ τους, συχνά σε ομάδες τριάδων ή τετράδων, καθώς οι ψύλλοι δαγκώνουν επαναλαμβανόμενα σε ένα σημείο. Η αίσθηση είναι εξαιρετικά ενοχλητική καθώς εκτός από τα ερεθίσματα, μπορεί να προκαλέσει έντονο κνησμό και να επιδεινώσει φλεγμονές και αλλεργικές δερματίτιδες. Τα τσιμπήματα ψύλλων συχνά εντοπίζονται σε κάτω σημεία του σώματος, καθώς οι ψύλλοι συνήθως δραπετεύουν στα πόδια κατά τη διάρκεια του ύπνου. Συχνά, τα τσιμπήματα ψύλλων εμφανίζονται και σε άλλα σημεία, όπως η μέση, τα γόνατα και οι αγκώνες, ενώ γενικά επηρεάζουν όλα τα μέρη του σώματος. Οπτικά, τα σημάδια μοιάζουν με μικρά, κόκκινα σπυράκια με σκούρο κέντρο, τα οποία ενδέχεται να αιμορραγούν σε ορισμένες περιπτώσεις. Ο έντονος κνησμός και η πρησμένη επιφάνεια εμφανίζονται άμεσα μετά το τσίμπημα, ωστόσο, η ευαισθησία συνεχίζει να διαρκεί για πολλές ημέρες μετά το γεγονός.
Τα μωρά, ειδικά, είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο δαγκώματος από ψύλλους και εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στα τσιμπήματά τους. Εάν εντοπίσετε τέτοια σημάδια στο δέρμα σας, αποφύγετε το ξύσιμο για να μην προκαλέσετε δευτερογενή μόλυνση και ενδεχομένως αναζητήστε ιατρική βοήθεια. Είναι επίσης προτιμότερο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό, όπως ένα φαρμακοποιό ή γιατρό, για να σας προτείνει μια κατάλληλη κρέμα για τα τσιμπήματα, πιθανώς με κορτιζονούχα συστατικά, και να αντιμετωπίσει τυχόν εμφανίσεις μόλυνσης. Πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα μωρά, τα οποία είναι ακόμη μη εμβολιασμένα και επιδεικνύουν αυξημένη πιθανότητα αντίδρασης.
Δυστυχώς, ο ψύλλος αποτελεί συχνή και ενοχλητική παρουσία. Η κύρια πηγή ψύλλων σε κάποιο περιβάλλον είναι τα ζώα, όπως οι ξενιστές, οι σκύλοι και κυρίως οι γάτες, τα οποία αποτελούν αγαπημένο πεδίο παράσιτησης για αυτούς. Είναι επίσης πιθανό να εντοπίσουμε ψύλλους όταν μετακομίζουμε σε ένα σπίτι όπου προηγουμένως διέμεναν κατοικίδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα αυγά των ψύλλων μπορούν να παραμείνουν αδρανή για μεγάλο χρονικό διάστημα, άνω των δύο ετών, μέσα σε ένα κενό σπίτι, ενώ μπορεί να ενεργοποιηθούν με την άφιξη νέων κατοίκων.
Το τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα είναι μία συχνή ανησυχία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και των διακοπών στην ύπαιθρο. Ειδικά οι γονείς, ανησυχούν για το ενδεχόμενο τσιμπήματος των μικρών τους και αναρωτιούνται πώς να αντιδράσουν. Παρ’ όλα αυτά, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα παραμένει ένα τοπικό πρόβλημα που συνοδεύεται από πόνο.
Πιο συγκεκριμένα, το δηλητήριο εισέρχεται στο δέρμα και τον οργανισμό όταν μας τσιμπήσει μία μέλισσα ή σφήκα. Το δάγκωμα της μέλισσας συνοδεύεται από το κεντρί της που παραμένει στο δέρμα, ενώ στην περίπτωση της σφήκας, το κεντρί συνήθως απομακρύνεται μαζί με αυτήν, επιτρέποντάς της να τσιμπήσει πολλές φορές. Συνήθως, η αντίδραση είναι τοπική και περιλαμβάνει πόνο και κνησμό. Αρχικά, εμφανίζεται πρήξιμο και ερυθρότητα, ενώ σταδιακά δημιουργείται ένα λευκό άοσμο γύρω από το τσίμπημα, ακολουθούμενο από ερυθρότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από 2 έως 10 ημέρες και σπανίως υπάρχει μόλυνση του τόπου του δαγκώματος.
Μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού (περίπου 3%) έχει αλλεργική αντίδραση σε τσιμπήματα μέλισσας ή σφήκας, με ένα ακόμα μικρότερο ποσοστό να παρουσιάζει σοβαρές αντιδράσεις που απειλούν τη ζωή, γνωστές ως αναφυλαξία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, παρατηρούνται έντονο πρήξιμο και κνησμός, εμετός ή διάρροια, ζαλάδα και ναυτία, δυσκολία στην αναπνοή, βραχνάδα ή συριγμός, πόνος στην κοιλιά και ακόμα και λιποθυμία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, απαιτείται άμεση ιατρική περίθαλψη.
Τα τσιμπήματα ψείρας εμφανίζονται σαν μικρά κόκκινα σημάδια στα άνω μέρη του σώματος, όπως στους ώμους, το λαιμό και το τριχωτό της κεφαλής. Συνήθως δεν προκαλούν πόνο, αλλά μπορεί να προκαλέσουν φαγούρα. Το συνεχές ξύσιμο, ωστόσο, ενδέχεται να οδηγήσει σε λοίμωξη, η οποία εκδηλώνεται με πρησμένους λεμφαδένες και ευαίσθητο, κόκκινο δέρμα. Τα είδη των ψειρών που προσβάλλουν τους ανθρώπους εξαπλώνονται κυρίως μέσω στενής προσωπικής επαφής ή κοινής χρήσης αντικειμένων όπως καπέλα ή χτένες. Ένα μολυσμένο τσίμπημα από ψείρα ενδέχεται, επίσης, να δημιουργήσει κρούστα και πρέπει να αντιμετωπιστεί από ιατρό, αν και, συνολικά, οι ψείρες δεν μεταφέρουν άλλες νόσους.
Σε περίπτωση που σας δάγκωσαν κόκκινα μυρμήγκια, αφαιρέστε τα με προσοχή και ψυχραιμία για να αποφύγετε νέα δάγκωμα και μετακινηθείτε μακριά από την περιοχή. Συνήθως, το δάγκωμα των κόκκινων μυρμηγκιών προκαλεί μια φουσκάλα περίπου 24 ώρες μετά. Το υλικό που περιέχει θα μαυρίσει και θα φαίνεται σαν σπυρί. Αυτό δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας, καθώς το δηλητήριο του κόκκινου μυρμηγκιού αποστειρώνει τον ιστό· Πρόκειται για νεκρό ιστό και δεν πρέπει να παρεμβαίνετε. Θα στεγνώσει και θα ανακάμψει μέσα στις επόμενες 7-10 ημέρες. Αν η φουσκάλα ερεθιστεί και σπάσει, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί για πιθανή δευτερογενή βακτηριακή μόλυνση.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη ή έχουν προβλήματα με το κυκλοφορικό σύστημα, όπως οι κιρσοί και η φλεβίτιδα, είναι ευάλωτοι σε επιπλοκές. Μετά το δάγκωμα, θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν ιατρό που θα παρακολουθήσει την κατάστασή σας. Περίπου το 50% των ασθενών που παρουσιάζουν σοβαρές τοπικές αντιδράσεις στα δάγκωματα από κόκκινα μυρμήγκια μπορεί να έχουν πρηξίματα για αρκετές ημέρες, τα οποία μπορεί να συνοδεύονται από κνησμό, κοκκινίλα και πόνο.
Τα ακάρεα, απαραίτητα για τη διαδικασία της απολέπισης του δέρματος μας, αναζητούν τροφή στα στρώματα, τα παπλώματα και τους καναπέδες μας, τρέφονται δε με νεκρά κύτταρα. Λόγω της έλλειψης δοντιών, τα ακάρεα αυτοί διαλύουν τα τρόφιμά τους με πεπτικά υγρά, αφήνοντας πίσω εκκρίματα και υπολείμματα που ευθύνονται για αλλεργικές αντιδράσεις στον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένων και δερματικών αλλεργικών αντιδράσεων.
Επιπλέον, τα ακάρεα μπορούν να επηρεάσουν και τους τριχωτούς θύλακες, δημιουργώντας κνησμό, ερυθρότητα ή ακόμα και σπυριά. Επομένως, παρόλο που δεν προκαλούν άμεση δάγκωση, η αναγνώριση των εκδηλώσεών τους στο δέρμα μας απαιτεί προσοχή. Συγκεκριμένα, τα σημάδια αυτά θα είναι διασπαρμένα, αντί για συγκεντρωμένα, και θα συνοδεύονται συνήθως από άλλα συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης.