Η Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών ή Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ) ήταν ένοπλη οργάνωση, προσκείμενη στο ΕΑΜ και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, με καθήκοντα ασφαλείας, συλλογής πληροφοριών και εκτέλεσης ειδικών αποστολών, που έδρασε στις πόλεις της Ελλάδας από το 1943 μέχρι το 1947, ήτοι στην Κατοχή, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου.
Πολιτικός καθοδηγητής της ΟΠΛΑ ήταν το μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ Στέργιος Αναστασιάδης, ενώ επιχειρησιακός αρχηγός ήταν ο αξιωματικός της Αστυνομίας Πόλεων (κρυφό μέλος του ΕΑΜ) Κώστας Τσαπόγας, με βασικό βοηθό τον επίσης αξιωματικό της Αστυνομίας Διονύση Δήμου.
Ο Βαγγέλης Μαρτάκης ή «Μαύρος», από το μελαψό χρώμα του προσώπου του, υπήρξε ένας από τους πιο θερμούς, θαρραλέους και πραγματικούς αγωνιστές του Βύρωνα και γενικά των ανατολικών συνοικιών.
Γιός καθαρίστριας των δημοτικών σχολείων της Αγίας Τριάδας, ορφανός από πατέρα, κατάφερε να βγάλει το γυμνάσιο κάνοντας διάφορες δουλειές. Το σπίτι τους ήταν στο ισόγειο ενός διώροφου προσφυγικού στην οδό Κυδωνιών, στη διασταύρωσή της με τη Χρ. Σμύρνης.
Η έναρξη της Κατοχής βρήκε τον Μαρτάκη φοιτητή στη Νομική Σχολή. Πολύ νωρίς εντάχθηκε στις ΕΑΜικές οργανώσεις και ήταν από τους πρώτους ένοπλους του ΕΛΑΣ στις ανατολικές συνοικίες της Αθήνας.
Ο Μαρτάκης συμμετείχε σε όλες τις αντιστασιακές ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν στον Βύρωνα και τις ανατολικές συνοικίες. Πολλές φορές κυκλοφορούσε κρατώντας μια θήκη βιολιού. Μέσα σε αυτή έκρυβε ένα αυτόματο τύπου «μαρσίπ», με το οποίο πολεμούσε στις γειτονιές του Βύρωνα και του Παγκρατίου.
Το τέλος
Στις 4 Ιουλίου 1944, άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας με τη συνοδεία ολιγάριθμων Γερμανών, πραγματοποίησαν μπλόκο στην περιοχή της Γούβας (Άγιος Αρτέμιος). Περίπου 5.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στη συμβολή των οδών Φιλολάου και Εμπεδοκλέους. Μετά τη λήξη του μπλόκου, περίπου 100 κρατούμενοι οδηγήθηκαν από τα Τάγματα Ασφαλείας στο αστυνομικό τμήμα Παγκρατίου.
Βλέποντας την πομπή να ανεβαίνει την οδό Φιλολάου, άνδρες του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ αποφάσισαν να επιτεθούν με στόχο τη δημιουργία σύγχυσης ώστε να δώσουν την ευκαιρία σε κάποιους από τους κρατούμενους να δραπετεύσουν.
Πρόχειρα σχεδιασμένη, η επίθεση απέτυχε. Αρνούμενος να εγκαταλείψει την προσπάθεια, ο Μαρτάκης ανέβηκε στην ταράτσα του κινηματογράφου «Πάλας» και με το πολυβόλο του άρχισε να θερίζει ολόκληρη την πλατεία Παγκρατίου στην οποία είχαν σκορπίσει οι άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας. Η ανταλλαγή πυρών κράτησε περίπου δύο ώρες.
Όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά του, ο Μαρτάκης επιχείρησε να απεγκλωβιστεί. Τον βοήθησε ο συναγωνιστής του Παναγιώτης Καρλάφτης, καλύπτοντάς τον με διαρκή πυρά από την οδό Ιφικράτους. Οι δύο τους άρχισαν να τρέχουν προς την Καισαριανή. Εκεί, λόγω της απόλυτης κυριαρχίας του ΕΛΑΣ, δύσκολα θα «έμπαιναν» οι άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας.
Ο Μαρτάκης και ο Καρλάφτης κατάφεραν να καλύψουν την απόσταση και να φτάσουν στην είσοδο της Καισαριανής. Εκεί ο Μαρτάκης κατέρρευσε. Η αιμορραγία από την σφαίρα που τον είχε τραυματίσει του στέρησε τις δυνάμεις που θα του επέτρεπαν να καλύψει τα τρία-τέσσερα τελευταία οικοδομικά τετράγωνα. Ο συναγωνιστής του Παναγιώτης Καρλάφτης, δεν τον άφησε μόνο.
Οι σωροί των Βαγγέλη Μαρτάκη και Παναγιώτη Καρλάφτη μεταφέρθηκαν στο Νεκροτομείο Αθηνών, με το συνοδευτικό έγγραφο του αστυνομικού τμήματος Παγκρατίου να αναφέρει ότι σκοτώθηκαν μετά από συμπλοκή με άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας στη συμβολή των οδών Δαμάρεως και Φορμίωνος. Η μανία των Ταγμάτων Ασφαλείας ξέσπασε στους δύο ΕΛΑΣίτες. Ο Βαγγέλης Μαρτάκης δέχθηκε πέντε σφαίρες, μια από τις οποίες ήταν χαριστική βολή στον κρόταφο.
Πηγή: topontiki.gr
