Το δενδρολίβανο είναι ευρύτερα γνωστό με το όνομα αρισμαρί ή ρόσμαρι που προέρχεται από τη λατινική ονομασία του φυτού, Salvia rosmarinus. Μπορούμε, επίσης, να καλλιεργήσουμε δεντρολίβανο σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας, καθώς προσαρμόζεται εύκολα και δεν έχει σημαντικές απαιτήσεις σε φροντίδα. Πολυετής θάμνος, πολύκλαδος και πυκνόφυλλος, με βελονοειδή φύλλα, το δενδρολίβανο φτάνει σε ανάπτυξη από ένα ως δύο μέτρα και εμφανίζει υπέροχα αρωματικά άνθη με απαλό μπλε χρώμα την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες δενδρολίβανου, άγριες και καλλιεργούμενες για να φυτέψουμε, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το έρπον δενδρολίβανο που αναπτύσσεται πλαγιόκλαδα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κρεμαστά καλάθια ή για να καλύψει κάθετα ένα πέτρινο ή ξύλινο φράχτη. Εκτός από την ομορφιά που χαρίζει στον κήπο μας, το δεντρολίβανο έχει πολλές χρήσεις στην μαγειρική και στην βιομηχανία καλλυντικών και φαρμάκων, χάρη στις μοναδικές ιδιότητες που έχει το αιθέριο έλαιο του. Ας δούμε τις σημαντικότερες συμβουλές για τη φροντίδα του δεντρολίβανου και πώς μπορούμε να το διατηρήσουμε υπέροχο και υγιές στον κήπο μας.
Το δεντρολίβανο αναπτύσσεται εύκολα και καλλιεργείται στις περιοχές με μεσογειακό κλίμα και ηλιόλουστο ξηροθερμικό περιβάλλον. Αν η φύτευσή του γίνει σε σκιερό περιβάλλον, το δεντρολίβανο εμφανίζει μειωμένη ανάπτυξη και λιγότερη ανθοφορία. Είναι ανθεκτικό στην παγωνιά και τις χαμηλές θερμοκρασίες, άλλωστε μπορούμε να συναντήσουμε το δεντρολίβανο αυτοφυές σε μέρη με υψόμετρο 600 μέτρων. Μπορεί να προσαρμοστεί στους περισσότερους τύπους εδαφών ακόμα και σε ξηρά άγονα εδάφη και ευδοκιμεί καλύτερα σε ελαφρά εδάφη με καλή αποστράγγιση και ουδέτερο pH.
Ο πολλαπλασιασμός του δεντρολίβανου γίνεται με μοσχεύματα, σπόρους και παραφυάδες. Για τα μοσχεύματα του δεντρολίβανου, την περίοδο της άνοιξης κόβουμε βλαστούς από την κορυφή του φυτού σε μήκος 10 εκατοστών, από τα οποία αφαιρούμε τα φύλλα της βάσης. Στη συνέχεια, τοποθετούμε τα μοσχεύματα σε υπόστρωμα κοπριάς, χώματος και άμμου σε αναλογία 1:1:1, σε σκιερό υγρό περιβάλλον. Μετά από τρεις-τέσσερις μήνες, το μόσχευμά μας θα έχει βγάλει ρίζες και μπορούμε να κάνουμε τη μεταφύτευση του δεντρολίβανου σε μόνιμη θέση, στον κήπο ή σε γλάστρα.
Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται εκτεταμένα στη μαγειρική, για να αρωματίσει διάφορα πιάτα και ιδιαίτερα σε συνταγές με ψάρι. Το αιθέριο έλαιο του δεντρολίβανου αξιοποιείται στην αρωματοθεραπεία και στη σαπωνοποιία. Στην φαρμακευτική, το δεντρολίβανο έχει ευεργετική δράση εναντίον του βήχα, του άσθματος, των ρευματισμών, της υπερκόπωσης και των νευρικών πονοκεφάλων. Επίσης, το δενδρολίβανο θεωρείται από τα πιο αποτελεσματικά εντομοαπωθητικά φυτά μαζί με τη λεβάντα και τον βασιλικό. Στην οικολογική γεωργία, το δενδρολίβανο σε συγκαλλιέργεια με λάχανο, μπρόκολο και κουνουπίδι μπορεί να αποτρέψει προληπτικά την κάμπια που τα προσβάλει.
Είναι γεμάτο αντιοξειδωτικά και βιταμίνες, ενώ αν βρεθείς στην φύση και έχεις τραυματιστεί, είναι αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες. Ακόμα περιέχει σίδηρο, πολύτιμο κάλιο, μαγγάνιο, μαγνήσιο και χαλκό!
Το γεγονός ότι πρόκειται για πολυετές φυτό μας δίνει μεγάλο πλεονέκτημα. Το μεγαλύτερο κέρδος είναι ότι λειτουργεί σαν βελτιωτικό χώματος και εδάφους, ενώ ο ξυλώδης του κορμός έχει και διακοσμητική αξία που χειραγωγείται εύκολα (με κλάδεμα).
Το μοναδικό του άρωμα είναι πολύ χαρακτηριστικό και δυνατό. Είναι από τα καλύτερα φυτά για να βράσεις σε ένα κατσαρολάκι ως αρωματικό χώρου! Όπως είπαμε βοηθά στην συγκέντρωση, την μνήμη και είναι διεγερτικό.
Καθώς όμως είναι και χαλαρωτικό, έχει αποκτήσει ειδικό κύρος, ειδικά στους κύκλους της γιόγκα, όπου έχει και άλλες χρήσεις (καθαριστικό και αρωματικό για yoga mat ανάμεσα στα άλλα).
Ένα από τα πλεονεκτήματα του δενδρολίβανου, είναι ότι χάρη στη δυνατή του μυρωδιά δυσκολεύει τα έντομα που παρασιτούν εις βάρος του κήπου μας να εντοπίσουν τον στόχο τους. Γενικά οι έντονες μυρωδιές δημιουργούν αυτό το πλεονέκτημα στον κήπο μας.
Την ίδια στιγμή δεν κλείνει την πόρτα σε χρήσιμα έντομα όπως οι μέλισσες και άλλα έντομα και πουλιά που τρώνε τους εχθρούς του κήπου μας. Αντίθετα τα προσελκύει. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι τα λουλούδια του ανθίζουν στις αρχές της Άνοιξης ή στο τέλος του Χειμώνα, όταν ελάχιστα φυτά ανθίζουν. Έτσι δίνουν ζωή στις μέλισσες και σε όσα έντομα και ζώα τρέφονται από γύρη ή νέκταρ.
Όχι μόνο δεν καίγεται εύκολα από το κρύο, αλλά καθώς πολλές ποικιλίες είναι γηγενείς της Μεσογείου, είναι πλήρως εξοικειωμένο με την ξηρασία και την έλλειψη νερού. Φυσικά αν το ποτίσεις λίγο παραπάνω και έχεις σωστή αποστράγγιση, θα μεγαλώσει πιο γρήγορα.
Θα λατρέψεις το έρπων δενδρολίβανο που πέφτει σαν κουρτίνα! Στην Ελλάδα έχεις να επιλέξεις από τουλάχιστον 3-4 διαφορετικά είδη που σου παρουσιάσαμε σε όλο το αφιέρωμα.