Τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, τις πρώτες ημέρες του 2020, αφού πρώτα εγκριθεί από το σημερινό υπουργικό συμβούλιο.
Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Επίδομα Γέννησης και άλλες διατάξεις» που αφορά το χαρτοφυλάκιο της Υφυπουργού Δόμνας Μιχαηλίδου, απευθύνεται σε χιλιάδες δικαιούχους των επιδομάτων που χορηγεί ήδη ο ΟΠΕΚΑ, αλλά και το νέο επίδομα γέννησης που θα δοθεί από 1.1.2020.
Αλλαγές επέρχονται στο επίδομα παιδιού Α21, στο επίδομα ενοικίου και στο ΚΕΑ, αλλά και αναλυτικά ποιοι τελικά θα πάρουν το νέο επίδομα γέννησης.
Παράλληλα, ο ΟΠΕΚΑ θα διασταυρώνει ηλεκτρονικά τα δηλωθέντα στοιχεία από τους αιτούντες οποιαδήποτε παροχή που απονέμει ο ΟΠΕΚΑ με τις διαθέσιμες ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), του πληροφοριακού συστήματος «Μητρώο Πολιτών» του Υπουργείου Εσωτερικών, των Μητρώων του Εθνικού Συστήματος Πληρωμών Συντάξεων, των πληροφοριακών συστημάτων της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε. (Η.ΔΙ.Κ.Α.), του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), της Ελληνικής Αστυνομίας, των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), καθώς και κάθε άλλης δημόσιας αρχής.
– το Επίδομα παιδιού θα χορηγείται στους δικαιούχους που έχουν παιδιά που υποχρεούνται στην υποχρεωτική φοίτηση εφόσον υπάρχει εγγραφή σε σχολείο και δεν έχει μείνει στην ίδια τάξη λόγω του αριθμού απουσιών. Επίσης οι πολίτες άλλων κρατών που διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα δέκα έτη πριν από το έτος υποβολής της αίτησης.
– Για το επίδομα ενοικίου ορίζονται τα εισοδηματικά κριτήρια και ότι πολίτης τρίτης χώρας, στον οποίο έχει χορηγηθεί καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους πρέπει, προκειμένου να καταστεί δικαιούχος του επιδόματος, να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 10 έτη πριν από την υποβολή της αίτησης.
– Για το επίδομα ορεινών και μεονεκτικων περιοχών ορίζεται το ακατάσχετο και το αφορολόγητο της οικονομικής ενίσχυσης
– Ορίζεται η τελευταία εργάσιμη ημέρα του κάθε μήνα ως η ημέρα καταβολής όλων των επιδομάτων και οικονομικών ενισχύσεων του ΟΠΕΚΑ.
Από 1.1.2020 θεσπίζεται επίδομα γέννησης ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα και χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ.
Δικαιούχος του επιδόματος είναι η διαμένουσα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα μητέρα του παιδιού, εφόσον η ίδια ή ο πατέρας του παιδιού έχουν την επιμέλεια του παιδιού.
Σε περίπτωση θανάτου της μητέρας ή εκ μέρους της υπαίτιας εγκατάλειψης του παιδιού, το επίδομα καταβάλλεται στο διαμένοντα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα πατέρα του παιδιού, εφόσον αυτός ασκεί την επιμέλειά του. Σε κάθε περίπτωση το επίδομα καταβάλλεται στον διαμένοντα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα ασκούντα την επιμέλεια του παιδιού.
Κατόπιν της αποδοχής της σχετικής αίτησης, το επίδομα καταβάλλεται στους δικαιούχους σε δύο δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη ανέρχεται στο ποσό των 1.500 ευρώ και η δεύτερη στο ποσό των 500 ευρώ.
Το επίδομα γέννησης καταβάλλεται λαμβάνοντας υπόψη το ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα. Ως ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα ορίζεται το συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα από κάθε πηγή ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση, εξαιρουμένων των επιδομάτων που δεν προσμετρώνται στο φορολογητέο εισόδημα, όλων των μελών της οικογένειας, διαιρούμενο με την κλίμακα ισοδυναμίας.
Η κλίμακα ισοδυναμίας, για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, προκύπτει από το σταθμισμένο άθροισμα των μελών της οικογένειας, σύμφωνα με την ακόλουθη στάθμιση:
α) πρώτος γονέας: στάθμιση 1
β) δεύτερος γονέας: στάθμιση 1/2
γ) κάθε εξαρτώμενο τέκνο: στάθμιση 1/4
Ειδικά για τις μονογονεϊκές οικογένειες, το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο έχει στάθμιση 1/2 και κάθε επόμενο εξαρτώμενο τέκνο 1/4. Ως εξαρτώμενα για την καταβολή του επιδόματος νοούνται τα τέκνα που είναι άγαμα και κατά την ημερομηνία γέννησης του παιδιού, για το οποίο ζητείται η χορήγηση του επιδόματος, δεν έχει παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του έτους, εντός του οποίου συμπληρώνεται το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους.
Δικαιούχοι του επιδόματος είναι όσοι το ισοδύναμο οικογενειακό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει ετησίως το ποσό των 40.000,00 ευρώ.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση του επιδόματος είναι η υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της ή του δικαιούχου για το προηγούμενο της γέννησης φορολογικό έτος, καθώς και της σχετικώς εκδοθείσας Πράξης Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου.
Σε περίπτωση έγγαμων ή όσων έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον υποβάλλεται ξεχωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος, απαιτείται και από τους δύο συζύγους η υποβολή των κατά τα ανωτέρω φορολογικών δηλώσεων και των αντίστοιχων Πράξεων Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου. Αν ο δικαιούχος δεν υπείχε υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος λόγω της ιδιότητάς του ως εξαρτώμενου μέλους της οικογένειάς του, υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος των γονέων του και η στοιχούσα προς αυτήν Πράξη Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου.
Αν η αίτηση για τη χορήγηση του επιδόματος υποβληθεί σε ημερομηνία που προηγείται της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους που προηγείται του έτους της γέννησης και εφόσον η δήλωση αυτή δεν έχει ήδη υποβληθεί κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, για τη χορήγηση του επιδόματος υποβάλλεται η δήλωση και η βάσει της δήλωσης αυτής εκδοθείσα Πράξη Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου εισοδήματος του φορολογικού έτους που προηγείται του προηγούμενου της γέννησης του παιδιού φορολογικού έτους.
Το επίδομα γέννησης χορηγείται για παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα, εφόσον η μητέρα τους ή, εφόσον συντρέχει η περίπτωση της διάταξης του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 1, ο πατέρας τους ή το έτερο πρόσωπο, που ασκεί την επιμέλειά τους, διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια και έχει την ιδιότητα:
α) Έλληνα πολίτη,
β) ομογενούς αλλοδαπού που διαθέτει δελτίο ομογενούς,
γ) πολίτη κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
δ) πολίτη κράτους που ανήκει στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, καθώς πολίτη της Ελβετικής Συνομοσπονδίας,
ε) Υπηκόου τρίτης χώρας ή απάτριδος, στον οποίο έχει χορηγηθεί το καθεστώς πρόσφυγα ή το καθεστώς επικουρικής προστασίας, κατά την έννοια των περιπτώσεων στ΄ και η΄ του άρθρου 2 του ν. 4636/2019 (Α΄ 169),
στ) ανιθαγενούς, του οποίου το καθεστώς παραμονής στην Ελλάδα διέπεται από τις διατάξεις του ν. 139/1975 (Α΄ 176),
ζ) πολίτη τρίτης χώρας, στον οποίο έχει χορηγηθεί καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28 του προεδρικού διατάγματος 114/2010 (Α΄ 195) σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 19Α του ν. 4251/2014 (Α΄ 80), όπως ισχύουν,
η) πολίτη τρίτης χώρας, ο οποίος δεν εμπίπτει σε κάποια από τις ανωτέρω περιπτώσεις της παρούσας παραγράφου και διαμένει μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τα τελευταία δέκα έτη πριν από το έτος γέννησης του παιδιού. Κατ’ εξαίρεση, για παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα κατά τα έτη 2020 και 2021, το επίδομα χορηγείται εφόσον η μητέρα τους, ως πολίτης τρίτης χώρας της παρούσας περίπτωσης, διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια από το έτος 2012 και εντεύθεν.
Το επί δεκαετία μόνιμο και νόμιμο της διαμονής στη χώρα των πολιτών τρίτων χωρών της περίπτωσης η΄ της προηγούμενης παραγράφου αποδεικνύεται από την υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος των δικαιούχων ή των συζύγων τους καθ’ έκαστο φορολογικό έτος ή, εφόσον οι ίδιοι δεν ήταν υπόχρεοι φορολογικής δήλωσης, των γονέων τους. Ως υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νοείται η για έκαστο φορολογικό έτος και εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας υποβολή της και όχι η τυχόν, μετά τη λήξη του έτους, εντός του οποίου έχει ταχθεί η ανωτέρω προθεσμία, υποβολή δήλωσης για το εισόδημα παρελθόντος φορολογικού έτους.
Το επίδομα γέννησης δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 29 του ν. 3986/2011 (Α΄152), δεν κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα των τελευταίων και τα ασφαλιστικά ταμεία, όπως επίσης δεν κατάσχεται από πιστωτικά ιδρύματα για οφειλές προς αυτά ούτε συμψηφίζεται με οφειλές προς πιστωτικά ιδρύματα και δεν προσμετράται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα.
Για την καταβολή του επιδόματος παιδιού ορίζεται ότι σε περίπτωση εξαρτώμενου τέκνου, για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις φοίτησής του στην υποχρεωτική εκπαίδευση, το επίδομα χορηγείται υπό την προϋπόθεση αφενός της εγγραφής του σε σχολείο αφετέρου της πραγματικής φοίτησής του, η οποία θεωρείται ότι συντρέχει όταν το εξαρτώμενο τέκνο δεν υποχρεούται να επαναλάβει την ίδια τάξη λόγω του αριθμού των απουσιών του.
Η αλλαγή που έρχεται για το επίδομα ενοικίου είναι οτι ο πολίτης τρίτης χώρας, στον οποίο έχει χορηγηθεί καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28 του προεδρικού διατάγματος 114/2010 (Α΄ 195) σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 19Α του ν. 4251/2014 (Α΄ 80), όπως ισχύουν,
πρέπει, προκειμένου να καταστεί δικαιούχος του επιδόματος, να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 10 έτη πριν από την υποβολή της αίτησης, αποδεικνύοντας το νόμιμο και το μόνιμο της διαμονής του.
Σήμερα το ΚΕΑ που θα μετονομαστεί σε ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αφορά σε 240.000 νοικοκυριά και καλύπτει συνολικά 450.000 άτομα. Από αυτούς τα 156.000 είναι άνεργοι. Ειδικότερα, καλύπτονται 20.000 μονογονεϊκές οικογένειες και πάνω από 56.000 νοικοκυριά με παιδιά. Από το σύνολο των οικογενειών, οι 236.000 έχουν εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ, ενώ τα 130.000 νοικοκυριά έχουν μηδενικό εισόδημα.
Τα ποσά της εισοδηματικής ενίσχυσης για τις ωφελούμενες μονάδες υπολογίζονται ως η διαφορά μεταξύ του εξαπλάσιου ύψους του εγγυημένου ποσού και εξαμηνιαίου δηλούμενου εισοδήματος, όπως αυτό υπολογίζεται για τους σκοπούς της ένταξης στο πρόγραμμα, διαιρούμενη δια του έξι.
-200 ευρώ το μήνα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό
-100 ευρώ για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος (δηλαδή ένα επιπλέον 50% προστίθεται στο βασικό ποσό)
-50 ευρώ για κάθε ανήλικο μέλος (δηλαδή ένα επιπλέον 25% προστίθεται στο βασικό ποσό).
– Ετήσιο εγγυημένο ποσό για κάθε ενήλικα : 2.400 ευρώ
– Ετήσιο εγγυημένο ποσό για κάθε μονογονεϊκή με ανήλικο τέκνο: 3.600 ευρώ
– Ετήσιο εγγυημένο ποσό για κάθε ζευγάρι με δύο ανήλικα τέκνα: 4.800 ευρώ
– Ετήσιο εγγυημένο ποσό για έναν ενήλικο με ένα επιπλέον ενήλικο μέλος: 3.600 ευρώ
– Ετήσιο εγγυημένο ποσό για κάθε ζευγάρι με ενήλικο μέλος: 4.800 ευρώ.
Επίσης η αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 90.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος, η κινητή περιουσία να μην υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και οι καταθέσεις να μην ξεπερνούν τις 14.400 ευρώ.
Η εισοδηματική ενίσχυση καταβάλλεται μηνιαίως με πίστωση σε τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου, ο οποίος τηρείται υποχρεωτικά σε πιστωτικό ίδρυμα που λειτουργεί στην Ελλάδα και συμμετέχει στο πρόγραμμα την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα.
Η ενίσχυση δεν καταβάλλεται εάν ο αιτών δεν έχει δηλώσει στην αίτηση για ένταξη αριθμό τραπεζικού λογαριασμού (ΙΒΑΝ) στον οποίο είναι δικαιούχος ή συνδικαιούχος.
Προτεραιότητα θα έχουν οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου εισοδήματος στην εύρεση εργασίας. Ειδικότερα οι δικαιούχοι και τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού που δύνανται να εργαστούν και δεν διαθέτουν κάρτα ανεργίας, εγγράφονται υποχρεωτικά, σύμφωνα με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ.. Έτσι οι δικαιούχοι θα έχουν όφελος :
-Την κάλυψη προτεινόμενης θέσης εργασίας.
-Τη συμμετοχή σε προγράμματα κοινωφελούς εργασίας.
-Τη συμμετοχή σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.
-Τη συμμετοχή σε προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας.