Περισσότεροι από 32.500 συνταξιούχοι που προέρχονται από το Δημόσιο και την Εθνική Τράπεζα αναμένονται να λάβουν αναδρομικά ποσά που καλύπτουν χρονικό διάστημα 48 μηνών μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύει η Real News, ο ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) έχει ήδη ξεκινήσει την αποπληρωμή των οφειλόμενων ποσών σε 30.000 δημόσιους υπαλλήλους.
Παράλληλα, κατά τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου, αναμένεται να καταβληθούν τα αναδρομικά σε 2.500 συνταξιούχους της Εθνικής Τράπεζας, με ορισμένα ποσά να υπερβαίνουν τα 18.000 ευρώ. Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι διαθέτουν πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης και οι συντάξεις τους έχουν επανυπολογιστεί, με τις προσθέσεις να έχουν ήδη υπολογιστεί. Ωστόσο, δεν είχαν λάβει τα αναδρομικά ποσά με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης από τον Οκτώβριο του 2019. Όπως αναφέρει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος στην «R», από την αρχή του τρέχοντος έτους, ο e-ΕΦΚΑ προχώρησε στην καταβολή αναδρομικών ποσών μετά την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης συντάξεων ομάδων δικαιούχων που είχαν το δικαίωμα να λαμβάνουν υψηλότερες συντάξεις βάσει των διατάξεων των νόμων Κατρούγκαλου (4387/2016) και Βρούτση (4670/2020).
Μετά την καταβολή στα μέλη της Ολυμπιακής, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τους δικαστικούς υπαλλήλους, τους μηχανικούς του Δημοσίου και τους γιατρούς του ΕΣΥ, σειρά έχουν οι συνταξιούχοι του Δημοσίου και έπειτα εκείνοι της Εθνικής Τράπεζας.
Στους δικαιούχους περιλαμβάνονται συνταξιούχοι λόγω γήρατος, καθώς και άτομα με διαδοχική ασφάλιση (π.χ. ΙΚΑ και Δημόσιο), καθώς και συνταξιούχοι που συνέχισαν ή ανέλαβαν εργασία μετά τη συνταξιοδότηση, και εκείνοι με παράλληλη ασφάλιση σε Δημόσιο και ΤΣΑΥ ή Δημόσιο και ΤΣΜΕΔΕ, μεταξύ άλλων.
Σημειώνεται ότι ο επαναυπολογισμός με τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου 4670/2020 είναι πιο ευνοϊκός για όσους έχουν πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης σε σύγκριση με τα ποσοστά του νόμου Κατρούγκαλου (4387/2016). Ειδικότερα, για 35 χρόνια ασφάλισης, ο νόμος Κατρούγκαλου προσέφερε ποσοστό αναπλήρωσης 33,81%, ενώ ο νόμος Βρούτση αυξάνει αυτό το ποσοστό στο 37,31%. Στην περίπτωση 40 ετών ασφάλισης, το ποσοστό αναπλήρωσης με τον νόμο Βρούτση φτάνει το 50,01%, σε σύγκριση με το 42,80% του νόμου Κατρούγκαλου. Αυτές οι διαφορές στα ποσοστά αναπλήρωσης επιφέρουν αυξήσεις στην ανταποδοτική σύνταξη, ενώ το καθαρό ποσό της σύνταξης παραμένει αμετάβλητο. Οι δικαιούχοι θα λάβουν αναδρομικά αποκλειστικά για το διάστημα των 48 μηνών που ξεκινά από τον Οκτώβριο του 2019.
Περισσότεροι από 450.000 συνταξιούχοι έχουν ήδη δει αυξήσεις στις συντάξεις τους λόγω των νέων ποσοστών αναπλήρωσης του νόμου 4670/2020, ενώ χιλιάδες άλλοι έχουν μειώσει ή μηδενίσει την προσωπική τους διαφορά, επωφελούμενοι από τις αυξήσεις που δόθηκαν στις συντάξεις το 2023 και το 2024.
Τα ποσά των αναδρομικών είναι μεικτά, καθώς υπόκεινται σε διάφορες κρατήσεις. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται: 6% για υγειονομική περίθαλψη, κλιμακωτή παρακράτηση από 3% έως 14% λόγω της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης για τις συντάξεις που ξεπερνούν τα 1.400 ευρώ, καθώς και φόρος 20% επί του συνολικού ποσού των αναδρομικών.
Αυξήσεις σε επιδόματα, συντάξεις και μισθούς έρχονται από το φθινόπωρο, με την κυβέρνηση να φέρει τρεις νομοθετικές πρωτοβουλίες σε ασφαλιστικό, εργασιακό και επιδόματα.
Στο ασφαλιστικό, αναμένονται έμμεσες μειώσεις στις εισφορές αλληλεγγύης, οριζόντιες αυξήσεις 2,5% και έκτακτο επίδομα για τους χαμηλοσυνταξιούχους με προσωπική διαφορά.
Στο εργασιακό, αναμένεται νέο εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο θα ενισχύει τις συλλογικές συμβάσεις ως βάση για αύξηση των μισθών, την ίδια ώρα που παραμένει σε ισχύ το ξεπάγωμα των τριετιών, αλλά και η δέσμευση της κυβέρνησης για αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ σταδιακά έως το το 2027 (έναντι 830 ευρώ που είναι σήμερα).
Όσον αφορά τα επιδόματα (με βάση εισοδηματικά κριτήρια), αναμένεται αύξηση του ύψους των βασικών επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ, δηλαδή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, του Επιδόματος Τέκνων και του Επιδόματος Στέγασης στους πραγματικούς δικαιούχους. Αλλαγές, όμως, σχεδιάζονται και στα ασφαλιστικά επιδόματα, δηλαδή, στα επιδόματα της ΔΥΠΑ (για ανέργους) και του ΕΦΚΑ (επιδόματα ασθενείας κλπ).
1. Ασφαλιστικό: Έμμεσες μειώσεις στις εισφορές αλληλεγγύης, οριζόντιες αυξήσεις 2,5% και έκτακτο επίδομα
Στο πρώτο πεδίο, δηλαδή αυτό της κοινωνικής ασφάλισης, πληροφορίες του newsit.gr αναφέρουν πως το Υπουργείο Εργασίας έχει ανοίξει τη βεντάλια “όλων” των ζητημάτων.
Ωστόσο, μεταξύ αυτών ξεχωρίζει η νέα αρχιτεκτονική των εισφορών αλληλεγγύης συνταξιούχων στις κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ και στις επικουρικές άνω των 300 ευρώ.
Το βασικό σενάριο προβλέπει την επιβολή εισφορών μεταξύ του κατώτατου και ανώτερου “άκρου” κάθε κλίμακας (και όχι από το πρώτο ευρώ της σύνταξης) αλλά και τη διασφάλιση ότι καμία σύνταξη μετά την επιβολή της εισφοράς αλληλεγγύης δεν θα πέφτει κάτω από το κατώτατο “άκρο” κάθε κλίμακας.
Παράλληλα, στο ίδιο νομοσχέδιο εξετάζεται η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών ετών έως 5 ετών ασφάλισης για όλους τους ασφαλισμένους και όχι μόνο για ορισμένους έως 7 ετών. Μία τέτοια παρέμβαση δεν θα οδηγήσει σε αύξηση των συντάξεων, αλλά θα διευκολύνει κατηγορίες ασφαλισμένων, οι οποίες έως τώρα αποκλείονταν από την αναγνώριση των πλασματικών ετών, να βγουν στη σύνταξη. Ωστόσο, για εκείνες τις κατηγορίες ασφαλισμένων που μπορούν να βγουν στη σύνταξη με αναγνώριση έως και 7 έτη ασφάλισης, θα σημαίνει μία έμμεση αύξηση του αναγκαίου χρόνου πραγματικής ασφάλισης κατά 2 έτη, κάτι που θα σημαίνει ότι θα είναι αναγκαίο να απασχοληθεί δύο επιπλέον.
Εξάλλου, από την 1η Ιανουαρίου 2025 θα ισχύσουν οι αυξήσεις σε όλες τις κύριες συντάξεις (γύρω στο 2,5% σύμφωνα με τις έως τώρα προβλέψεις) βάσει του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου.
Όπως έχει ήδη εξαγγείλει ήδη ο πρωθυπουργός θα δοθεί και φέτος έκτακτο επίδομα σε όσους χαμηλοσυνταξιούχους δεν θα δουν την προαναφερθείσα αύξηση λόγω προσωπικής διαφοράς.
Παράλληλα, θα θεσπιστεί νέος δείκτης μεταβολής των μισθών, με βάση τον οποίο θα υπολογίζονται από το 2025, το ποσοστό της αύξησης των νέων ανταποδοτικών συντάξεων αλλά και των εισφορών των μη μισθωτών.
Την ίδια ώρα, εκκρεμεί η απόφαση του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου σε σχέση με τα αναδρομικά από τις μνημονιακές περικοπές των δώρων των επικουρικών συντάξεων για το 11μηνο Ιουνίη 2015- Μάη 2016, ενώ ο ΕΦΚΑ έχει συστήσει ειδική ομάδα εργασίας για να χειριστεί τις σχετικές αγωγές των συνταξιούχων, μαζί και εκείνων που αφορά τον επανϋπολογισμό των συντάξεων.
2. Εργασιακό: Αλλαγές στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στον κατώτατο μισθό
Στο δεύτερο πεδίο (δηλαδή το εργασιακό), το Υπουργείο Εργασίας θα πρέπει να περάσει έως τα μέσα Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους εργασιακό νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας περί επαρκών μισθών, η οποία προβλέπει:
• Την προώθηση συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών
• Την τακτική επικαιροποίηση του ύψους των κατωτάτων μισθών ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια τους.
• Την ενεργό συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον καθορισμό των νόμιμων κατώτατων μισθών.
• Τις κυρώσεις για τους εργοδότες σε περίπτωση μη συμμόρφωσης σε συνδυασμό με δικαίωμα σε επανόρθωση και προστασία από δυσμενή μεταχείριση για τους εργαζόμενους.
• Την ετήσια υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη στην Επιτροπή με στοιχεία για την παρακολούθηση της κάλυψης από κατώτατους μισθούς και της επάρκειας αυτών.
Η ανοδική σύγκλιση που επιδιώκεται αφορά κυρίως ομάδες εργαζομένων όπως οι γυναίκες, οι νέοι, οι μονογονεικές οικογένειες, οι εργαζόμενοι χαμηλής ειδίκευσης, τα ΑΜΕΑ καθώς και οι εργαζόμενοι που πλέον απασχολούνται με σύγχρονες μορφές απασχόλησης (τηλεργασία, διασυνοριακοί εργαζόμενοι, εποχικοί) οι οποίοι είναι και πιο ευάλωτοι σε περιόδους οικονομικής κρίσης και οικονομικών διακυμάνσεων.
Σύμφωνα με την Οδηγία, ο κατώτατος μισθός θα επικαιροποιείται τουλάχιστον ανά διετία ή το αργότερο ανά τετραετία για τις χώρες που χρησιμοποιούν μηχανισμό αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής.
3. Επιδόματα: Αυξήσεις σε επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, ΔΥΠΑ και ΕΦΚΑ
Οι αυξήσεις θα αφορούν και τις τρεις μεγάλες κατηγορίες των επιδομάτων, τα οποία δίδονται από τους αντίστοιχους φορείς: ΟΠΕΚΑ, ΔΥΠΑ, ΕΦΚΑ.
Το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας μαζί με το ΥΠΟΙΚ, ετοιμάζει νέο θεσμικό πλαίσιο (το οποίο θα θεσπιστεί πριν το τέλος του 2024) για τα βασικά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ (Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, Α21, Επίδομα Στέγασης), η βασική φιλοσοφία του οποίου θα είναι η μεταφορά πόρων από εκείνους οι οποίοι δεν δικαιούνται τα παραπάνω επιδόματα (είτε γιατί αυξήθηκαν τα εισοδήματά τους, είτε για απέκρυβαν από την εφορία εισοδήματα) σε εκείνους που πραγματικά τα δικαιούνται, κάτι το οποίο θα οδηγήσει σε αύξηση του ύψους των επιδομάτων ανά εισοδηματική κλίμακα δικαιούχων.
Παράλληλα, το Υπουργείο Εργασίας ετοιμάζει σχέδιο αλλαγών στα επιδόματα υγείας του ΕΦΚΑ στη βάση της εφαρμογής ενιαίων κανόνων, κάτι που θα οδηγήσει σε αύξηση των εν λόγω επιδομάτων για τους μη μισθωτούς, αλλά σε μείωση των επιδομάτων μισθωτών των “ευγενών” ταμείων (πχ τέως ΔΕΚΟ). Για τη μεγάλη πλειοψηφία των ασφαλισμένων, δηλαδή των μισθωτών του τέως ΙΚΑ και του τέως ΟΓΑ, δεν αναμένεται καμία σοβαρή μεταβολή.
Εξάλλου, το Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει αλλαγές και στο τακτικό επίδομα ανεργίας του ΔΥΠΑ με την εμπροσθοβαρή καταβολή και τη συγχώνευση του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας στο τακτικό, γεγονός που θα οδηγήσει στην αύξηση του τακτικού. Το αυξημένο επίδομα ανεργίας θα καταβάλλεται σε όσους ανέργους έχουν αρκετά μεγάλο ασφαλιστικό βίο πχ 20 έτη πριν την απόλυση τους, αλλά και αυξημένες αποδοχές (πχ πάνω από το μέσο μισθό πλήρους απασχόλησης).