Οι πρυτάνεις των ελληνικών πανεπιστημίων αντιμετωπίζουν έντονη πίεση, καθώς πολιτικοί παράγοντες τους καλούν να μην βιαστούν να εφαρμόσουν τον νόμο για τις διαγραφές των «αιώνιων» φοιτητών, ενώ το Υπουργείο Παιδείας παραμένει αμετακίνητο, διαβεβαιώνοντας πως «ο νόμος θα εφαρμοστεί όπως προβλέπεται».
Η διαδικασία διαγραφής 333.741 φοιτητών που έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης αναμένεται να αρχίσει τον Σεπτέμβριο του 2025, προκαλώντας έντονες συζητήσεις και ανησυχίες στον ακαδημαϊκό χώρο.
Σύμφωνα με τον νόμο 4957/2022, οι φοιτητές που έχουν ξεπεράσει την προβλεπόμενη διάρκεια φοίτησης θα διαγράφονται αυτόματα, εφόσον δεν καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους εντός της προθεσμίας που τους έχει δοθεί. Αυτό σημαίνει ότι για έναν μεγάλο αριθμό φοιτητών, που αποτελεί περίπου το 50% του συνόλου των εγγεγραμμένων, η διαγραφή είναι επικείμενη. Παρά τις προειδοποιήσεις του Υπουργείου Παιδείας, υπάρχουν πληροφορίες πως πολλοί πρυτάνεις δέχονται αιτήματα για αναβολή ή πιο αργή εφαρμογή της νομοθεσίας, προκειμένου να αποφευχθούν κοινωνικές αντιδράσεις.
Παρότι τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα οφείλουν να προχωρήσουν σε εκκαθάριση των μητρώων τους, η γενική τάση είναι απροθυμία για την άμεση διαγραφή φοιτητών. Η άρνηση να εφαρμοστεί ο νόμος ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες, κυρίως στη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, καθώς η σύνδεση της εφαρμογής των κανονισμών με την κρατική επιχορήγηση έχει τονιστεί από τις αρμόδιες αρχές. Παρ’ όλα αυτά, τα πανεπιστήμια εκφράζουν επιφυλάξεις, υποστηρίζοντας ότι οι φοιτητές που έχουν υπερβεί το όριο δεν επιβαρύνουν ουσιαστικά τα ιδρύματα, δεδομένου ότι δεν έχουν πρόσβαση στα προνόμια των ενεργών φοιτητών.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης διαφέρει ανάλογα με το πρόγραμμα σπουδών. Για προγράμματα διάρκειας οκτώ ακαδημαϊκών εξαμήνων, οι φοιτητές έχουν προθεσμία έως και 12 εξάμηνα για την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Αν το πρόγραμμα διαρκεί περισσότερα από οκτώ εξάμηνα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης προσαυξάνεται αναλόγως. Η νομοθεσία προβλέπει επίσης εξαιρέσεις για φοιτητές που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας ή οικογενειακές καταστάσεις, καθώς και για φοιτητές με αναπηρίες ή εργαζόμενους φοιτητές, οι οποίοι μπορούν να ζητήσουν μερική φοίτηση ή προσωρινή διακοπή σπουδών.
Οι διοικήσεις των περισσότερων πανεπιστημίων προς το παρόν δεν έχουν κάνει σημαντική προετοιμασία για την εφαρμογή του νόμου, ωστόσο κάποια μεγάλα ιδρύματα έχουν ήδη προχωρήσει σε εκκαθαρίσεις των μητρώων τους. Η ευαισθησία που εκφράζουν οι πανεπιστημιακοί προς τους φοιτητές που βρίσκονται εκτός προθεσμίας λόγω σοβαρών προβλημάτων, δείχνει την πρόθεση να μην υιοθετηθεί μια αυστηρά τιμωρητική προσέγγιση. Ωστόσο, η οικονομική πίεση μέσω της μείωσης της χρηματοδότησης είναι πιθανό να επηρεάσει τελικά τις αποφάσεις των πανεπιστημίων.
Σαν σήμερα βρέθηκε νεκρός ο Κρητικός φοιτητής που σκότωσε τους καθηγητές του μέσα στο Πανεπιστήμιο. Στις 9 Ιουλίου του 1991 ο Γιώργος Πετροδασκαλάκης εντοπίστηκε νεκρός στα βουνά της Κρήτης όπου είχε βρει καταφύγιο καθώς τον αναζητούσαν οι αρχές για την προφανή δολοφονία των καθηγητών του στο πανεπιστήμιο της Κρήτης 8 μήνες νωρίτερα και συγκεκριμένα στις 27 Νοεμβρίου του 1990. Η υπόθεση ήταν τόσο πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα που συντάραξε την κοινή γνώμη. Ενώ μέχρι και σήμερα κανείς δεν είναι σίγουρος για τα κίνητρα και τι ώθησε τον μεταπτυχιακό φοιτητή σε αυτήν την πράξη καθώς πήρε το μυστικό στον τάφο του. Η υπόθεση μάλιστα έγινε και ένα από τα δημοφιλέστερα επεισόδια της σειράς “10η εντολή”
Το απόγευμα της 27ης Νοεμβρίου του 1990 ο Γιώργος Πετροδασκαλάκης, μεταπτυχιακός φοιτητής βρισκόταν στο πανεπιστήμιο της Κρήτης. Παρακολουθούσε το μάθημα της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών για την εκτέλεση πολύπλοκων αλγεβρικών υπολογισμών. Όπως θα έλεγαν αργότερα οι συμφοιτητές του, ήταν σε καλή διάθεση, έκανε πλάκα και μιλούσε μαζί τους, σαν να μην τον απασχολεί τίποτα το ιδιαίτερο. Στην πραγματικότητα όμως κάτι τέτοιο απείχε πολύ από την αλήθεια.
Όσο το μάθημα συνεχιζόταν, θα σηκωθεί και θα βγει από το αμφιθέατρο, κάτι που δεν θα προκαλέσει υποψίες σε κανέναν. Θα επιστρέψει όμως οπλισμένος με μια επαναληπτική καραμπίνα και χωρίς να εξηγήσει τίποτα, θα προκαλέσει ένα πρωτοφανές μακελειό στα χρονικά των ελληνικών πανεπιστημίων.
Θα πυροβολήσει και θα σκοτώσει εν ψυχρώ τους καθηγητές, Βασίλη Ξανθόπουλο, 39 χρόνων και τον Στέφανο Πνευματικό, 33 χρόνων. Από τα φυσίγγια του θα τραυματιστεί στο χέρι ακόμη ένας καθηγητής που προσπάθησε να τον σταματήσει, ο Σωτήρης Περσίδης, καθώς κα ο συνάδελφός του Θωμάς Ευθυμιόπουλος, και η άτυχη φοιτήτρια, Εύα Σταθάκη.
Ο Πετροδασκαλάκης εκμεταλλεύτηκε τον πανικό που προκλήθηκε μέσα στο Πανεπιστήμιο από τους πυροβολισμούς και έτσι κατάφερε να διαφύγει. Με ένα νοικιασμένο αυτοκίνητο απομακρύνθηκε από τους χώρους του πανεπιστημίου. Όταν έφτασαν οι αστυνομικοί, πήραν τις πληροφορίες που ήθελαν για τον δράστη του μακελειού και άρχισαν την καταδίωξη. Ο Πετροδασκαλάκης, ωστόσο, ήταν άφαντος.
Όπως αποδείχθηκε αργότερα ο μακελάρης διέφυγε στα βουνά της Κρήτης όπου βρήκε καταφύγιο. Όλοι έψαχναν να τον βρουν. Κανένα ίχνος του, ωστόσο, δεν εντοπίστηκε. Μέχρι που, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 9 Ιουλίου του 1991, ο βοσκός Γεώργιος Τρευλάκης θα τον βρει απαγχονισμένο σε ένα δέντρο, μισό χιλιόμετρο απόσταση από το εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος, στα όρια των νομών Λασιθίου και Ηρακλείου. Ο ιατροδικαστής που εξέτασε το άψυχο σώμα του Πετροδασκαλάκη κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο δράστης είχε βάλει τέλος στη ζωή του, λίγα 24ωρα μόνο μετά το μακελειό στο πανεπιστήμιο κάτι που σημαίνει πως κρεμόταν από το δέντρο για περίπου οκτώ μήνες!
Ο Πετροδασκαλάκης έβαλε τέλος στη ζωή του, χωρίς να συλληφθεί και κυρίως χωρίς να δώσει έστω και την παραμικρή εξήγηση για το μακελειό που προκάλεσε. Αυτοκτόνησε και στην πραγματικότητα (πέρα από διάφορες θεωρίες) κανείς δε γνωρίζει ακόμα και σήμερα γιατί άνοιξε πυρ μέσα στο πανεπιστήμιο και σκότωσε τους καθηγητές του.
Το σενάριο που ακούστηκε περισσότερο απ’ όλα τα άλλα είναι πως ο Πετροδασκαλάκης έτρεφε μίσος για τους δυο καθηγητές που σκότωσε γιατί, ενώ ήταν ένας γενικά καλός μεταπτυχιακός φοιτητής και είχε καλές επιδόσεις σε όλα τα μαθήματα, σε αυτό της Κβαντικής δεν τα πήγαινε και τόσο καλά. Λέγεται πως τον «έκοψαν» και του είπαν να προσπαθήσει ξανά σε έξι μήνες να περάσει το μάθημα. Για πολλούς αυτός ήταν ο λόγος που όπλισε το χέρι του μακελάρη. Και αυτό, όμως, είναι ένα σενάριο. Όσο πιθανό (μέσα στην παραφροσύνη του) και αν ακούγεται, δεν παύει να παραμένει ένα σενάριο. Το αν ήταν αλήθεια ή όχι, δε θα το μάθουμε ποτέ και εκείνο το τεράστιο «γιατί» θα συνεχίσει να πλανάται πάνω από τη συγκεκριμένη υπόθεση.
Σύμφωνα με όσα έγιναν αργότερα γνωστά, ο φοιτητής θα έπρεπε μάλλον να νιώθει υποχρεωμένος στους δύο καθηγητές και όχι να θέλει να τους βλάψει. Και αυτό γιατί όταν το 1987 διέκοψε τις σπουδές του για να καταταγεί στο στρατό, ο καθηγητής Βασίλης Ξανθόπουλος ήταν αυτός που τον προέτρεψε να συνεχίσει μετά, εξασφαλίζοντάς του υποτροφία από ερευνητικές επιχορηγήσεις. Και από τη δική του μεριά, και ο Στέφανος Πνευματικός, τον βοήθησε να διεκδικήσει υποτροφία από ερευνητικό εργαστήριο της Γαλλίας.
Το μόνο σίγουρο είναι πως εκείνη την ημέρα, η πανεπιστημιακή κοινότητα έχασε δυο σπουδαία μυαλά. «Η ολιγότερο ίσως οδυνηρή θεώρηση του θανάτου είναι ότι αποτελεί το όριο πέραν του οποίου αναδεικνύεται η πραγματική αξία εκείνων που χάθηκαν. Για το Στέφανο και το Βασίλη, τους ερευνητές, τους δασκάλους και τους ανθρώπους τούτο ισχύει με αδιάψευστη βαρύτητα. Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Ερευνητικό Κέντρο δεν κυκλοφορεί απλώς ο ίσκιος τους, αλλά είναι φορές που αισθανόμαστε την παρουσία τους το ίδιο όπως τότε, έτοιμους για τα σπουδαία της Επιστήμης και της Παιδείας. Καθώς μάλιστα ο τόπος αυτός την Παιδεία – και εννοώ την πραγματική Παιδεία, όχι τα ψευδεπίγραφά της – έχει όσο ποτέ ανάγκη, οι ίσκιοι του Βασίλη και του Στέφανου αίρονται πάνω από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και συνιστούν, η ζωή και ο θάνατος τους, σύμβολα αξεπέραστα του Έθνους. ‘Όταν λοιπόν κάποτε το Έθνος ανακαλύψει ότι αυτή την εποχή του κονιορτού έζησαν άνθρωποι παρόμοιας ποιότητας και οράματος, θα σταθεί γονυκλινές – όπως έπραξε και για άλλους του παρελθόντος. Όμως εδώ ο θάνατος που επισυμβαίνει την ώρα εθελουσίου μαθήματος και από φοιτητή που είχε πολλαπλά ευεργετηθεί, αποκτά διαστάσεις που μέσα από την υπερβατική τους τραγικότητα αφοπλίζουν το νου. Την ώρα εκείνη δολοφονείται η Ελλάδα – όχι η Ελλάδα του συρμού και της επιφάνειας αλλά η παράλληλη Ελλάδα, η μόνη Ελλάδα», είχε πει ο τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Γραμματικάκης.
Η υπόθεση συγκλόνισε και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, καθώς οι δυο δολοφονημένοι καθηγητές ήταν διακεκριμένοι επιστήμονες, με αναγνώριση και ακτινοβολία πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Ειδικότερα, ο Ξανθόπουλος ήταν από τους κορυφαίους ειδικούς στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και αγαπημένος μαθητής του νομπελίστα φυσικού Σουμπραμανιάν Τσαντρασέκαρ, στις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο.
Συνεισέφερε, μάλιστα, στη μελέτη των συγκρουόμενων επίπεδων βαρυτικών κυμάτων και μαζί με τον Τσαντρασεκάρ ανακάλυψαν μία ακριβή λύση για τη σύγκρουση αυτή, που ονομάζεται σήμερα «λύση Chandrasekhar – Ξανθόπουλου για συγκρουόμενο επίπεδο κύμα». Αντίστοιχα, για την ερευνητική συμβολή του Πνευματικού στη Μη Γραμμική Φυσική Συμπυκνωμένης Ύλης του απονεμήθηκε το 1984 ο ανώτατος διδακτορικός τίτλος Φυσικών Επιστημών της Γαλλίας.
Πρόκειται για ένα πολύ δυνατό επεισόδιο που εξερευνά μια πολύ περίεργη υπόθεση δολοφονίας, της οποία τα πραγματικά κίνητρα δε γνωρίζουμε ακόμα και σήμερα. Η υπόθεση συνδέεται με το όνομα του Βασίλη Ξανθόπουλου, ο οποίος ωστόσο δεν αφορά καθόλου την υπόθεση του συγκεκριμένου επεισοδίου.
Ο Βασίλης Ξανθόπουλος ήταν Έλληνας φυσικομαθηματικός και μάλιστα ένας από τους κορυφαίους ειδικούς της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Η δολοφονία του έγινε στις 27 Νοεμβρίου του 1990, την ώρα που δίδασκε ένα μάθημα για ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μαζί δολοφονήθηκε και ο Στέφανος Πνευματικός, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Υπεύθυνος της δολοφονίας ήταν ο Γιώργος Πετροδασκαλάκης, ο οποίος ήταν μεταπτυχιακός φοιτητής στο πανεπιστήμιο. Ο φοιτητής εμφανίστηκε στην αίθουσα όπου δίδασκε ο Ξανθόπουλος και σκότωσε τους δύο καθηγητές. Ο Πετροδασκαλάκης δεν συνελήφθη ποτέ . 7 μήνες μετά βρέθηκε κρεμασμένος από ένα δέντρο, 500 μέτρα από ένα εκκλησάκι, στα όρια των νομών Ηρακλείου-Λασιθίου.
Το επεισόδιο της 10ης Εντολής καλείται να γεμίσει τα κενά της υπόθεσης και συγκεκριμένα το λόγο του δολοφονικού επεισοδίου. Γι’ αυτόν το λόγο, πρωταγωνιστής της ιστορίας δε γίνεται ο καθηγητής αλλά ο φοιτητής. Ο Γιώργος Καραμίχος γίνεται ο Κωστής, ο οποίος ενώ έχει δουλέψει σκληρά για να τελειώσει το μεταπτυχιακό του βλέπει τη δουλειά του να γίνεται καπνός, καθώς συνειδητοποιεί πως κάποιος άλλος έχει εκδώσει το μεταπτυχιακό του πριν απ’ αυτόν.
Αυτό τον κάνει έξαλλο και τον στρέφει εναντίον όλων, γιατί πιστεύει πως όλοι θέλουν το κακό του. Το κερασάκι στην τούρτα είναι το γεγονός ότι ο καθηγητής, τον οποίο εμπιστευόταν για το μεταπτυχιακό του, τα είχε φτιάξει με την κοπέλα που τα είχε αυτός στο παρελθόν – και η οποία τελικά του είχε κλέψει την εργασία! Όλα αυτά βλέπουμε πως τελικά τον οδήγησαν στο να πάρει το νόμο στα χέρια του και να τους σκοτώσει εν ψυχρώ μέσα στην πανεπιστημιακή αίθουσα, μαζί με τον καθηγητή που έκανε τη διάλεξη. Το τέλος τους βρίσκει και τους δύο – και τον Κωστή αλλά και τον Πετροδασκαλάκη – να αυτοκτονούν.