Γιούρι Γκέλερ: Πρόκειται για έναν μάγο – ταχυδακτυλουργό ο οποίος είχε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα. Έγινε γνωστός στους Έλληνες, μέσα από την εκπομπή του Κώστα Χαρδαβέλλα “Οι πύλες του Ανεξήγητου”, στο τότε κανάλι Alter.
Γιούρι Γκέλερ: Λίγα λόγια για το ξεκίνημα του
Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένας καλός μάγος, που τον έλεγαν Γιούρι Γκέλερ. Ο Γιούρι έκανε τα μαγικά του κόλπα, λύγιζε κουτάλια, έκανε χαλασμένα ρολόγια να παίρνουν μπρος και έβρισκε τι υπήρχε μέσα σε φακέλους. Το κοινό τον θαύμαζε, ώσπου μια μέρα, είδε ότι το χρήμα αλλού βρισκόταν. Έτσι, άρχισε να ισχυρίζεται ότι αυτά που έκανε δεν ήταν ταχυδακτυλουργικά (ή άλλου τύπου) κόλπα. Ήταν κατορθώματα των ισχυρών του πνευματικών δυνάμεων. Ήταν μια πολύ έξυπνη κίνηση εκ μέρους του, γιατί η μεταφυσική πουλάει. Οι άνθρωποι δεν έχουν καταφέρει να απαλλαγούν από την κατάρα της δεισιδαιμονίας. Έτσι, ο Γιούρι έγινε κακός μάγος, και απέκτησε παγκόσμια φήμη. Έγινε αντικείμενο ερευνών, γράφτηκαν βιβλία γι’ αυτόν, προβλήθηκαν εκπομπές, και όλοι τον χειροκροτούσαν.
Οι άλλοι μάγοι, βέβαια, δεν είδαν με καλό μάτι αυτή την κίνηση του Γιούρι. Θεωρούσαν πως είναι ανήθικο να λες τόσο χοντροκομμένα ψέματα για να κερδίσεις λίγα (ή πολλά) χρήματα παραπάνω. Έτσι, βγήκαν και τον κατακεραύνωσαν, με κορυφαίο τον Εκπληκτικό Ράντι, ο οποίος έβγαλε και βιβλίο ειδικά για να ξεσκεπάσει την απάτη του Γιούρι. Ο Ράντι έδινε παραστάσεις, στις οποίες έκανε τα ίδια κόλπα που έκανε και ο Γιούρι. Στην συνέχεια εξηγούσε το πως κατάφερνε τα κόλπα, ώστε να αποδείξει ότι δεν έγιναν με πνευματικές δυνάμεις.
Γιούρι Γκέλερ: Η επιστροφή του μετά την μεγάλη ήττα
Ο Γιούρι έδειχνε να έχει χάσει τη μάχη, όμως, έξυπνος καθώς ήταν, κατάφερε να ξαναμπεί στο παιχνίδι. Ξεκίνησε να εμφανίζεται σε γελοίες εκπομπές δευτεροκλασάτων τηλεοπτικών καναλιών σε σχεδόν τριτοκοσμικές χώρες. Παράλληλα, έβγαζε χρήματα ως σύμβουλος επιχειρήσεων και ως προσωπικός σύμβουλος, που καθοδηγούσε σε θέματα υγείας και ψυχολογίας διάφορους αφελείς με χοντρά πορτοφόλια.
Ο Χαρδαβέλλας εμφάνισε τον Γιούρι Γκέλερ στην εκπομπή του και τον έβαλε να κάνει τα γνωστά μαγικά κόλπα με τα κουτάλια και τα ρολόγια. Είπε μάλιστα πως, αν οι τηλεθεατές έβαζαν τα κουτάλια τους πάνω στον τηλεοπτικό τους δέκτη, θα λύγιζαν κι αυτά. Και όντως κάποιοι το έκαναν, και μετά έπαιρναν τηλέφωνο ενθουσιασμένοι. Έλεγαν πως ναι, και τα δικά τους κουτάλια λύγισαν από την τηλε-ενέργεια του Γιούρι.
Γιούρι Γκέλερ: Χρησιμοποίησε τους σκεπτικιστές για δικό του συμφέρον
Με αυτόν τον τρόπο ο Γιούρι, απέκτησε και έναν κυνισμό, που τον βοήθησε να ξεπεράσει τις όποιες αναστολές θα μπορούσε να έχει, όσον αφορά το γεγονός ότι εξαπατούσε τόσον κόσμο. Έφτασε ακόμα και στο σημείο να ευχαριστεί τους σκεπτικιστές που τον πολεμούσαν, διότι έτσι του έδιναν δωρεάν προβολή. Όπως έλεγε: «δεν υπάρχει καλή και κακή δημοσιότητα», κατά τη γνωστή ρήση.
Στην πραγματικότητα, μάλλον θα έπρεπε να ευχαριστεί τους τηλεπαρουσιαστές τύπου Όπρα και Χαρδαβέλλα που κατάπιαν το παραμύθι περί ψυχικών δυνάμεων και το πλασάρουν (με το αζημίωτο, φυσικά) σε ένα αδηφάγο κοινό που δεν χορταίνει τη βλακεία με τίποτε. Οι σκεπτικιστές μάγοι όπως ο Ράντι, δεν έχουν ως σκοπό να κάνουν μάγους όπως ο Γιούρι να πεθάνουν στην ψάθα. Σκοπός τους είναι, να προφυλάξουν το κοινό από τα αρπακτικά και να υπερασπιστούν έννοιες (όπως η εντιμότητα) που τα εν λόγω αρπακτικά τις έχουν διαγράψει από το λεξιλόγιό τους.
Γιούρι Γκέλερ: Ο Ράντι έφτιαξε μια οργάνωση με σκοπό την κριτική σκέψη
Στα πλαίσια αυτά, το 1996 ο μάγος Ράντι έφτιαξε το JREF (Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Τζέιμς Ράντι), μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση που έχει σκοπό να προωθήσει την κριτική σκέψη και να διαδώσει αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τις ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις περί παραφυσικών και υπερφυσικών φαινομένων. Υπάρχει και βραβείο ενός εκατομμυρίου δολαρίων για όποιον καταφέρει να αποδείξει κάτω από επιστημονικά και αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες πως κατέχει κάποια από αυτές τις θρυλούμενες «πνευματικές» ή «ψυχικές» δυνάμεις. Πολλοί έχουν προσπαθήσει, και όλοι φυσικά έχουν αποτύχει — και υπάρχουν και κάποιοι που αρνούνται να περάσουν τη δοκιμασία προβάλλοντας διάφορες προφάσεις.
Γιούρι Γκέλερ: Εμπλούτισε το πρόγραμμα του και με άλλα κόλπα
Ο Γιούρι, πάντως, δεν αρκέστηκε στα παλιά γνωστά κόλπα, και προχώρησε ένα βήμα παραπάνω: είπε ότι θα βοηθούσε ζωντανά εκείνη τη στιγμή όποιον ήθελε να κόψει το κάπνισμα. Έκανε μια κακή θεατρική παράσταση, ότι δήθεν προσπαθούσε να αποκτήσει πρόσβαση στη δύναμη μέσα του που θα τον βοηθούσε να το πετύχει, και μετά δήλωσε πως ναι, έγινε. Και, βέβαια, βρέθηκε και ο τύπος που ήρθε μετά από δέκα λεπτά στο στούντιο και δήλωσε πως, με την ενέργεια που του έστειλε πριν από δέκα λεπτά ο Γιούρι, έκοψε το κάπνισμα…
Λίγες μέρες μετά, σε τριτοκλασάτο τηλεοπτικό κανάλι, μια παρουσιάστρια ονόματι Μιχαλονάκου, την οποία κανείς δεν έπαιρνε στα σοβαρά λόγω τηλεοπτικής προϊστορίας, βγήκε και έκανε αυτό που ο (θεωρούμενος σοβαρός και έγκυρος) Χαρδαβέλλας δεν τόλμησε ποτέ να κάνει: αμφισβήτησε τις δυνάμεις του μάγου Γιούρι, και έφερε στην εκπομπή της δυο επιστήμονες με έναν άλλο μάγο, ο οποίος έκανε όλα τα κόλπα που έκανε ο Γιούρι, και άλλα ακόμη πιο εντυπωσιακά, και εξήγησε ότι δεν υπάρχει καμία μεταφυσική πίσω από όλα αυτά, ότι είναι απλώς κόλπα που εκμεταλλεύονται τους νόμους της φυσικής και της χημείας, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο ανθρώπινος νους αυτά που παρατηρεί.
Γιούρι Γκέλερ: Στήθηκε γύρω του ολόκληρη εκπομπή
Οι υπόλοιποι καλεσμένοι, θιασώτες διαφόρων παρακλαδιών της μεταφυσικής, δεν τον πίστεψαν και θεώρησαν ότι χρησιμοποίησε ψυχικές ή σατανικές δυνάμεις — πράγμα που δυστυχώς δείχνει και το επίπεδο σκέψης μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Ήταν, πάντως, εντυπωσιακό: το να σε κάνει ρεζίλι η Μιχαλονάκου δεν είναι και λίγο…
Μετά από πολύ καιρό μακριά από τους αγαπημένους του Έλληνες, ο Γιούρι επέστρεψε προσφάτως, αυτή τη φορά σε άλλο κανάλι, όπου στήθηκε γύρω του ολόκληρο σόου στο οποίο λαμβάνουν μέρους διάφοροι διαγωνιζόμενοι μάγοι, μαζί με διάσημους καλεσμένους που τους βοηθάνε στα μαγικά τους κόλπα, με τον Γιούρι στο ρόλο του κριτή.
Κι έτσι, αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα όμορφο και εντυπωσιακό σόου με μυριάδες μαγικά κόλπα, προϊόντα μόχθου και ατέλειωτων προβών, κατάντησε μια εκπομπή που προωθεί τη μεταφυσική σκέψη και, αντί να γεμίζει το μυαλό του τηλεθεατή με θαυμασμό για τη σκληρή δουλειά και την τεχνική αρτιότητα των μάγων, το γεμίζει με σκατά.
Τι ωραία που θα ήταν να υπάρχει πραγματική μαγεία, τηλεκίνηση, ενόραση, τηλεπάθεια, πνεύματα, δράκοι — σαν να ζεις σε παραμύθι! Ενώ τώρα, τι πεζή που είναι η πραγματικότητα, ε;
Γιούρι Γκέλερ: Με παραμύθια δεν γίνεται καλύτερη η πραγματικότητα
Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο συναρπαστική απ’ ό,τι νομίζουν όλοι αυτοί. Απλά δεν είναι πάντοτε ευχάριστη, κι αυτό είναι ίσως ο λόγος που οι άνθρωποι προτιμούν τα παραμύθια, κι ας είναι όλα ψέματα. Με τα παραμύθια, όμως, δεν πρόκειται να κάνουμε καλύτερη την πραγματικότητα. Με τα παραμύθια απλώς δραπετεύουμε. Κι όταν το κάνουμε για λίγο, και μετά επιστρέφουμε, ΟΚ, κανένα πρόβλημα. Όταν, όμως, υιοθετούμε μια ολόκληρη κοσμοαντίληψη αυτού του είδους και την εφαρμόζουμε στη ζωή μας αρνούμενοι πεισματικά την πραγματικότητα, τότε διαιωνίζουμε μια οπτική που μας προσφέρει λίγη πρόσκαιρη και ψεύτικη ψυχική ηρεμία ενώ παράλληλα ζημιώνει ολόκληρη την ανθρωπότητα, καθιστώντας ολοένα και δυσκολότερη τη διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό.
Μια διάκριση που είναι απολύτως απαραίτητη για την πνευματική υγεία και την ανθρώπινη εξέλιξη.
Κείμενο του μπλόγκερ Π.
Γιατί θα νικήσουμε
Ένα κείμενο του Jeff Wagg, από το Ίδρυμα του Τζέιμς Ράντι, το οποίο πρωτίστως έχει αποδείξει τεκμηριωμένα την κερδοφόρα επιχείρηση απάτης, πίσω απο τον Γιούρι Γκέλερ και τους ομοίους του.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξη σε εφημερίδα, ο δημοσιογράφος μου έκανε μια ερώτηση που ακούω συχνά: «Νιώθετε ότι χάνετε τη μάχη; Ότι οι άνθρωποι όλο και περισσότερο απομακρύνονται από την επιστήμη και ενστερνίζονται την αντιεπιστημονική σκέψη;» Και απάντησα, όπως κάνω πάντοτε: «Όχι».
Παρότι είναι αλήθεια πως το κίνημα κατά των εμβολίων μπορεί τελικά να αποκτήσει τέτοια διάδοση ώστε να βλάψει την κοινωνία, και πως ο αποκαλούμενος «Ευφυής Σχεδιασμός» μπορεί τελικά να πετύχει να μπει στα σχολικά βιβλία, εμείς διατηρούμε ένα πλεονέκτημα που εκείνοι δεν θα έχουν ποτέ.
Πριν πω, όμως, ποιο είναι αυτό, πρέπει να ορίσω το «εμείς» και το «εκείνοι».
Γιούρι Γκέλερ: Η αλήθεια δεν μπορεί να χαθεί
Εμείς, φυσικά, είμαστε οι σκεπτικιστές. Αλλά όχι μόνο αυτό· είμαστε αυτοί που θέλουν να πιστεύουν ό,τι είναι πραγματικό. Είμαστε αναζητητές της αλήθειας, εξερευνητές, και συχνά σφάλλουμε. Δεν θα έχουμε ποτέ όλες τις απαντήσεις, αλλά εκείνες που έχουμε θα ταιριάζουν με τον καλύτερο τρόπο στα διαθέσιμα δεδομένα. Όταν εμφανιστούν νέα δεδομένα, θα εγκαταλείψουμε την πίστη μας για μια νέα πίστη.
Εκείνοι είναι οι πιστοί. Είναι αυτοί που θέλουν να πιστεύουν ό,τι πιστεύουν, για διάφορους λόγους. Έχουν όλες τις απαντήσεις, ή τουλάχιστον τις περισσότερες. Όταν εμφανιστούν νέα, αντίθετα, δεδομένα, θα τα προσαρμόσουν με το ζόρι στις αντιλήψεις τους, θα τα απαξιώσουν, ή θα τα απορρίψουν.
Και ο λόγος για τον οποίο θα νικήσουμε εμείς είναι ο εξής: αν πάρει κανείς ολόκληρη τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση και τη σβήσει από το συλλογικό μας νου, ας πούμε μέσω κάποιας πολυετούς πολιτιστικής επανάστασης, ή κάποιας κοινωνικής κατάρρευσης, τα δεδομένα θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Μπορεί να ξεχαστούν, αλλά πάντα θα είναι δυνατόν να ανακαλυφθούν εκ νέου από κάποιον άνθρωπο με ανεπτυγμένη περιέργεια που θα παρατηρήσει κάτι και θα σκεφτεί: «Χμ, αναρωτιέμαι πώς να λειτουργεί αυτό». Η αλήθεια (δηλαδή η πραγματικότητα) δεν μπορεί να χαθεί. Ενώ η άποψη ότι το νερό έχει μνήμη μπορεί να χαθεί, και να μην εμφανιστεί ποτέ ξανά.
Γιούρι Γκέλερ: Δεν υπάρχει πραγματική νίκη
Τι θα συνιστούσε, όμως, νίκη σ’ αυτή την φαινομενικά αιώνια διαμάχη; Εδώ που τα λέμε, δεν υπάρχει νίκη. Αν επικρατήσουμε εμείς, τότε εμείς κι εκείνοι θα καταλήξουμε να πιστεύουμε τα ίδια ακριβώς πράγματα. Κατά περίεργο τρόπο, αυτός είναι και ο δικός τους στόχος. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ μας είναι ότι εμείς είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε, ενώ εκείνοι όχι. Και αν έχουν δίκιο εκείνοι, κάποια στιγμή εμείς θα υιοθετήσουμε τις θέσεις τους παραμένοντας ταυτόχρονα πιστοί στα ιδανικά μας. Αν σφάλλουν, όμως, οι ιδέες τους κάποτε θα μαραζώσουν και θα χαθούν.
Θα βρισκόμαστε πάντοτε στα χαρακώματα για να πληροφορήσουμε τον κόσμο για την τρομερή αξία των εμβολίων, για τους κινδύνους της ομοιοπαθητικής, και για τους απατεώνες που ισχυρίζονται πως διαθέτουν «ψυχικές» δυνάμεις. Σε ό,τι αφορά εσάς, τους πιστούς, η δουλειά που έχετε να κάνετε είναι πολύ απλή: Δείξτε μας τα δεδομένα σας.
Οι πιστοί και οι σκεπτικιστές μπορεί μια μέρα να καταλήξουν στα ίδια συμπεράσματα, οπότε και οι δυο πλευρές θα υποστηρίζουν πως νίκησαν. Αυτή θα ήταν μια υπέροχη μέρα. Και, εφόσον οι σκεπτικιστές έχουν παραμείνει πιστοί στις αρχές τους, που λένε ότι πάντοτε αλλάζουμε τις αντιλήψεις μας βασιζόμενοι στα δεδομένα, τότε όντως θα έχουμε νικήσει όλοι.
Bonus
O Τσίπρας συναντάει τον Γκέλερ στην εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου.
