Ο Στέλιος Μάινας δικαίως θεωρείται ένας από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της γενιάς του, ενώ έχει καταφέρει να κερδίσει μια ξεχωριστή θέση σαν άνθρωπος.
«Δεν μετάνιωσα ποτέ που έγινα ηθοποιός. Θα επιβίωνα σε οποιoδήποτε επάγγελμα είχα διαλέξει. Δεν νοιώθω κάτι ιδιαίτερο που κάνω αυτή τη δουλειά. Συνήθως στον δρόμο δεν με αναγνωρίζουν, μου λένε ότι τους θυμίζω τον… Κι αυτό για μένα είναι μεγάλη προσωπική κατάκτηση. Γιατί δεν αποπνέω τη λεγόμενη ηθοποιϊλα. Ηθοποιός πρέπει να είσαι επί σκηνής. Εκτός, πρέπει να είσαι πιο κοντά στην πραγματικότητα για να μπορείς να την μεταφέρεις στη σκηνή, να μην χάνεις την επαφή.
Είμαι 36 χρόνια στο θέατρο. Έχω περάσει από πολλά στάδια φιλτραρίσματος. Έχω κάνει ακόμα και την κότα σ΄αυτή τη δουλειά. Το θυμήθηκα πρόσφατα από μια φωτογραφία στους “Μεν και Δεν”. Δεν έχω καμία σοβαροφάνεια. Είμαι πολύ υπερήφανος για ό,τι έχω κάνει. Έχω την αίσθηση ότι ό,τι κι αν έχω κάνει είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι της προσωπικότητάς μου. Δεν με έχει ξεπεράσει ποτέ αυτό. Τα πολύ σημαντικά βρίσκονται στην καθημερινότητά μας και πρέπει να τα ανακαλύψουμε.
Αν έχεις ύφος, είναι τεράστιο λάθος. Πρέπει να έχεις αντίληψη της “ασημαντότητάς” σου. Η σημαντικότητα έχει να κάνει με τη γνώση της ασημαντότητάς σου. Χωρίς αυτό το μέτρο, δεν μπορείς να προχωρήσεις. Γιατί πάντα θα βλέπεις τον εαυτό σου. Και το μεγάλο πρόβλημα ενός ηθοποιού είναι ο ναρκισσισμός του. Ο νακρισσισμός που πρέπει να έχει ένας ηθοποιός πρέπει να είναι σε τόσο μικρό βαθμό ώστε να λειτουργεί ως εργαλείο στη δουλειά του, όχι στην προσωπική του ζωή. Κάνουμε μια δουλειά που έχει να κάνει με τον ψυχισμό και το εγώ μας, οπότε χρειάζεται μεγάλος έλεγχος».
«Έγινα ηθοποιός εντελώς τυχαία. Σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων στη Λάρισα. Ως φοιτητής έκανα το λάθος και την ευχή μαζί να μπλέξω με μια ερασιτεχνική ομάδα. Κι εκεί ανακάλυψα έναν άλλον κόσμο. Συνέπεσα με τη δεύτερη χρονιά λειτουργίας του Θεσσαλικού Θεάτρου -Αννα Βαγενά και Κώστας Τσιάνος, αδύνατος και με μαλλιά. Ανέβαζαν την “Αγγέλα” του Σεβαστίκογλου, σκηνοθετούσε ο Διαγόρας Χρονόπουλος. Μας πήγαν τότε, η Αλίκη Αλεξανδράκη που μας βοηθούσε με την ομάδα και η Αννα Βαγενά, να δούμε πρόβες αλλά και να μας δούνε, γιατί έψαχνε ο Διαγόρας κόσμο για μπούγιο.
“Εσύ ψηλέ με τα μαλλιά, έλα δω”, με φώναξε ο Χρονόπουλος -σκεφτείτε ότι για τη γενιά μου ήμουν ψηλός. Πήγα και γνώρισα τι θα πει Θεσσαλικό Θέατρο, περιοδεία. Είδα μια συντροφικότητα συγκινητική. Πήρα πτυχίο, πήγα φαντάρος κι έλεγα ότι αν συνέχιζα και μετά να θέλω να γίνω ηθοποιός, θα πήγαινα πια σε δραματική. Όσο έκανα το ναυτικό μου, πήγα στη σχολή Βεάκη, το ΄80.
Δεν είχα καμία σχέση με το θέατρο, δεν έβλεπα παραστάσεις. Μεγάλωσα όμως με κινηματογράφο και με μια Μικρασιάτισσα γιαγιά. Είμαι Βυρωνιώτης. Ο Βύρωνας είναι η πατρίδα μου, τον αγαπάω πολύ. Η γειτονιά μου είχε σπάνιους ανθρώπους, που μετέφεραν έναν πολιτισμό από άλλες πατρίδες. Οι φίλοι μου ήταν Μικρασιάτες ή Κωνσταντινοπολίτες. Η γειτονιά μου είχε οκτώ κινηματογράφους. Μετά το σχολείο, βλέπαμε δύο προβολές.
Ο πατέρας μου ήταν καπετάνιος. Η μητέρα μου μοδίστρα. Οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν τεσσάρων. Μεγάλωσα με τη μάνα μου και τον αδελφό μου -δεκάξι χρόνια μεγαλύτερος. Τον πατέρα μου τον έβλεπα ως επισκέπτη μία φορά τον χρόνο».
«Το θέατρο ήταν για μένα μια τυχαία πετριά. Όταν είπα στον πατέρα μου ότι σκέφτομαι τη δραματική, μου είπε “είσαι τρελός; Τι θα τρως; Οι ηθοποιοί πεθαίνουν στην ψάθα”. Αλλά στα 17 σου δεν μασάς. Οι γονείς μου είχαν ένα εσωτερικό μέτρο, δεν εκδηλώνονταν ιδιαίτερα. Ο πατέρας μου δεν ήρθε ποτέ στο θέατρο -μόνο στην τηλεόραση με είδε. Η μάνα μου είχε έρθει κάποιες φορές, αλλά δεν με παρακολουθούσε ιδιαιτέρως. Δεν ήταν άνθρωποι που χειροκροτούσαν τα παιδιά τους. Ο πατέρας μου είχε τη νοοτροπία του καπετάνιου, του στρατωτικού. Δεν γοητεύτηκαν ποτέ από τη δουλειά μου.
Δυσκολεύτηκα στην αρχή, όπως όλοι. Αλλά ήμουν τυχερός, η γενιά μου ήταν τυχερή. Την τελευταία χρονιά στη σχολή είχαμε την τύχη να έχουμε τον Μίνω Βολανάκη ως τιμητικό διευθυντή. Μας παρακολουθούσε, μας συμβούλευε, βλέπαμε τις παραστάσεις του. Μπορεί να μην καταλαβαίναμε αλλά ξέραμε ότι είναι ένας μύθος. Ωστόσο ο Μίνως ήταν ένας απλός άνθρωπος, ένας βαθειά αναρχικός τύπος. Η μυθολογία του δεν τον άγγιζε -το αντίθετο. Είχε ένα μικρό γραφειάκι στα Εξάρχεια όπου σε κέρναγε κουραμπιέδες Νέας Καρβάλης, όλες τις εποχές του χρόνου -του άρεσαν πολύ. Μιλούσε σε όλους στον πληθυντικό. Τον αγαπούσα. Ήταν από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που γνώρισα και δούλεψα. Όπως ο Μιχάλης Κακογιάννης -ένας καταπληκτικός, επιφανειακά αυστηρός άνθρωπος. Άλλωστε προτιμώ την αυτηρότητα από την γλυκύτητα. Και ο Ανδρέας Βουτσινάς, ένας μεγάλος δάσκαλος -δούλεψα σε δύο έργα μαζί του.
Ήμουν τριάντα ενός όταν πήγα στους “Μεν και Δεν” -είχα ήδη κάνει θέατρο. Η σειρά κράτησε τρία χρόνια. Για μια δεκαετία μετά προσπαθούσα να βγάλω από πάνω μου την ρετσέτα του τηλεοπτικού κωμικού, δεν ξανάκανα κωμική σειρά. Εκείνη την εποχή σταματούσαν τα αυτοκίνητα στον δρόμο. Αλλά εγώ δεν μασάω από την επιτυχία. Πήγα και δούλεψα με το Θέατρο του Νότου, που μόλις είχε ανοίξει ο Γιάννης Χουβαρδάς. Μυριζόμουν ότι η σειρά θα μου γυρνούσε μπούμερανγκ. Με έσωσε ο Χουβαρδάς και το θέατρο του. Του το οφείλω. Νομίζω ότι οι ηθοποιοί, το κλίμα, οι άνθρωποι εκεί, ήταν ό,τι καλύτερο υπήρχε στο θέατρο. Και το βλέπουμε τώρα».
«Βασικός μου βιοπορισμός ήταν πάντα η τηλεόραση. Ανάμεσα σ΄αυτά που ξεχωρίζω είναι τα “Μαύρα Μεσάνυχτα” και το “Νησί”. Μόλις διάβασα το σενάριο για το “Νησί” ήξερα ότι θα γίνει μεγάλη επιτυχία. Το΄χω αυτό. Το ίδιο μου συνέβη και στην “Πολίτικη κουζίνα”. Στο “Νησί”, κι αυτό θέλω να το πω, εγώ επέλεξα τι θα παίξω. Ο σκηνοθέτης με ήθελε για τον ρόλο του δημάρχου. Εγώ ήθελα τον Γιώργη. “Μα έχει λίγα λόγια”, μου είπε ο φίλος μου ο Παπαδουλάκης. “’Η τον Γιώργη ή τίποτα”, τόσο απόλυτος. Ήθελα τον Γιώργη με μούσι, σαν μια βιβλική φυσιογνωμία, μια αγνή φιγούρα.
Δεν εκμεταλλεύτηκα την επιτυχία και δεν αποδέχτηκα ποτέ καμία πρόταση να γίνω πολιτικός. Ο κόσμος δεν είναι τόσο ηλίθιος όσο νομίζουν οι πολιτικοί. Υπάρχει ένα σκοτεινό κομμάτι μέσα στον κόσμο που δεν το πιάνει καμία στατιστική, καμία μέτρηση, σαν εσωτερική άμυνα. Δεν εκμεταλλεύτηκα ποτέ την όποια δημοφιλία. Ο κόσμος δεν το θέλει γιατί δεν το κάνει ούτε ο ίδιος. Έτσι μπορείς να τον πλησιάσεις πραγματικά κι εμένα αυτό με ενδιαφέρει. Αυτή είναι η δουλειά του καλλιτέχνη.
Φοβήθηκα πολύ τότε, το 2011 όταν μου επιτέθηκαν στην Πλατεία Βικτωρίας όπως φοβήθηκα και μετά, τις αντιδράσεις απ΄αυτά που είπα. Όχι απλώς αισθάνθηκα ότι μπορεί να με σκοτώσουν, έτσι για πλάκα, αλλά το άκουσα στο αφτί μου. Την γλίτωσα στο τσακ, όχι γιατί ήμουν μάγκας, αλλά γιατί ήρθε ένας άνθρωπος που είχε ένα κατάστημα με στρώματα και τράβηξε τους δύο από τη μια, κι ένας περαστικός που τράβηξε άλλους δύο από την άλλη. Διαφορετικά θα με πετύχαιναν».
«Σήμερα οι μικρομαγαζάτορες της περιοχής μου έχουν “πεθάνει”. Αυτό καταφέραμε με την κρίση, να εξαφανίσουμε τους μικρομεσαίους. Όλα κλείνουν.
Και πως να μην κλείσουν; Άκουγα τις προάλλες, κάτι που ήξερα, ότι για τον ελεύθερο επαγγελματία ο φόρος μαζί με τις εισφορές φτάνουν το 76% του εισοδήματός του. Αυτό δεν είναι ισονομία, είναι αγυρτία.
Θεωρώ τον εαυτό μου αριστερό -αλλά η δική μου αριστερά είναι μια προσωπική αριστερά. Δεν την ταύτισα ποτέ με ένα κόμμα. Ήμουν Ρηγάς στα 17 μου. Όταν γνωρίζεις τον Κύρκο και τον Ηλία Ηλιου, κι εσύ είσαι 17, δεν γίνεται να γίνεις κάτι άλλο.
Μεγάλος κατάλαβα ότι η κατηγοριοποίηση κάτω από ομπρέλες είναι τεράστιο λάθος. Προϋπάρχουν οι άνθρωποι που δημιουργούν ιδεολογίες και δίνουν το στίγμα τους. Έχω γνωρίσει εξαιρετικούς ανθρώπους σε όλους τους χώρους.
Υπάρχει μια ηθική, ένα ηθικό σύννεφο, ένα cloud όπως λένε στο ίντερνετ, το οποίο συγκεντρώνει ένα φωτισμένο κόσμο από διαφορετικές πλευρές. Εγώ σ΄αυτό το cloud θέλω να είμαι. Και δεν θέλω εκεί να υπάρχει κανένα χρώμα. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι που φωτίζουν τα πράγματα όπου κι αν βρίσκονται, κι άλλοι που τα σκοτεινιάζουν. Δεν θα ήθελα να είμαι με τους σκοτεινούς.
Εγώ ο αριστερός θα μπορούσα να ψηφίζω δεξιά. Οι γονείς μου με έμαθαν να μην κοιτάζω ποτέ ποιο είναι το προσωπικό μου συμφέρον τώρα. Γιατί αύριο, μου έλεγαν, δεν θα είναι το ίδιο. Με έμαθαν να βλέπω πιο ανοιχτά τα πράγματα, σε βάθος. Το συμφέρον όλων είναι και το δικό μου. Με λένε αφελή -και μπορεί να είμαι. Δεν μετανοιώνω για την αφέλειά μου. Η διαφορά είναι ότι εγώ μένω ακόμα στην Πλατεία Βικτωρίας».
Με την Κάτια, τη γυναίκα μου, είμαστε μαζί τριάντα τέσσερα χρόνια. Για να έχει διάρκεια ένας γάμος, μια συνύπαρξη, πρέπει μονίμως να κάνεις τις αναγκαίες υποχωρήσεις κι εσύ και ο άλλος. Πρέπει να είναι αμοιβαίο. Να λειαίνεις οξύτητες και αντιθέσεις. Είναι η ίδια λογική για την επιβίωση μιας κοινωνίας. Με οξύνσεις δεν πας πουθενά, μένεις μόνος σου».
«Είναι αδύνατον ένας άνθρωπος στη ζωή του να μην ερωτευτεί κι άλλους -είναι μέσα στην καθημερινότητά σου. Πρέπει να το διαχειριστείς αναλόγως, να βάλεις προτεραιότητες. Ο πατέρας μου παντρεύτηκε τρεις φορές. Όχι, δεν ήταν αυτό που με έκανε οικογενειάρχη. Το γεγονός ότι μεγάλωσα με μια γυναίκα, με τη μάνα μου, με έκανε πιο βαθύ γνώστη της γυναικείας ψυχολογίας. Είμαι παιδί της γυναικείας φύσης. Μεγάλωσα σε μονογονεϊκή οικογένεια και εκτιμώ πολύ τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Γιατί η γυναίκα εκτός από μάνα είναι και γκόμενα -για να το πω απλά. Έχει να διαχειριστεί πολλούς ρόλους. Για εμάς τους άντρες είναι δεδομένα τα πράγματα.
Εγώ δεν πήρα ανδρικά πρότυπα από τον πατέρα μου. Τα πήρα από τους φίλους μου, από τον δρόμο.
Ο ρόλος του γονιού είναι δύσκολος. Δεν μπορώ να πω ότι τον επιτέλεσα 100% -έλειπα πολύ. Ο γιος μου είναι 31. Δεν του είπα ποτέ τι να κάνει, όπως δεν μου το είχε πει και η μάνα μου. Αυτό βέβαια κάνει το παιδί να νοιώθει ότι βρίσκεται σε πέλαγος, αλλά έτσι είναι η ζωή. Ο,τι ήξερα, έδωσα. Πολλά είναι λάθος.
Δεν ονειρεύομαι τίποτα. Υγεία μόνον. Όσο μεγαλώνεις το να είσαι υγιής ούτε αυταπόδεικτο είναι ούτε δεδομένο. Μάλλον το αντίθετο».
Συνέντευξη στη Μυρτώ Λοβέρδου στο Bovary