Η Καλλιόπη Δαμβέργη, γνωστή με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Καλή Καλό, είναι διάσημη ηθοποιός του θεάτρου. Είδε το φως της ζωής λίγο πριν τα Χριστούγεννα και συγκεκριμένα στις 20 Δεκεμβρίου του 1926 από αστική οικογένεια.
Της: Έπη Τρίμη
Κατάγεται από το Ρέθυμνο και η μητέρα της Χρύσα ήταν κόρη του στρατηγού Γ. Καλοχριστιανάκη, υπασπιστή του Βενιζέλου. Πατέρας της ήταν ο Νίκος Δαμβέργης, της οικογένειας των φαρμακοβιομηχάνων.
Ο πρώτος γάμος όντας ανήλικη
Η Καλή Καλό πραγματοποίησε τρεις γάμους: Τον πρώτο ανήλικη, το 1945, με τον φοιτητή τότε της Σχολής Ικάρων Γιώργο Μαμαλάκη, που σκοτώθηκε ένα έτος αργότερα, προτού γεννηθεί η κόρη τους Γιούλη. Το 1957 παντρεύτηκε τον Δημήτρη Βαλμά, τον οποίο είχε γνωρίσει σε περιοδεία στη Σύρο, και με τον οποίο έζησαν στη Θεσσαλονίκη (το εκεί «Στρατιωτικό Θέατρο» τώρα φέρει το όνομά της).Τέλος, από το 1959 έως το 1979 ήταν παντρεμένη με τον πλοίαρχο Κώστα Καρανικόλα, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο, τον Χρήστο.
Ο θανάσιμος τραυματισμός του γιου της
Σε ηλικία 13 ετών ο Χρήστος τραυματίσθηκε σοβαρά από έκρηξη σε πείραμα χημείας και, παρά το ότι η μητέρα του ξόδεψε όλη της την περιουσία για να θεραπευθεί, απεβίωσε το 1988, σε ηλικία 27 ετών. Για χρόνια μετά την απώλεια του γιου της, η ηθοποιός είχε αποτραβηχτεί στην Αστυπάλαια προκειμένου με αξιοπρέπεια να διαχειριστεί τα συναισθήματά της.
Ο πρώτος ρόλος σε ηλικία 3 ετών
Η πρώτη παρουσία της Καλής σε θεατρική παράσταση ήταν σε ηλικία μόλις τριών ετών, στη Δασκαλίτσα του Ντάριο Νικκοντέμι, μετά από απόφαση της Μαρίκας Κοτοπούλη, στο θέατρο της οποίας έπαιζε η μητέρα της. Ο πρώτος πραγματικός της ρόλος όμως ήταν σε ηλικία 5 ετών, ειδικά γραμμένος για αυτή από τον Σπύρο Μελά στο έργο του Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται, όπου σημείωσε εξαιρετική επιτυχία παίζοντας δίπλα στον Βασίλη Λογοθετίδη και στο ζεύγος Μουσούρη στο θέατρο «Αλίκη».
Ο «νονός» και το ψευδώνυμο
Κάποια στιγμή ο Αττίκ έστειλε τον διευθυντή της «Μάντρας» του, Χρ. Δημητρόπουλο, να ζητήσει από τη μητέρα της συνεργασία. Και όταν αυτή έδωσε τη συγκατάθεσή της, εκείνος έγραψε της «Μπέμπας» τραγούδια και παρλάτες, τη δίδαξε ηθοποιία, της έδωσε το ψευδώνυμο «Καλή Καλό» και την εμφάνισε σε παραστάσεις του.
Σχηματιζόταν έτσι μια εικόνα της ως παιδιού-θαύματος, ωστόσο το διαζύγιο της μητέρας της και ο πόλεμος με την Κατοχή διέκοψαν αυτή την εξέλιξη, καθώς μητέρα και κόρη άρχισαν να περιοδεύουν με «μπουλούκια» στην επαρχία για την επιβίωσή τους.
Το ΚΚΕ και η εξορία στην Ικαρία
Η μεταπολεμική ένταξή της στο ΚΚΕ οδήγησε στη σύλληψή της το 1947 από το θέατρο, ενώ εμφανιζόταν στην επιθεώρηση «Το παρδαλό κατσίκι», και στον εκτοπισμό της επί εξάμηνο στην Ικαρία.
«Είμαστε το 1947 μες στον Εμφύλιο και οι συλλήψεις γίνονταν η μία μετά την άλλη. Εκεί να φχαριστιόταν η ψυχή σου συλλήψεις! Παίζαμε την επιθεώρηση «Το παρδαλό κατσίκι» κι έβλεπα κάθε βράδυ δύο τύπους να παρακολουθούν όρθιοι την παράσταση. «Αυτοί είναι καλόπαιδα», σκεφτόμουν, «Καλή, ετοιμάσου»! Μοιραζόμουν το καμαρίνι με τη Δάφνη Σκούρα και δυο-τρεις άλλες από τον θίασο Βέμπο, χωρίς τη Βέμπο, που ήταν σε περιοδεία στην Αμερική. Αν ήταν η Βέμπο, δεν θα ήμουν εγώ, αλλά ευτυχώς που ήταν εκεί ο Τραϊφόρος, ο οποίος με ήξερε από μωρό και μ’ αγαπούσε. Στο «Παρδαλό κατσίκι» έπαιζαν οι πέντε άσοι: ο εξαίρετος Φιλιππίδης της οπερέτας, ο Μαυρέας, ο Κοκκίνης, ο Αυλωνίτης και ο Μακρής. Για πρώτη φορά είχε γραφτεί «Σύμπραξη Καλής Καλό» κι εγώ έκανα χαρούλες, αλλά, από την άλλη, βλέποντας τις καθημερινές συλλήψεις, είχα ετοιμάσει ένα βαλιτσάκι με εσώρουχα και τα βασικά και το ‘χα πάντα στο καμαρίνι μου. Στο διάλειμμα, μεταξύ δύο παραστάσεων ‒διότι είχαμε την τύχη να παίζουμε δύο παραστάσεις ημερησίως‒, έρχονται πάνω τα καλόπαιδα: «Κυρία Καλό, έρχεστε μαζί μας δυο λεπτάκια; Μια ερώτηση θα σας κάνουν». Απαντώ: «Ξέρω την ερώτηση που θα μου κάνουν, την έχω έτοιμη τη βαλίτσα μου». «Μα, δεν χρειάζεται» μου κάνουν αυτοί. Ήταν και παλιάνθρωποι δηλαδή, αλλά εγώ επέμενα και είχα και την κόρη μου μωρό παιδί. Έρχονται ξοπίσω μου στην Ασφάλεια η Ρένα Ντορ, ο Κοκκίνης και ο Μακρής. Θυμάμαι και τα ονόματα, διοικητής ήταν τότε ο Ρακιντζής. «Κυρία Καλό, ξέρετε πολύ καλά γιατί είστε εδώ» μου λέει. «Θα σας δώσω ένα χαρτάκι να υπογράψετε να τελειώνουμε». «Τι να υπογράψω;» ρωτάω εγώ. «Την ατίμωσή μου; Εγώ έχω μία ιδέα και στην Ισπανία για μία ιδέα εκτέλεσαν και τον Λόρκα. Αν νομίζετε ότι κι εδώ πέρα μπορείτε να εκτελείτε για μια ιδέα τον κόσμο, τότε σκοτώστε με». Ο καημένος ο Κοκκίνης να μου λέει: «Έλα, παιδάκι μου, μια υπογραφή είναι, μισό γραμμάριο μελάνης κάνει». Ο δε Ορέστης Μακρής: «Την Μπουμπουλίνα θες να μου παραστήσεις; Βάλε εκεί την υπογραφή να βγάλουμε την παράσταση» (γέλια). Εγώ, όμως, αισθανόμουν όχι Μπουμπουλίνα αλλά κι εγώ δεν ξέρω τι. Ζαν Ντ’ Αρκ», είχε πει στη lifo.
Μετά την επιστροφή από την εξορία, που συμπίπτει με την ενηλικίωσή της, η Καλή Καλό δημιούργησε τον δικό της θίασο (1950) και ερμήνευσε ρόλους σε όλα τα είδη του θεάτρου, δηλαδή βαριετέ, επιθεώρηση, οπερέτα, ελεύθερο θέατρο, και πρόζα. Συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τους Μινωτή, Κυβέλη, Μιράντα Μυράτ, Κατράκη, Τραϊφόρο, Χριστόφορο Νέζερ, Αυλωνίτη, Μαυρέα, Κοκκίνη, Σταυρίδη, Καλουτά, Ρένα Ντορ και Ρένα Βλαχοπούλου. Επίσης πρωταγωνίστησε στο Εθνικό Θέατρο και στο ΚΘΒΕ, παίζοντας έργα των Μπρεχτ, Πιραντέλλο και άλλων. Το γεγονός ωστόσο ότι δεν την ενδιέφερε ο κινηματογράφος, κι έτσι έπαιξε μόνο σε 4 κινηματογραφικές ταινίες, συνετέλεσε στο να είναι σχεδόν άγνωστη στις νεότερες γενεές. Στο τέλος της σταδιοδρομίας της εμφανίσθηκε και σε λίγες τηλεοπτικές σειρές.
Οι πανεπιστημιακές σπουδές στη Λωζάνη και τα εκπαιδευτήρια
Εκτός από τη θεατρική της σταδιοδρομία, η Καλό έμαθε μόνη της ξένες γλώσσες και ακολούθησε πανεπιστημιακές σπουδές στην παιδοψυχολογία στη Λωζάνη, και πιο συγκεκριμένα στα συστήματα των Μοντεσσόρι, Ντεκρολύ και Πεσταλότσι. Είναι, μάλιστα, δημιουργός των «Πρότυπων Εκπαιδευτηρίων Καλής Δαμβέργη».
Καλή Καλό: Η ηθοποιός που ανακάλυψε τον Βουτσά και την Μαρινέλλα
Η Καλή Καλό έχει πολλές επιτυχίες και συνεργασίες στο ενεργητικό της.
«Την εποχή εκείνη ήμουν παντρεμένη και ο άντρας μου ήταν επιθεωρητής μεταλλείων. Τον είχαν στείλει τότε στη Θεσσαλονίκη για επιθεώρηση. Και μετακομίσαμε εκεί. Εκεί συνέχισα και το θέατρο. Έψαξα και βρήκα ότι στο στρατιωτικό θέατρο υπήρχε ένα μπουλούκι. Το θέατρο ήταν παρατημένο, σε άθλια κατάσταση. Πάω στον στρατηγό και του ζητάω το θέατρο. Μου λέει; «Αύριο είναι τελευταία παράσταση από το μπουλούκι που παίζει στο θέατρο. Μήπως σας χρειαστεί κάποιος για τους θιάσους σας». Ανάμεσα στους δέκα άγνωστους ανθρώπους ξεχώρισα μία κοπέλα με συμπαθητική φωνή και έναν τσαχπίνη ηθοποιό, που κρατούσε ένα τσιγάρο, έκανε ένα πέρασμα μόνο.Άυτά τα δύο άτομα ήταν η Μαρινέλλα (τότε Κίτσα Παπαδοπούλου) και ο Κώστας Βουτσάς. Το λέω στον σωματάρχη ότι μου κάνουν. Τους ειδοποιεί και συμφωνήσαμε αμέσως για μεροκάματο. Την επόμενη μέρα, αρχίσαμε πρόβες. Ο Βουτσάς κάθισε, η Μαρινέλλα έπειτα από 3-4 πρόβες έφυγε. «Ρε παιδιά, πού είναι η Μαρινέλλα;», ρωτούσα ξανά και ξανά. «Α, έφυγε, γιατί θα τραγουδήσει με τον Καζαντζίδη. Κόλλησε δίπλα του», μου λένε. Δεν με ενδιέφερε όμως τόσο πολύ εμένα η Κίτσα, αλλά ο Κώστας. Αργότερα συνεργάστηκα πολύ με το δίδυμο Μαρινέλλα – Καζαντζίδης σε πολλά θέατρα καιτουρνέ. Τότε έφερα και τον θίασο από την Αθήνα, στον οποίο ήταν ο Τάκης Μηλιάδης, οι αδελφές Στρατηγού και πολλοί άλλοι. Και έτσι ξεκίνησε ο Βουτσάς»
Είχε ταλέντο;
«Πολύ μεγάλο. Κατ’ αρχάς χόρευε απίστευτα και πεταγόταν μέχρι τον ουρανό στις φιγούρες. Αποφάσισα λοιπόν να τον βάλω στο πλευρό μου (σχεδόν ως συμπρωταγωνιστή), αν και υπήρχε άτυπη απαγόρευση και εγώ πρώτη έσπασα το εμπάργκο, γιατί ένας πρωταγωνιστής έπρεπε να έχει δίπλα του ένα άλλο μεγάλο όνομα. Και ο Κώστας δεν ήταν τίποτα τότε. Και επειδή ήταν πολύ σωστός και ως χαρακτήρας και ως ηθοποιός, τον κατέβασα στην Αθήνα με διετές συμβόλαιο. Θυμάμαι ότι οι πρόβες απαγορεύονταν να πληρωθούν στους θιάσους. Στον θίασο του «Περοκέ» μου λέει ο Βουτσάς, βουρκωμένος: «Κυρία Καλό, εγώ, όπως ξέρετε, είμαι Θεσσαλονικιός και φτωχαδάκι (τα είχε φτιάξει με τη Στέλλα Στρατηγού πριν αυτή παντρευτεί τον Βοσκόπουλο). Βρήκαμε με τη Στέλλα ένα δωματιάκι πίσω από το «περοκέ» να μένουμε, αλλά δεν έχουμε ούτε κρεβάτι να κοιμηθούμε». Του εξηγούμαι: «Κώστα, θα σου δίνω αυτό το ποσό καθημερινά, συν θα σου επιπλώσω το σπίτι». Και με τον Κώστα γίναμε φιλαράκια. Και είναι ο μοναδικός που το αναγνωρίζει»
Τώρα, πώς ζείτε;
«Ζω με μια σύνταξη κουτσουρεμένη, με την οποία δεν μπορώ να επιβιώσω. Τα Χριστούγεννα, επειδή είμαι εντελώς μόνη μου, θέλησα να κάνω το τραπέζι σε πέντε φίλους. Πήγα στην τράπεζα και είδα ότι μου είχαν κόψει πάλι τη σύνταξη. Γύρισα σπίτι εκνευρισμένη. Δεν μπορούσα να καλέσω κανέναν φίλο. Έτσι ακύρωσα την παραγγελία στον χασάπη και στον μανάβη…»
Η Καλή καλό σήμερα:
Η Καλή Καλό, μία από τις μεγαλύτερες θεατρίνες του ελληνικού θεάτρου, σε μία από τις σπάνιες τηλεοπτικές της συνεντεύξεις, εξομολογήθηκε στην κάμερα της εκπομπής Αποκαλυπτικά για τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει:
«Δεν επέλεξα την τηλεόραση και τον κινηματογράφο γιατί δεν μπόρεσα να έχω την επαφή με τον θεατή.
Ό,τι δουλειά και αν έκανα, έσπαγαν ταμεία. Έβγαζα λεφτά με το τσουβάλι, είχα όμως δίπλα μου διαχειριστές οι οποίοι βρισκόντουσαν ξαφνικά με διαμερίσματα κι εγώ με χρέη στο ΙΚΑ. Δεν το κρύβω είμαι σε άθλια οικονομική κατάσταση.
Έχω ορισμένες τουαλέτες και θέλω να τις πουλήσω για να μπορέσω να έχω μια μεγαλύτερη οικονομική ευχέρεια για να έχω μια κοπέλα στο σπίτι μου να βοηθάει που είμαι μόνη».
