Η σύγχρονη Ελληνίδα ερμηνεύτρια Μπέττυ Χαρλαύτη με διεθνείς επιτυχίες είναι γνωστή για τη συνεργασία της με τον Μίκη Θεοδωράκη. Εμείς την προσεγγίσαμε και κάναμε μια όμορφη κουβέντα μαζί της προκειμένου να την γνωρίσουμε καλύτερα.
Της: Έπη Τρίμη
Αγαπά τη γεωλογία, το ποδόσφαιρο ενώ έχει συνεργαστεί επί σκηνής με μια πλειάδα ταλαντούχων ανθρώπων όπως η Μαρία Φαραντούρη και ο Μάριος Φραγκούλης.
Τι αγαπήσατε από τη γεωλογία και τι σας κέρδισε στη μουσική;
Η μουσική ήταν δεδομένη μέσα στο σπίτι πριν καν έχω συνείδηση του εαυτού μου. Η πρώτη μνήμη που έχω είναι μια αίσθηση ανύψωσης, σαν να εξουδετερώνεται η βαρύτητα, μια ανεξήγητη ανάταση ψυχής. Η μουσική με κέρδισε κυτταρικά. Η γεωλογία ως επιστήμη περιέχει άλλου είδους σοφία. Κατανοείς ότι ο κόσμος μας είναι ένα μικρό θαύμα μέσα σε ένα μεγαλύτερο.
Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας με την ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη;
Μέσα στο… Πολυτεχνείο!
Μια συναυλία άκρως συμβολική, αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο, που διοργάνωνε η τότε κλειστή ΕΡΤ και οι εργαζόμενοι του Πολυτεχνείου. Η κόρη του Μίκη Θεοδωράκη, η Μαργαρίτα, με είχε ακούσει κάποιους μήνες πριν σε άλλη, δική μου συναυλία και με προσκάλεσε να συνεργαστώ. Όταν ο Μίκη Θεοδωράκης είδε το βίντεο από τη βραδιά, καθώς, ήδη αρκετά μεγάλος τότε, δεν ήταν παρών στις περισσότερες συναυλίες, άνοιγε για εμένα, χωρίς να το γνωρίζω, ένα νέο σύμπαν… Για τα επόμενα χρόνια δεν έλειψα ούτε από μία συναυλία της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» και το μαγικό αυτό ταξίδι οδήγησε στον δίσκο μας με τον Μίκη, την ΕΡΤ και τα Μουσικά της Σύνολα όπου έμελε να ηχογραφήσω και τα τελευταία του ανέκδοτα τραγούδια.
Τι συναισθήματα σας γεννιούνται όταν ερμηνεύετε Μίκη Θεοδωράκη;
Από παιδί η μουσική του με συνέπαιρνε. Όταν τον τραγουδάω συμβαίνει μια ειδική συνθήκη μέσα μου και επάνω στη σκηνή, από αυτές που δεν μπορείς και δεν θέλεις να αποκωδικοποιήσεις. Νοιώθω να γίνομαι μέρος της «συμπαντικής του αρμονίας» όπου όλα έχουν τη θέση, τη δύναμη, την καθαρότητα και την ένταση που τους πρέπει: η Ελευθερία, η Ειρήνη, η Ισότητα, η ομορφιά του Αγώνα, η Δημοκρατία, η Αγάπη, ο Έρωτας , ο Άνθρωπος. Όταν τραγουδάω Μίκη Θεοδωράκη νοιώθω το αίμα μου να αλλάζει φορά. Αιωρούμαι.
Τι άνθρωπος ήταν ο Μίκης; Θυμάστε κάποια συζήτησή σας;
Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένα δώρο του σύμπαντος προς όλους εμάς. Θα το συνειδητοποιούμε συνεχώς από εδώ και πέρα. Ήρθε στον κόσμο μας με αποστολή. Θυμάμαι κάθε στιγμή στο πλάι του, τις πολύωρες, πολύτιμες για εμένα συναντήσεις μας, τον λόγο του, το χιούμορ του, τη σοφία του. Οι πρόβες μας κατέληγαν πάντα σε ιστορίες που ρουφούσα, μαγεμένη ήδη από την πόρτα κάθε φορά που μου χαμογελούσε καθώς έμπαινα στο ενεργειακό του πεδίο. Μουσική, αγώνες, βασανιστήρια, ταξίδια σε όλο τον κόσμο για συναυλίες, έγνοια για το μέλλον του έργου του, για την Ελλάδα, για τους νέους. Κρατώ πολλά στο μυαλό μου και στο αρχείο μου. Ας σας αναφέρω εδώ κάτι που συχνά ανακαλώ από όσα μου είπε: ο μόνος τρόπος να νικήσεις τον θάνατο, είναι να κάνεις Τέχνη…
Το γεγονός πως ακόμη και ο πιο απλός και καθημερινός άνθρωπος σιγοτραγουδά διάσημους ποιητές μέσα από τα τραγούδια του Θεοδωράκη πώς σας φαίνεται;
Από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του πολιτισμού μας. Άλλαξε για πάντα μια γενιά και εύχομαι και εμάς τις επόμενες! Δεν ήταν καθόλου εύκολο στην αρχή, όπως πολύ χαρακτηριστικά περιγράφει ο Μίκης Θεοδωράκης. Πάσχισε για αυτό έχοντας πλήρη συνείδηση ότι η γλώσσα, ο λόγος, η ποίηση, διαμορφώνουν τον άνθρωπο και έχουν τη δύναμη να εκτρέπουν την κοίτη του ποταμού όπου ρέει η λαϊκή ψυχή. Είμαστε πολύ προνομιούχοι ως λαός για τη γλώσσα που έχουμε, η συμπυκνωμένη σοφία της οποίας χάνεται στο βάθος των χιλιετιών και συγχρόνως μας εντυπώνεται αβίαστα μόνο και μόνο επειδή μιλάμε ελληνικά. Ο Μίκης Θεοδωράκης αυτό το αξιοποίησε στο έπακρο στο έργο του.
Ποιους τραγουδιστές αγαπάτε πολύ και θαυμάζετε;
Αγαπώ πολύ τη Μαρία Φαραντούρη. Για τη φωνή της και την ψυχή της. Και την αξεπέραστη ερμηνεία της. Η Μαρία με ξεχώρισε πριν καν γνωριστώ με τον Μίκη. Και αμέσως με έβαλε δίπλα της στη σκηνή, κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Θαυμάζω και άλλους συναδέλφους τόσο για την ερμηνεία τους όσο και για τη στάση τους στον χώρο. Όσους κάνουν πραγματικά Τέχνη. Ως μεσόφωνος και λάτρης της Τέχνης του τραγουδιού όμως ξεχωρίζω τις καθαρές φωνές, τις πραγματικά μελωδικές και ερμηνευτικά άρτιες, που συνοδεύονται από το απαραίτητο ψυχικό έρμα, αυτές που δικαιωματικά κατέχουν τον χαρακτηρισμό «τραγουδιστής», χωρίς αυτός να είναι απλά προέκταση της δημοτικότητάς τους. Με κίνδυνο να αδικήσω πολλούς θα αναφέρω ενδεικτικά τον Freddie Mercury, την Joan Baez, τη Yasmin Levy, τη Shakira και από τη χώρα μας Νένα Βενετσάνου, τη Σαββίνα Γιαννάτου, τον Λάκη Χαλκιά, τον Παντελή Θαλασσινό, τη Μαρίνα Σάττι και άλλους.
Η μουσική ενώνει τους λαούς. Θα θέλατε να συμμετέχετε σε μια συναυλία για να συμβάλετε ώστε να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία;
Θα έκανα πολύ περισσότερα για να σταματήσει κάθε πόλεμος. Η μουσική πράγματι έχει μαγική δύναμη και ενώνει τους λαούς. Το βιώνω απερίγραπτα κατά τις συναυλίες μου στο εξωτερικό. Το αίσθημα της αναγκαιότητας της Ειρήνης το φέρω έντονα ήδη από τον καιρό της επαφής μου με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη και τη συνεργασία μας. Μην ξεχνάτε ότι ο δίσκος μας με την ΕΡΤ, που κυκλοφόρησε το 2018, είναι αφιερωμένος στην Παγκόσμια Ειρήνη. Και συμμετέχει, πέρα από τη μοναδική Μαρία Φαραντούρη και ο Τούρκος συνοδοιπόρος του στο όραμα της ελληνοτουρκικής φιλίας, ο Ζουλφί Λιβανελί. Εξού και ήταν συγκλονιστική για εμένα στιγμή, όταν με προσκάλεσε ο Λιβανελί στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο να ερμηνεύσω τραγούδια του καρδιακού του φίλου Μίκη Θεοδωράκη, ένα μήνα μετά τον θάνατό του, στην πρώτη συναυλία που δόθηκε στη μνήμη του στο εξωτερικό.
Κατάγεστε από τη Μικρά Ασία. Επισκέπτεστε τη γενέτειρά σας;
Έχω την τύχη να την επισκέπτομαι για συναυλίες και θα βρεθώ εκεί και τον Αύγουστο. Ποτέ δεν είναι αρκετό όμως… Οι τόποι αυτοί έχουν αστείρευτα ερεθίσματα. Εκεί βρίσκεται η μισή μας ιστορία…
Τι όνειρα έχετε ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος;
Να μπορώ να ονειρεύομαι! Συνθήκη απαραίτητη για την εξέλιξη και του ανθρώπου και του καλλιτέχνη. Γιατί το όνειρο, ακόμα καλύτερα, το όραμα είναι το πρώτο στάδιο της πραγματικότητας!
Ένας ερμηνευτής μπορεί στη σημερινή Ελλάδα να βιοποριστεί αποκλειστικά από την τέχνη του;
Εύκολο δεν είναι, όπως γνωρίζουν οι περισσότεροι. Αναμετριέσαι συνεχώς με την πραγματικότητα και είναι στοίχημα διόλου εύκολο να ισορροπήσεις την Τέχνη σου μέσα εκεί και να την κάνεις βιώσιμη. Ουσιαστικά το μόνο όπλο του καλλιτέχνη είναι η Αλήθεια του.
Ποια είναι τα αντίβαρά σας στην σκληρή καθημερινότητα;
Ο αθλητισμός. Οι δικοί μου άνθρωποι και οι φίλοι μου. Το θέατρο του οποίου δηλώνω μανιώδης πιστή. Τα ταξίδια, νοερά και πραγματικά. Ο χορός. Οι μοναχικοί περίπατοι στην Πλάκα.
Ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια;
Ξεκινώ μέσα στον Μάιο τις καλοκαιρινές μου εμφανίσεις. Θα παρουσιάζω στην Ελλάδα και το εξωτερικό συναυλίες με ποικίλο και πολύγλωσσο ρεπερτόριο καθώς και συναυλίες αφιερωμένες στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη φυσικά. Θα συμπράξω μάλιστα με τη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» καθώς και με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ σε συναυλίες αφιερωμένες στα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τον Αύγουστο θα ερμηνεύσω επίσης σε πρώτη εκτέλεση το έργο του συνθέτη Αντώνη Κυζούλη και της συγγραφέως και σκηνοθέτιδας Ναταλίας Καποδίστρια, τελευταίας απόγονου του Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, με τίτλο «οι μύθοι της Οδού Ιπποτών». Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε και το νέο μου single με τίτλο «Αγρίμια», βασισμένο στο παραδοσιακό ριζίτικο τραγούδι από την Κρήτη, τόπο καταγωγής του μέντορά μου Μίκη Θεοδωράκη, στον οποίο και το αφιερώνω. Κάτι σαν αποχαιρετισμός, θα έλεγα, στον κορυφαίο συνθέτη της σύγχρονης Ελλάδας που με τίμησε με την επιλογή του και παράλληλα, αποχαιρετισμός στον δικό μου Μίκη…
