Η Madeleine Albright, γεννήθηκε στη Μαρία Γιάνα Κορμπελόβα σε εβραϊκή οικογένεια της Πράγας στο Σμίχοφ. Ο πατέρας της Josel Korbel ήταν Τσεχοσλοβακικός διπλωμάτης, και μετά την κατοχή της Τσεχοσλοβακίας από τον Αδόλφο Χίτλερ τον Μάρτιο του 1939, η οικογένεια διέφυγε στο Λονδίνο. Μετά τον πόλεμο επέστρεψαν στην Τσεχοσλοβακία, αλλά όχι για πολύ, αφήνοντας τη χώρα και πάλι για τις ΗΠΑ μετά την κομμουνιστική κατάληψη το 1948.
Της: Έπη Τρίμη
Η Albright, αργότερα δήλωσε ότι δεν γνώριζε για την εβραϊκή κληρονομιά της οικογένειάς της μέχρι που το διάβασε σε δημοσίευμα της Washington Post λίγο αφότου έγινε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Μπιλ Κλίντον το 1997. Η έκθεση περιέγραφε πόσους από δώδεκα συγγενείς της στην Τσεχοσλοβακία είχαν δολοφονηθεί στο Ολοκαύτωμα.
Η Madeleine Albright, η οποία γλίτωσε σε παιδική ηλικία από τις θηριωδίες των Ναζί στην πατρίδα της, την Τσεχοσλοβακία, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κι έγινε η πρώτη γυναίκα υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Ως παιδί στην εμπόλεμη Ευρώπη, η Μαντλέν και η οικογένειά της αναγκάστηκαν δύο φορές να εγκαταλείψουν το σπίτι τους. Όταν το τέλος του Ψυχρού Πολέμου εγκαινίασε μια νέα εποχή παγκόσμιας αλληλεξάρτησης, έγινε η φωνή της Αμερικής στον ΟΗΕ και στη συνέχεια ανέλαβε τα ηνία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου ήταν μια παθιασμένη φωνή για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.»
Υπήρξε μια σκληροτράχηλη διπλωμάτης σε μια κυβέρνηση που δίστασε να εμπλακεί σε δύο από τις μεγαλύτερες κρίσεις εξωτερικής πολιτικής στη δεκαετία του 1990 — τις γενοκτονίες στη Ρουάντα και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Κατά τη διάρκεια της μετέπειτα καριέρας της στην κορυφή της πολιτικής των ΗΠΑ, η Albright διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση της ένταξης της Τσεχικής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ, η οποία επιβεβαιώθηκε σε τελετή στη Βιβλιοθήκη Τρούμαν στην Ανεξαρτησία του Μιζούρι. Η Albright, δήλωσε ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ σημαίνει ενσωμάτωση της Τσεχικής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή κοινότητα «πλήρως, οριστικά και για πάντα». Ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα της απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, το υψηλότερο πολιτικό βραβείο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ολμπράιτ, η οποία ανέλαβε πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη το 1993, είχε πιέσει για μια σκληρότερη στάση απέναντι στους Σέρβους της Βοσνίας. Ωστόσο, στη διάρκεια της πρώτης θητείας του Μπιλ Κλίντον στον Λευκό Οίκο, πολλοί από τους κορυφαίους συμβούλους της κυβέρνησης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής θυμούνταν έντονα πώς οι ΗΠΑ βρέθηκαν σε «τέλμα» στο Βιετνάμ και ήταν αποφασισμένοι να μην επαναλάβουν το ίδιο λάθος στα Βαλκάνια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντέδρασαν με αεροπορικές επιδρομές σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, που οδήγησαν στον τερματισμό του πολέμου τρία χρόνια αργότερα.
Η Madeleine Albright είχε κάποτε εκνευρίσει τον αρχηγό του Πενταγώνου όταν τον ρώτησε γιατί οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ αριθμούσαν πάνω από ένα εκατομμύριο ένστολους (άνδρες και γυναίκες) εφόσον δεν τους χρησιμοποιούσαν ποτέ.
Στα πρώτα χρόνια της θητείας του Clinton στον Λευκό Οίκο, αν και χωρίς ανταπόκριση είχε ταχθεί υπέρ μιας ταχείας και σθεναρής απάντησης στη Βοσνία, η Albright υποστήριξε το δικαστήριο του ΟΗΕ για εγκλήματα πολέμου, το οποίο τελικά έβαλε τους αρχιτέκτονες εκείνου του πολέμου — συμπεριλαμβανομένων του σέρβου προέδρου Slobodan Milosevic και σερβοβόσνιων ηγετών — στη φυλακή, σημειώνει ο πρώην σύμβουλός της James O’Brien.
Η Albright, που δεν δίσταζε να χρησιμοποιήσει σκληρή φρασεολογία, είχε πει το 1996 όταν κουβανικά μαχητικά κατέρριψαν δύο αμερικανικά αεροσκάφη: «Αυτό δεν είναι κοχόνες (όρχεις), είναι δειλία», χρησιμοποιώντας μια ισπανική λέξη.
Γεννημένη στην πρώην Τσεχοσλοβακία το 1937, ήταν η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε τα ηνία του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και διετέλεσε επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας από το 1997 μέχρι το 2001.
Τα οδυνηρά «μαθήματα» στη Ρουάντα και στη Βοσνία έκαναν τις ΗΠΑ να αντιδράσουν άμεσα στο Κόσοβο, όπου – σύμφωνα με την Ουάσινγκτον – οι Σέρβοι είχαν ξεκινήσει ένα πρόγραμμα εθνοκάθαρσης με θύματα τους αλβανόφωνους. Το NATO αντέδρασε με ένα μπαράζ αεροπορικών επιδρομών που κράτησε 11 εβδομάδες το 1999 και επεκτάθηκε μέχρι το Βελιγράδι.
Στην προσπάθεια να πειστεί η Βόρεια Κορέα να τερματίσει το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, που τελικά δεν ευοδώθηκε, η Albright ταξίδεψε στην Πιονγκγιάνγκ το 2000 για να συναντήσει τον βορειοκορεάτη ηγέτη Kim Jong Il. Ήταν η πιο υψηλόβαθμη αξιωματούχος των ΗΠΑ που επισκέφθηκε τη Βόρεια Κορέα.
Από το 2000 και μετά η Madeleine Albright έγινε σύμβολο μια γενιάς νέων γυναικών που αναζητούσαν έμπνευση στην αναζήτησή τους για ίσες ευκαιρίες και σεβασμό στους χώρους εργασίας. Συνήθιζε να λέει πως «Υπάρχει ένα ιδιαίτερο μέρος στην κόλαση για γυναίκες που δεν βοηθούν η μία την άλλη».
Η πολιτικός είχε πάνω από 200 καρφίτσες στη συλλογή της, κάποιες απλές αλλά και κάποιες εκκεντρικές, και φρόντιζε πάντα να φοράει τις κατάλληλες στις εκδηλώσεις και τις επίσημες εμφανίσεις της. Η συλλογή της έχει δοθεί στο εθνικό μουσείο της Αμερικανικής Διπλωματίας που θα εγκαινιαστεί το 2024 και θα παρουσιαστεί σε έκθεση μαζί με σημαντικά άλλα αξεσουάρ όπως το προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας που της είχε απονείμει ο πρόεδρος Obama το 2012.
Η Albright συνέχισε να διαδραματίζει προφητικό ρόλο μετά την αποχώρησή της από την πολιτική. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στους New York Times μια ημέρα πριν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, προειδοποίησε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η επίθεση εναντίον της Ουκρανίας θα ήταν ένα «ιστορικό λάθος».
«Αντί να ανοίξει το δρόμο της Ρωσίας προς το μεγαλείο, η εισβολή στην Ουκρανία θα εξασφάλιζε την ατιμία του κ. Πούτιν αφήνοντας τη χώρα του διπλωματικά απομονωμένη, οικονομικά ανάπηρη και στρατηγικά ευάλωτη απέναντι σε μια ισχυρότερη, πιο ενωμένη δυτική συμμαχία», έγραψε.
«Ανακοινώνουμε συντετριμμένοι ότι η Δρ. Madeleine Κ. Albright, η 64η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και η πρώτη γυναίκα που κατείχε αυτό το αξίωμα, απεβίωσε νωρίτερα σήμερα. Η αιτία (του θανάτου) ήταν ο καρκίνος», ανέφερε η οικογένεια της εκλιπούσης σε ανάρτηση στο Twitter.