Στο Μικροσκοπικό Θέατρο, στην Πλάκα, έναν από τους ομορφότερους και πιο ιδιαίτερους θεατρικούς χώρους της Αθήνας γίνεται “επανεκκίνηση” και θα παρουσιαστεί για τρεις μόνο παραστάσεις, τα Σάββατα 21, 28 Μαΐου και 4 Ιουνίου η παράσταση «Όνειρο η Ζωή».
Της: Έπη Τρίμη
Πρόκειται για ένα πάντρεμα ποίησης του Πούσκιν, του Καλντερόν και του Σαίξπηρ, που έχουν σαν κοινό θέμα το Όνειρο.
Η παράσταση πλημμυρισμένη με μουσική της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, σε μια ιδιαίτερη, υποβλητική ντούο – περφόρμανς με την Αναστασία Λύρα στην ερμηνεία των λόγου και σωματικής κίνησης και την Δέσπω Βαρουδάκη στην κλασσική κιθάρα, συνδυάζει την λυρικότητα των στίχων με τη μελωδία των ήχων.
Τα έργα ερμηνεύονται πάντα στην πρωτότυπη γλώσσα και γίνεται ταυτόχρονη μετάφραση με υπέρτιτλους στα ελληνικά.
Επειδή φαίνεται ενδιαφέρον αποφάσισα να προσεγγίσω την κα. Λύρα προκειμένου να την γνωρίσουμε καλύτερα και να μας μιλήσει για τη δουλειά της.
Κυρία Λύρα διαβάζοντας το βιογραφικό σας είδα ότι το 1978 συνεχίσατε τις σπουδές σας στο Λονδίνο στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης παρακολουθώντας μαθήματα κλασικού χορού και Ιστορία του Χορού. Μετανιώσατε που επιστρέψατε στην Ελλάδα, μια χώρα που δεν δίνει ισάξιες ευκαιρίες προβολής και ανέλιξης;
Όταν επέστρεψα στην Αθήνα το 82, το αίσθημα που κυριαρχούσε ήταν η αισιοδοξία. Η προοπτική του να συμμετέχει κανείς στην αλλαγή – που οι νέοι προπαντός θεωρούσαμε αυτονόητη – ήταν πολύ ελκυστική. Δεν μετανιώνω για την απόφαση να επιστρέψω. Αλλά αν μπορούσα τότε να μαντέψω με κάποιο μαγικό τρόπο την εξέλιξη των πραγμάτων στη χώρα, τότε όχι δεν θα επέστρεφα.
Δεν είναι η έλλειψη ισότητας όσο αφορά τις “ευκαιρίες” για τους καλλιτέχνες το πρόβλημα στην Ελλάδα. Είναι η έλλειψη αξιοκρατίας. Είναι επίσης η συνεχιζόμενη “κουλτούρα” της μεταπώλησης, του μεταπρατισμού. Υποστηρίζεται γενικά και προωθείται ότι είναι εισαγόμενο. Με άλλα λόγια ότι έχει να κάνει με την θλιβερή διαδικασία της αντιγραφής, ενός πρωτότυπου που έχει δοκιμαστεί και καταξιωθεί σε άλλες χώρες, οι οποίες τυχαίνει να έχουν σύγχρονη πολιτιστική ταυτότητα και αυτοπεποίθηση.
Αγαπάτε περισσότερο τον χορό ή τις χορογραφίες; Τι γεμίζει περισσότερο την ψυχή σας και τις καλλιτεχνικές σας ανησυχίες και τι την τσέπη σας;
Ο χορός υπάρχει και χωρίς την χορογραφία, ενώ το αντίθετο είναι ουσιαστικά αδύνατον. Εγώ προσωπικά τα χρειάζομαι και τα χαίρομαι και τα δύο. Αλλά δεν κατάφερα δυστυχώς ποτέ να μετατρέψω την χαρά αυτή σε κάποιο υπολογίσιμο εισόδημα.
Κυρία Λύρα σε συνέχεια της ως άνω ερώτησής μου μπορεί ένας νέος άνθρωπος να βιοποριστεί αποκλειστικά από την τέχνη του;
Για να ζήσει κανείς από τον χορό, χορεύοντας και χορογραφόντας σαν ελεύθερος επαγγελματίας, η Ελλάδα δεν είναι το κατάλληλο μέρος. Αν όμως είναι πρόθυμη ή πρόθυμος να ασχοληθεί ταυτόχρονα σε κάποιο βαθμό με την διδασκαλία του χορού, τότε κάτι γίνεται.
Θα σας ενδιέφερε να εργαστείτε στην τηλεόραση ως χορογράφος ή κριτής σ ένα talent show;
Δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό μου αλλά και γιατί όχι.
Κυρία Λύρα έχετε περιοδεύσει στο παρελθόν στη Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη και το Βίλνιους της Λιθουανίας. Θα θέλατε μέσω του χορού να συμβάλετε στην επίτευξη της ειρήνης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας;
Κοντεύουν να συμπληρωθούν τρεις μήνες πολέμου και ομολογώ πως ακόμα δυσκολεύομαι να το κατανοήσω και να το αποδεχθώ σαν γεγονός και σαν κομμάτι μιας αναπόφευκτα διαφοροποιημένης ή νέας πραγματικότητας. Μακάρι να μπορούσα να υποστηρίξω την ειρήνη ενεργά με κάποιο τρόπο.
Τι άνθρωπος είναι ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) και τι θυμάστε απ’ αυτόν;
Με τον Ψαραντώνη έχουμε φοβερή χημεία! Λέω “έχουμε” παρόλο που έχουν περάσει πολλά χρόνια από την τελευταία μας σκηνική συνάντηση, γιατί κάτι μου λέει πως θα μπορούσαμε σήμερα να αυτοσχεδιάσουμε πάλι μαζί, σαν να μην είχε περάσει ούτε μια βδομάδα από τότε.
Τον χαρακτηρίζει πάνω απ’ όλα η αυθεντικότητα, οι λίγες κουβέντες και ένα λεπτότατο, αρχαίο και μοντέρνο ταυτόχρονα, αισθητήριο, για την τέχνη της μουσικής.
Συμμετέχετε στην παράσταση «Όνειρο η Ζωή». Τι θα πρέπει να περιμένει ο θεατής, ποιες ήταν οι αντικειμενικές δυσκολίες και τι συναισθήματα νιώθετε μέσα από τη μουσική της Αναγέννησης και του Μπαρόκ;
Οι μουσικές της Αναγέννησης και του Μπαρόκ που ακούγονται στην παράσταση, “μιλούν” κατευθείαν στην ψυχή. Πρόκειται για έργα μικρής διάρκειας που περιγράφουν ή εκφράζουν διεισδυτικά, με ένα και μόνο μουσικό όργανο και με μια αξιοθαύμαστη και ταυτόχρονα αφοπλιστική, οικονομία ύφους και αισθήματος, αυτό που μπορούμε με δύο λέξεις να ονομάσουμε ” ανθρώπινη κατάσταση”. Για μένα πρόκειται για μουσική-βάλσαμο. Ο θεατής μπορεί να περιμένει από την παράσταση μας μια κατάθεση ψυχής, πάνω απ’ όλα.
Στο Μικροσκοπικό Θέατρο, στην Πλάκα τι είδους παραστάσεις ανεβαίνουν;
Παραστάσεις χορού κατά κύριο λόγο, αλλά και μουσικής.
Τι προσφέρει ο χορός σε έναν απλό καθημερινό άνθρωπο;
Σας διαβεβαιώ ότι οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι διαφέρουν πολύ μεταξύ τους όσον αφορά το πώς μπορεί να τους αγγίξει ο χορός. Τα λόγια αλλά και το βλέμμα “απλών” ανθρώπων που μου μιλούν μετά την παράσταση, με κάνουν να πιστεύω πως συχνά αποκομίζουν από αυτήν πολύ περισσότερα από ότι οι “ειδικοί”.
Κυρία Λύρα ο χορός κοινωνικοποιεί και δημιουργεί ισχυρές φιλίες. Εσείς έχετε κάνει φίλους ζωής με συναδέλφους σας;
Ναι, είναι γεγονός. Ο χορός, οι χορευτικές ομάδες ιδίως, οικοδομούν σχέσεις ζωής. Σχέσεις που μοιάζουν ακόμα και οικογενειακές μερικές φορές.
Ποια είναι τα αντίβαρά σας στην σκληρή και πεζή καθημερινότητα;
Μα το Όνειρο βέβαια! Αυτό είναι άλλωστε και το βασικό θέμα της παράστασης.
Έχετε ποτέ βιώσει ανάρμοστές συμπεριφορές ή σκληρότητα; Αν «ναι» πώς τις διαχειριστήκατε;
Ναι σίγουρα έχω. Τις “διαχειρίστηκα” όπως μπορούσα. Με άλλα λόγια όπως μου το επέτρεπε κάθε φορά η ζωή. Μαθαίνουμε σιγά σιγά την τέχνη του να ζούμε με τα τραύματα μας.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες θυσίες που έχετε κάνει ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης για να συνεχίσετε να υπάρχετε και να δημιουργείτε;
Όταν έχει κανείς ιεραρχήσει τις προτεραιότητες του και βαδίζει σύμφωνα με αυτές, τότε οι επιλογές που κάνουμε και έχουν σαν συνέπεια να θυσιάζουμε κάτι λιγότερο σημαντικό για να υποστηρίξουμε το περισσότερο σημαντικό, τότε δεν αντιμετωπίζουμε συνήθως σαν πραγματικές θυσίες τις συνέπειες των επιλογών αυτών – οι οποίες γίνονται ακόμα και σε καθημερινή βάση.
Είναι μεγάλο προνόμιο η καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτό είναι που προέχει. Οι απαιτήσεις για δύσκολες αποφάσεις που έχει θέσει στη ζωή μου, δεν θεωρώ πως έλαβαν ποτέ τις διαστάσεις εκείνες που θα ανταποκρίνονταν στον χαρακτηρισμό της “θυσίας”. Ίσως να υπήρξα ιδιαίτερα τυχερή σ’ αυτό.
Ποια είναι τα επόμενά σας σχέδια;
Θα ήθελα να συνεχίσω με τον συνδυασμό ποίησης και μουσικής. Ίσως με άλλες δύο παραγωγές. Έχοντας δουλέψει πολύ καιρό με ηχογραφημένη μουσική απολαμβάνω τώρα ιδιαίτερα την ζωντανή!