Ο Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος είναι σκηνοθέτης και σκηνογράφος. Πριν αρκετά χρόνια, αποφάσισε να μετακομίσει στην Αγγλία και να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Στην πορεία είδε πως αυτό δεν τον ικανοποιούσε και κατέληξε να σπουδάζει θέατρο και εικαστικές τέχνες στο πανεπιστήμιο του Brighton.
Της: Έπη Τρίμη
Έπειτα συνέχισε σε μεταπτυχιακές σπουδές στο σωματικό θέατρο στο πανεπιστήμιο Saint Mary’s, και λίγο αργότερα στην δραματική σχολή LAMDA όπου σπούδασε σκηνοθεσία. Την ίδια περίοδο είχε την τύχη να συνεργαστεί με τις εταιρείες Actors Touring Company, Theatre Rites και Secret Cinema στο Ηνωμένο Βασίλειο, που ήταν ένα σχολείο από μόνες τους ως προς το βιωματικό/εμπειρικό (immersive) αλλά και site-specific θέατρο που χαρακτηρίζει την δουλειά του σήμερα.
Αυτό το διάστημα θα παρουσιάσει μια νέα εκδοχή της σοφόκλειας Αντιγόνης στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και συγκεκριμένα από τις 5 έως τις 7 Ιουλίου στον Χώρο της Πειραιώς 260 και αυτός ήταν ο λόγος να κάνουμε τη συζήτησή σας.
Κύριε Ραπτοτάσιε παρουσιάζετε μια νέα εκδοχή της σοφόκλειας Αντιγόνης στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου από τις 5 έως τις 7 Ιουλίου στον Χώρο της Πειραιώς 260.Ποια είναι η πρόκληση για σας και τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε;
Η Αντιγόνη είναι τοποθετημένη σε ένα τηλεοπτικό στούντιο στημένο μέσα σε ένα υπουργείο και αυτό σημαίνει πως μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων (25) θα βρίσκεται επί σκηνής για λειτουργήσει το όλο σύστημα. Αυτό από μόνο του είναι μια μεγάλη πρόκληση και ρίσκο και είμαι τυχερός καθώς η Κατερίνα Ευαγγελάτου με εμπιστεύθηκε να το φέρω εις πέρας στην πρώτη μου δουλειά στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Παράλληλα όμως με αυτό η μεγάλη πρόκληση στις πρόβες είναι να μεταφέρουμε το κείμενο σε αυτή την σύγχρονη πραγματικότητα και να κάνουμε την ιστορία, τις προθέσεις και τα μεγάλα πολιτικά και υπαρξιακά ερωτήματα απτά και κατανοητά από τους θεατές. Ζούμε σε ρυθμούς Netflix και διαδικτυακής παρακολούθησης της τέχνης και πρέπει να λάβουμε αυτήν την συνθήκη ως δεδομένη, εμείς οι δημιουργοί, ενώ ταυτόχρονα να επικεντρωνόμαστε στην ζωντανή φύση του θεάτρου καθώς αυτό είναι το μόνο που μπορεί να προσφέρει αποκλειστικά το θέατρο.
Στην παράσταση αυτή συνδυάζουμε μια θεατρική συνθήκη πραγματικού τόπου – δηλαδή έχει χτιστεί ένας όροφος υπουργείου με γραφεία, στούντιο, καμαρίνια κ.α. επί σκηνής – ενώ παράλληλα χρησιμοποιούμε πολυμέσα, live streaming και τεχνολογία Green Screen ώστε να αναδημιουργήσουμε το σύγχρονο χάσιμο των θεατών μέσα σε οθόνες και εικονικές πραγματικότητες. Αυτή είναι μια πρόκληση.
Η παράσταση φαίνεται να είναι πιο επίκαιρη από ποτέ καθώς θέτει ερωτήματα όπως τι σημαίνει δημόσιος λόγος σήμερα σε μια εποχή εικόνας και εικονικής ζωής, τα όρια της εξουσίας μιας κυβέρνησης και τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων που ορίζουν τη μοίρα του ανθρώπου. Θα ήθελα να μοιραστείτε τις σκέψεις σας και να περάσετε το δικό σας μήνυμα.
Δεν έχω μήνυμα να περάσω, μόνο ερωτήσεις. Το έργο και εμείς ρωτάμε:
- Ποια είναι τα όρια της εξουσίας ενός πρωθυπουργού; Μπορεί μια χώρα να λειτουργεί με ‘αποφάσεις’ και διατάξεις αντί νομοθεσίας που παράγεται μέσα από τον διάλογο και την συναίνεση;
- Μπορεί μια δημοκρατία να λειτουργεί με μη ανεξάρτητα ΜΜΕ;
- Πως διαπραγματευόμαστε την ισορροπία μεταξύ των ατομικών και των συλλογικών δικαιωμάτων σήμερα;
Η πανδημία άνοιξε αυτά τα ερωτήματα με επώδυνο τρόπο και πρέπει να συζητηθούν ανοιχτά – η δουλειά μας ως δημιουργοί θεάτρου είναι να τους δώσουμε χώρο μέσω έργων να συζητηθούν δημόσια.
Ενώ είστε νέος καταπιάνεστε με δύσκολα και όχι εύληπτα θέματα. Στην καθημερινότητά σας πόσο ασχολείστε με την πολιτική και τις διεθνείς εξελίξεις;
Ασχολούμαι όσο μπορώ. Είναι ζωτικής σημασίας να έχουμε αίσθηση αλλά και γνώση για την κατεύθυνση που παίρνει ο κόσμος.
Δεν μπορώ να καταλάβω κάποιον που δεν ασχολείται με τα κοινά, εκτός και εάν είναι απομονωμένος μακριά από κόσμο και πόλεις ή εάν έχει τόσα χρήματα που να μην τον αγγίζει τίποτα.
Οι υπόλοιποι από εμάς επηρεαζόμαστε και καθοριζόμαστε από το τι συμβαίνει πολιτικά γύρω μας, και εάν δεν το βλέπουμε αυτό τότε δεν έχουμε δικαίωμα για διαμαρτυρία. Μας αφορά το τι γίνεται και διεθνώς και δεν μπορώ να δεχτώ αυτήν την οπτική που λέει ‘εκεί είναι έτσι – εδώ είναι αλλιώς’ για να αγνοήσει την πρόοδο ή την οπισθοδρόμηση που συμβαίνει παγκοσμίως – ειδικά στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν δεν δούμε τα κοινά στοιχεία και την κοινή μοίρα όσων ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη θα είμαστε αδύναμοι στο να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε κρίση έρθει. Είτε είναι πολιτική, είτε κλιματική, είτε ενεργειακή.
Είστε καλλιτεχνικός διευθυντής της θεατρικής εταιρείας Ferodo Bridges CIC και έχετε παρουσιάσει τη δουλειά σας και στο εξωτερικό. Ποιο κοινό είναι πιο θεατρόφιλο και πού νομίζετε πως η καριέρα σας θα ήταν πιο εύκολη και αποδοτικότερη σε χρήματα;
Το κοινό έχει καλλιεργηθεί περισσότερο στην Αγγλία όπου διαμένω αλλά αυτό δεν είναι θέμα ατομικό, είναι θέμα κράτους. Όταν ένα κράτος αναγνωρίζει πως το οικονομικό μοντέλο του θεάτρου είναι αδύνατο να παρέχει κανονικό εισόδημα στους εργαζομένους, τότε επεκτείνει και το σύστημα χρηματοδότησης ώστε να υπάρχουν ελεύθεροι θεατρικοί οργανισμοί με πολυετές καλλιτεχνικό πρόγραμμα που θα έχει συνέπεια, εξειδικευμένους εργαζόμενους και προγράμματα συμπερίληψης που θα πλησιάσουν όλες τις κοινωνικές ομάδες θα τις φέρουν στο θέατρο. Στην Αγγλία αυτό γίνεται ως έναν βαθμό και έτσι τα θέατρα είναι γεμάτα και έχουν αξιόλογο καλλιτεχνικό έργο – όντας χρηματοδοτούμενα αλλά όχι κρατικά. Φυσικά και εκεί όπως και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης οι αμοιβές είναι μεγαλύτερες αλλά αυτό ισχύει για όλες τις δουλειές – οι μισθοί είναι τετραπλάσιοι ενώ και το κόστος διαβίωσης είναι διπλάσιο. Στην Ελλάδα έχουμε κρατήσει ίδιους μισθούς με την ακρίβεια να σκοτώνει κάθε τι που είναι πέραν της επιβίωσης – μέσα σε αυτά και το θέατρο που έχει μετατραπεί σε είδος πολυτελείας ή απλά τουριστικό προϊόν. Εγώ βρίσκομαι εκεί που υπάρχει δουλειά και εκεί που θέλω κάτι να εκφράσω, οπότε βρίσκομαι ανάμεσα από χώρες τα τελευταία χρόνια σε μια νομαδική κατάσταση που με εμπλουτίζει.
Το γεγονός πως απασχολείτε μόνο με τη δουλειά σας ενώ δεν ακολουθείτε τον εύκολο δρόμο του life style δεν τον φοβάστε;
Δεν γνωρίζω ποιος είναι ο εύκολος δρόμος του life style. Κάνω την δουλειά μου και ζω την ζωή μου με τον σύζυγό μου, την οικογένεια και τους φίλους μου.
