Τζεφ Μπέζος: Πρόκειται για μια επιτυχημένη ιστορία είκοσι επτά χρόνων. Ένα brand name το οποίο έχει ταυτιστεί, με την ποπ κουλτούρα, καθώς και με τη λειτουργία του κόσμου. Κυρίως, την κεφαλαιοποίηση ύψους 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μιας εταιρείας. Η περιγραφή της έγινε μέσα από 613 λέξεις. Όσες δηλαδή χρειάστηκε ο Τζεφ Μπέζος για την αποχαιρετιστήρια επιστολή του προς τους 1,3 εκατομμύρια υπαλλήλους του, τους Amazonians.
Στην πραγματικότητα, ο ρεαλιστής, ψυχαναγκαστικός, δεσποτικός και ασκητικά προσηλωμένος στη στυγνή αλήθεια των αριθμών (αυτοί είναι ίσως οι πιο αβροί από τους χαρακτηρισμούς που του αποδίδονται) 57χρονος ιδρυτής της Amazon θα μπορούσε να μη χύσει σταγόνα μελάνη. Δηλαδή, για να κοινοποιήσει την αποχώρησή του από τη θέση του CEO (βλ. εκτελεστικού διευθυντή) στο τρίτο τρίμηνο του 2021.
Τζεφ Μπέζος: Κάθε μέρα της Amazon είναι σαν την πρώτη
Ενα βαθύ, επιβλητικό, σαρδόνιο γέλιο του. Δηλαδή, το σήμα κατατεθέν του. Αυτό θα μπορούσε να υποκαταστήσει περίφημα τους αποχαιρετισμούς. Θα μπορούσε να παρακάμψει την όποια υπόνοια συγκινησιακής φόρτισης, θα μπορούσαν να γεννήσουν τα λόγια του. Η περίσταση ήταν όμως ειδική. Ο Μπέζος επέλεξε να υπερβεί τον εαυτό του. Υπενθύμισε στο πολυπληθές εργατικό δυναμικό και στους επιγόνους του πως κάθε μέρα για την Amazon είναι σαν την πρώτη μέρα. Αυτή ήταν η κατακλείδα της επιστολής του. Αυτή αναπαράχθηκε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Ήταν, ζευγαρωμένη με μια απορία που χώρεσε σε δύο λέξεις: γιατί τώρα;
Μπορεί το 2020 να αποτυπώθηκε ως μια χρονιά παγκόσμιας ύφεσης και οικονομικής κατρακύλας. Όμως, τα νέα για τον κολοσσό που το 1994 δημιούργησε ο Μπέζος σε ένα γκαράζ του Σιάτλ υπήρξαν μονότονα χαρμόσυνα. Η Amazon δεν πρόσφερε την αποχώρηση του αφεντικού της στους επενδυτές ξεροσφύρι. Φρόντισε να τη νοστιμίσει με την ταυτόχρονη κοινοποίηση των οικονομικών στοιχείων της για την περίοδο που πολλοί επιχειρηματίες θα ανακαλούν με την κωδική ονομασία «χρονιά-φάντασμα». Η άνοδος των καθαρών πωλήσεων της εταιρείας κατά 38% και η φρενήρης αύξηση της ρευστότητας σε ποσοστό 72% καθησύχασαν από τη μια τους επενδυτές. Επέτειναν από την άλλη την απορία.
Τζεφ Μπέζος: «Δημιουργούμε τρελά πράγματα μαζί, τα οποία κάνουμε να μοιάζουν κανονικά»
Ισως η αλήθεια βρίσκεται στη φράση με την οποία ο Μπέζος καθοδήγησε την εταιρεία για σχεδόν τρεις δεκαετίες: «Δημιουργούμε τρελά πράγματα μαζί, τα οποία κάνουμε να μοιάζουν κανονικά». Και μπορεί πια να την ξεστομίζει παραφουσκώνοντας σαν το παγόνι. Όμως, η καρδούλα του ήξερε τι περνούσε όταν στα μέσα των 90s ισχυριζόταν -ψευδώς- μέσω του πρωτόλειου τότε e-shop του ότι διέθετε απόθεμα εκατομμυρίων τίτλων βιβλίων. Αλλά η Amazon ήταν τότε απλώς ένα παράξενο -ίσως και παράταιρο- για την εποχή online βιβλιοπωλείο.
Σήμερα που και οι πέτρες γνωρίζουν τι είναι Διαδίκτυο (ο Μπέζος θυμάται ότι το πιο συχνό πράγμα που άκουγε όταν δημιούργησε την εταιρεία συνοψιζόταν στην απορία «τι είναι Ιντερνετ;»). Η Amazon εκτός από ηγέτιδα του online εμπορίου είναι και ναυαρχίδα του cloud. Είναι ναυαρχίδα του streaming και της τεχνητής νοημοσύνης. Δηλαδή, των εργαλείων για μια ευρύτατατη γκάμα υπηρεσιών που εκτείνονται από το Netflix μέχρι την πολεμική βιομηχανία. Οι παράπλευρες, απολύτως προσοδοφόρες και νευραλγικής σημασίας για τη λειτουργία του κόσμου δραστηριότητες της Amazon ίσως καθοδήγησαν την απόφαση του πλουσιότερου (μόλις πριν από δύο εβδομάδες υποσκέλισε ξανά τον Ελον Μασκ) ανθρώπου στον κόσμο να αποσυρθεί. Ο εμβληματικός ιδρυτής είχε αρχίσει να γίνεται πρόβλημα για την εταιρεία του.
Τζεφ Μπέζος: Η αγορά του 2013
Το 2013 ο Μπέζος αποφάσισε να ξοδέψει 250 εκατ. δολάρια για να εξαγοράσει την εφημερίδα «Washington Post». Δεν ήξερε τίποτα από εφημερίδες. Όμως, όπως έχει πει, ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να καθοδηγήσει τη μετάβαση από την έντυπη δημοσιογραφία στο Διαδίκτυο. Στα χρόνια της διακυβέρνησης Τραμπ, η «Washington Post» ασκούσε συνεχή, αδιάλειπτη και δριμεία κριτική στις επιλογές του Αμερικανού προέδρου. Επίσης, είχε φέρει στο φως το σκανδαλώδες bromance του με τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Ο Μπέζος έγινε η νέμεσις του Τραμπ. Ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος φρόντιζε να εκφράζει την απαξίωσή του προς τον ιδρυτή της Amazon σε κάθε ευκαιρία και από κάθε μετερίζι.
Το 2019 σχολίασε στο Twitter το πολύκροτο -και θηριώδες οικονομικά- διαζύγιο του Μπέζος από τη σύζυγό του Μακένζι, αλλά και τις απειλές του «National Enquirer» να δημοσιεύσει τις dick pics του, χαρακτηρίζοντάς τον Τζεφ Μπόζο (βλ. κλόουν). Έκανε βέβαια και πιο δραστικές και ουσιαστικά επώδυνες για τον Μπέζος κινήσεις. Όπως με τη μεθόδευση να «χαρίσει» το δεκαετές αξίας 10 δισ. δολαρίων πρόγραμμα cloud του Πενταγώνου, ονόματι JEDI, στη Microsoft. Το πλήγμα για την Amazon και το γόητρο του Μπέζος ήταν τόσο καίριο, ώστε η εταιρεία αμφισβήτησε δικαστικά την ανάθεση. Ζήτησε μάλιστα από τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο να παραδεχθεί δημόσια ότι κριτήριο για την επιλογή της ανάδοχης εταιρείας ήταν ανάμεσα στα άλλα και η προσωπική αντιπάθεια του Τραμπ προς τον Μπέζος.
Τζεφ Μπέζος: Τα ερωτήματα
Αυτή μπορεί να ήταν η κορυφαία ως τώρα, αλλά όχι η μόνη φορά που η πολυπραγμοσύνη του Μπέζος προκάλεσε σύγκρουση συμφερόντων. Για σκεφτείτε το. Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που μόλις πέρσι δαπάνησε 10 δισ. δολάρια για τη δημιουργία ενός ταμείου για την κλιματική αλλαγή (Bezos Earth Fund) να βρίσκεται στην κεφαλή μιας εταιρείας όπως η Amazon, που έχει κατηγορηθεί κατ’ εξακολούθηση για τις εκπομπές ρύπων της, οι οποίες ετησίως αθροίζονται σε 45 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα;
Άλλωστε αν κάτι έχει βάλει σκοπό της ζωής του ο Μπέζος αυτό είναι να σώσει τη Γη ή αλλιώς τον κατά τη γνώμη του καλύτερο πλανήτη να ζει κανείς. Μέσω της διαστημικής εταιρείας Blue Origin ο ιδρυτής της Amazon δεν θέλει να κατακτήσει το Διάστημα, όπως λόγου χάρη ο Ελον Μασκ που σκηνοθετεί στις δηλώσεις του φουτουριστικές ονειρώξεις εποικισμού του Αρη και με τον οποίο έχουν παροιμιώδη έριδα, αλλά να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του πλανήτη που τον γέννησε.
Τζεφ Μπέζος: Η απόρριψη της ιδέας της κατάκτησης του Διαστήματος
Σε παλαιότερο κείμενό του, που ξαναήρθε στο φως επ’ ευκαιρία του φευγιού του από την Amazon, ο 57χρονος σύγχρονος Μίδας έχει εξηγήσει γιατί απορρίπτει την ιδέα της κατάκτησης του Διαστήματος ως plan b για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Το Διάστημα θα μας σώσει μόνο αν καταφέρουμε να μεταφέρουμε ενέργεια και πόρους από εκεί στη Γη. Όχι, εάν απλώς την εγκαταλείψουμε για άλλους πλανήτες του ηλιακού συστήματος, λέει.
Και όμως, παρότι θεωρεί τη διαστημική start-up που ίδρυσε το 2000 ως το πιο σημαντικό και κομβικό για την ανθρωπότητα έργο του και μολονότι από το 2016 τη χρηματοδοτεί κάθε χρόνο με ένα δισεκατομμύρια δολάρια που του αποφέρει η πώληση μετοχών της Amazon, η Blue Origin παραμένει μάλλον ουραγός στην κούρσα της οδύσσειας του Διαστήματος και σίγουρα υπολείπεται σε τεχνογνωσία και φωτογενή ανδραγαθήματα της ανταγωνιστικής Space X του Μασκ. Γι’ αυτό και πολλοί εικάζουν ότι πλέον, εκτός από χρήμα, θα διαθέσει χρόνο αλλά και lobbying. Συγκεκριμένα, για τη διαστημική εταιρεία που για χρόνια λειτουργούσε σαν αποπαίδι της Amazon.
Τον πλάνεψε η dolce vita;
Από την άλλη κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια, από τότε δηλαδή που ο Μπέζος χώρισε από τη συγγραφέα και φιλάνθρωπο Μακένζι Σκοτ (το διαζύγιο του στοίχισε το 25% των μετοχών της Amazon, ήτοι 35,6 δισ. δολάρια) και ζει το ασίγαστο πάθος του με την ανκοργούμαν Λορίν Σάντσεζ, είναι άλλος άνθρωπος. Το επαναλανσάρισμα του εαυτού του, η στροφή στην κοινωνικότητα, αλλά και στις τρυφηλές απολαύσεις, όλα αποκρυσταλλώθηκαν με περίφημη σημειολογία στο μοτίβο από χταπόδια (παρεμπιπτόντως λέγεται πως ο Μπέζος λατρεύει το χταπόδι για πρωινό) του μαγιό με το οποίο ο ο ιδρυτής της Amazon σουλάτσαρε το καλοκαίρι του 2019 στη Μεσόγειο μαζί με το κορίτσι του.
Ηταν πανάκριβο και βαθιά κιτς, όπως ακριβώς ταιριάζει σε έναν στερεοτυπικά ζάμπλουτο Αμερικανό που αποφασίζει να εκδράμει στην Ευρώπη. Ομως δεν είναι αυτό το ζήτημα. Αλλά το γεγονός ότι για πρώτη φορά ο Μπέζος καταδέχτηκε να απαθανατιστεί χωρίς κοστούμι, εκτός γραφείου και όχι εν ώρα εργασίας.
Τζεφ Μπέζος: Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη
Ωστόσο, ποτέ δεν είναι αργά για να ασπαστεί κανείς το δόγμα πως η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη. Ο Μπέζος μπορεί να αφήνει την Amazon -και- για χάρη του joie de vivre. Οι αλλαγές πάνω του είναι πια εμφανείς διά γυμνού οφθαλμού. Η σιλουέτα του είναι πιο γυμνασμένη, τα κοστούμια του πιο στενά (λέγεται ότι ορκίζεται πια στις slim/fit γραμμές του Tom Ford και όχι στα ρούχα που παράγει η Amazon), οι δημόσιες εμφανίσεις του πυκνότερες, όπως το περσινό πέρασμά του από τα Οσκαρ μαζί με την 51χρονη αγαπημένη του, τα νέα για την ιδιωτική ζωή του πολλά.
Ο Μπέζος επενδύει περισσότερο χρόνο στον εαυτό του, αλλά και περισσότερο χρήμα. Από το τελευταίο, δε, έχει ανεξάντλητο, αφού υπολογίζεται ότι κερδίζει 13 εκατ. δολάρια την ώρα. Για να στεγάσει τον έρωτά του αγόρασε στο Μπέβερλι Χιλς την έπαυλη του Τζακ Γουόρνερ, του θρύλου της Warner Bros, προς 165 εκατ. δολάρια. Ηταν μια αγορά σχεδόν κοψοχρονιά, αφού εκτός από ιστορία και αίγλη το σπίτι που μέχρι πρότινος κατείχε ο κολλητός του Μπέζος, Ντέιβιντ Γκέφεν, διαθέτει τις αυτονόητες πολυτέλειες, αλλά ακόμα και γήπεδο τένις και γκολφ (εννέα οπών).
Η αλλαγή του
Ο Μπέζος δεν λειτουργεί πια ως εσωστρεφής ανθρωποφοβικός επιχειρηματίας, αλλά ως ένας σταρ του επιχειρείν με διεθνή ακτινοβολία και επιρροή. Το γεγονός ότι ενδιαφέρεται για την έξωθεν καλή μαρτυρία του προσυπογράφει η πρόσφατη αγωγή για δυσφήμηση που υπέβαλε στον αδελφό της αγαπημένης του, ο οποίος είχε μοσχοπουλήσει τις ιδιωτικές συνομιλίες του Μπέζος και της Σάντσεζ στο «National Enquirer». Τι δηλαδή; Αφήνει ο Μπέζος την Amazon για να ασχοληθεί με το λουστράρισμα του μύθου του; Γιατί όχι;
Οσο ο 53χρονος έμπιστος διάδοχός του Αντι Τζάσι, νυν CEO της Amazon Cloud Services, θα κάνει τη «βρώμικη» δουλειά, αναμετρώμενος με νομοθέτες (για τις μονοπωλιακές πρακτικές της Amazon), ανταγωνιστές και επενδυτές, ο Μπέζος θα εξακολουθήσει να ασκεί επιρροή με το 10% των μετοχών της Amazon που κατέχει, θα οραματίζεται διεξόδους για την ξεθυμασμένη ενεργειακά ανθρωπότητα και θα επινοεί ευφάνταστους τρόπους να απολαύσει τα 182 δισ. δολάρια της περιουσίας του. Ισως μάλιστα βρει και τον χρόνο να ξανασκεφτεί την προσχώρησή του στο The Giving Pledge, να δεσμευτεί δηλαδή πως θα δωρίσει τουλάχιστον το ήμισυ του πλούτου του σε αγαθοεργίες πριν ή μετά θάνατον, πράγμα για το οποίο μέχρι στιγμής σφυρίζει αδιάφορα. Εχουν και οι γκουρού την αχίλλειο πτέρνα τους.
