Αμπντουλάχ Οτζαλάν: Πολλοί αναρωτιούνται πού βρίσκεται σήμερα ο ηγέτης του PKK. Ο ίδιος απασχόλησε τα ελληνικά ΜΜΕ πριν από είκοσι δύο χρόνια. Ο λόγος δεν ήταν άλλος από την περιπλάνησή του. Αυτή οδήγησε στη σύλληψή του στις 15 Φεβρουαρίου του 1999. Αναλυτικότερα:
Ο ηγέτης και εκ των ιδρυτών του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλάχ Οτζαλάν, πριν από σχεδόν 22 χρονιά είχε απασχολήσει και τα ελληνικά media. Ήταν εξαιτίας της έλευσης του στην Ελλάδα στο πλαίσιο της περιπλάνησής του. Μετά την εξαναγκαστική φυγή του από τη Συρία ως ο «νο1 καταζητούμενος τρομοκράτης» στην Τουρκία. Η παραμονή του στην ελληνική πρεσβεία στο Ναϊρόμπι, μέχρι να βρεθεί στα χέρια Τούρκων κομάντο κατά την «κινηματογραφική» του σύλληψη στις 15 Φεβρουαρίου του 1999 και οι αδέξιοι χειρισμοί της ελληνικής πλευράς, παραλίγο να επιδεινώσουν το ήδη τεταμένο κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες εκείνη την περίοδο.
Μετά τη σύλληψή του ο Οτζαλάν καταδικάστηκε σε θάνατο για προδοσία για τη δημιουργία ένοπλων ομάδων σύμφωνα με το άρθρο 125 του Ποινικού Κώδικα. Ωστόσο, η συγκεκριμένη ποινή μετατράπηκε σε ισόβια. Αυτό, διότι η θανατική ποινή στην Τουρκία καταργήθηκε το 2002 στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Άγκυρας για είσοδο της στην Ε.Ε.
Πάντως, κάτι τέτοιο είχε διαφανεί και από τις δηλώσεις του τότε πρωθυπουργού της Τουρκίας, Μπουλέντ Ετζεβίτ. Αυτός είχε ισχυριστεί ότι η θανατική ποινή θα καταργηθεί, παρά το γεγονός ότι και ο τότε όπως και σήμερα, κυβερνητικός εταίρος και πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί, είχε στηρίξει τη ρητορική του κόμματος στις «κρεμάλες» για τον Οτζαλάν.
O ηγέτης του PKK σήμερα σχεδόν 22 χρόνια μετά τη σύλληψή του βρίσκεται ακόμα φυλακισμένος σ’ ένα κελί στις φυλακές υψίστης ασφαλείας στη νησίδα Ιμραλί στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Στο ευρωπαϊκό «Γκουαντάναμο» όπως αποκαλείται. Το επισκεπτήριο είναι εφικτό μόνο όταν το επιτρέπει ο καιρός. Αυτό, διότι το θαλάσσιο ταξίδι από την Προύσα διαρκεί σχεδόν τρεις ώρες. Επίσης, η περιοχή γύρω από τη νησίδα θεωρείται απαγορευμένη στρατιωτική ζώνη. Μάλιστα, για σχεδόν 11 χρόνια μέχρι το 2009, ο Άπο, όπως τον αποκαλούν οι υποστηρικτές του ήταν ο μοναδικός κρατούμενος στη συγκεκριμένη φυλακή.
Από το 2015 μέχρι και το 2019, ο Αμπντουλάχ Οτζαλάν δεν είχε δικαίωμα να συναντήσει τους συνηγόρους του. Δεν είχε δικαίωμα να έχει επισκεπτήριο και γενικότερα οποιαδήποτε επαφή με τον έξω κόσμο. Οι συνήγοροι του ηγέτη του PKK, κατόρθωσαν να συναντηθούν για πρώτη φορά μαζί του μετά από οκτώ χρόνια τον Μάιο του 2019. Εκτός από μέλη της οικογένειάς του και τους δικηγόρους του, ο Οτζαλάν έχει συναντηθεί και με πολιτικούς του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών(HDP).
Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC Τουρκίας, τη Δευτέρα 27 Απριλίου 2020 και μετά από περισσότερα από 21 χρόνια κράτησης ο Αμπντουλάχ Οτζαλάν επικοινώνησε τηλεφωνικά με την οικογένεια του. Σύμφωνα με έναν από τους δικηγόρους του, τον Αμπντουλάχ Μπιλμέζ, ο Οτζαλάν είχε επικοινωνήσει με την οικογένειά του πριν τη μεταγωγή του στη φυλακή. Επίσης, για αρκετό καιρό δεν είχε τη δυνατότητα επικοινωνίας. Ούτε μέσω τηλεφώνου, αλλά ούτε και μέσω αλληλογραφίας. Κάτι που φαίνεται να έχει αλλάξει κάπως εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.
Ο Αμπντουλάχ Οτζαλάν γεννήθηκε στις 4 Απριλίου 1949, από μία φτωχή οικογένεια χωρικών, στο Ομερλί της επαρχίας Ουρφ. Στις 27 Νοεμβρίου τον 1978, στο Φις, ένα μικρό χωριό στην περιοχή Λίτσε του Ντιγιάρμπακιρ ιδρύει μαζί με συναγωνιστές του το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), όπου κατά το πρώτο του συνέδριο υιοθετήθηκε το ιδρυτικό πρόγραμμα του κόμματος και ο Οτζαλάν ανακηρύχθηκε γενικός γραμματέας.
Ο Άπο λόγω της εντεινόμενης καταστολής στην Τουρκία από το 1979 διέφυγε στην κοιλάδα Μπεκάα, στο Λίβανο, η οποία ελεγχόταν από τη Συρία και ίδρυσε τη στρατιωτική και πολιτική ακαδημία του. Εκεί εκπαίδευσε Κούρδους που είχαν φύγει επίσης από την Τουρκία και στα πλαίσια δεύτερου συνεδρίου του PKK, που πραγματοποιήθηκε από τις 20 έως τις 25 Αυγούστου 1982, πάρθηκε η απόφαση για την έναρξη ένοπλου αγώνα, ο οποίος έχει στοιχήσει τη ζωή σε περισσότερους από 40.000 ανθρώπους μέχρι σήμερα και ξεκίνησε το 1984 με τις επιθέσεις στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ερούχ και του Σεμντινλί.
Έκτοτε η Τουρκία θεώρησε τον Οτζαλάν νο1 τρομοκράτη και ανακήρυξε το PKK, τρομοκρατική οργάνωση, κάτι στο οποίο συνηγόρησαν οι ΗΠΑ, η Ε.Ε., η Αυστραλία και άλλες χώρες. Στις 15 Δεκεμβρίου 1995, το PKK, κήρυξε μονομερή κατάπαυση πυρός και ο Οτζαλάν κάλεσε το τουρκικό κράτος σε διάλογο προκειμένου να εξευρεθεί ειρηνική πολιτική λύση. Όμως η Τουρκία έβαλε ως στόχο τη σύλληψή του και έχοντας την υποστήριξη τόσο των ΗΠΑ όσο και του Ισραήλ, απείλησε τη Συρία με εισβολή και την εξανάγκασε να εκδιώξει τον Οτζαλάν από τα εδάφη της.
Στις 21 Σεπτεμβρίου του 1998 , ο Οτζαλάν εγκαταλείπει τη Συρία και έκτοτε ξεκινάει μία περιπλάνηση, η οποία θα διαρκέσει περίπου πέντε μήνες και θα οδηγήσει στη σύλληψή του στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Στις 9 Οκτωβρίου 1998, ο Άπο έφτασε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, με πτήση των συριακών αερογραμμών. Στην πρώτη έλευσή του Οτζαλάν στην Ελλάδα ιδιαίτερο ρόλο φαίνεται ότι διαδραμάτισε ο τότε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Μπαντουβάς.
Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα γνωστές μαρτυρίες είχε αναφέρει στον Οτζαλάν ότι θα βρεθεί κάποια λύση για να μείνει στην Ελλάδα. Η ελληνική πολιτική ηγεσία φέρεται να ενημερώθηκε μόνο όταν το αεροπλάνο βρισκόταν καθ’ οδόν. Ο Μπαντουβάς έχει αρνηθεί ότι έδωσε την έγκριση για το ταξίδι και υποστήριξε ότι οι Κούρδοι ενήργησαν μόνοι τους. Από την άλλη πλευρά οι Κούρδοι ισχυρίζονται ότι ο τότε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ ανέλαβε τα πάντα ώστε να πραγματοποιηθεί το ταξίδι.
Τελικά στο αεροδρόμιο τον Άπο περίμεναν ο τότε αρχηγός της ΕΥΠ, Χαράλαμπος Σταυρακάκης και ο τουρκομαθής ταγματάρχης της υπηρεσίας, Σάββας Καλεντερέδης, προκειμένου να πείσουν τον Οτζαλάν ότι δεν γίνεται να παραμείνει στη χώρα και έτσι επιβιβάζεται σε αεροπλάνο με προορισμό τη Μόσχα. Φοβούμενος την κατάρριψη του αεροσκάφους από τουρκικά μαχητικά, ζητά να τον συνοδεύσει ο Σάββας Καλεντερίδης, όπως ακριβώς και συμβαίνει.
Κάτω από τις πιέσεις των Ρώσων να φύγει από τη χώρα, μετά και την απόρριψη της αίτησης για άσυλο, ο Οτζαλάν λαμβάνει εγγυήσεις από την ιταλική κυβέρνηση Ντ’ Αλέμα. Έτσι από τη Μόσχα θα βρεθεί για ένα διάστημα περίπου δύο μηνών στην Ιταλία. Στις 12 Νοεμβρίου ο Άπο προσγειώνεται στο αεροδρόμιο «Φιουμιτσίνο» της Ρώμης και συλλαμβάνεται, από την ιταλική αστυνομία, όπως είχε συμφωνηθεί, δηλώνει ασθενής, μεταφέρεται σε νοσοκομείο, όπου και καταθέτει αίτηση χορήγησης πολιτικού ασύλου.
Οι διεθνείς πιέσεις προς την ιταλική κυβέρνηση, προκειμένου να παραδώσει τον Οτζαλάν ήταν ασφυκτικές με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον να ζητά από τον Ντ’ Αλέμα την παράδοσή του στους Τούρκους. Παρόλες τις εισηγήσεις να μην φύγει από την Ιταλία, ο Οτζαλάν ταξιδεύει ξανά για τη Ρωσία, όπου μετά από τις ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ και της Τουρκίας, καλείται ν’ αποχωρήσει και μεταφέρεται προσωρινά στο Τατζικιστάν, όπου παραμένει στο αεροδρόμιο για 12 μέρες χωρίς τους συντρόφους του.
Η λύση αναζητείται και πάλι στην Ελλάδα, όπου εμφανίζεται πρόθυμος να βοηθήσει, ο Αντώνης Ναξάκης, απόστρατος αντιπλοίαρχος, από τον χώρο του «πατριωτικού» ΠΑΣΟΚ, προνομιακός συνομιλητής -ως πρώην συμμαθητής- του τότε Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Θεόδωρου Πάγκαλου. Ο Ναξάκης, σύμφωνα με δική του ομολογία, στις 29 Ιανουαρίου ανέλαβε από μόνος του, χωρίς να έχει κάποια έγκριση, την πρωτοβουλία να μεταφέρει τον Οτζαλάν και τους συντρόφους του στην Ελλάδα με ιδιωτικό τζετ από το Μινσκ της Λευκορωσίας.
Στη συνέχεια ειδοποίησε τον Θεόδωρο Πάγκαλο μετά την άφιξη του Άπο στη χώρα και τον έκρυψε στο σπίτι του, αφού προηγουμένως είχε φιλοξενηθεί για ένα βράδυ στο σπίτι της συγγραφέως, Βούλας Δαμιανάκου στη Νέα Μάκρη.
Στις 31 Ιανουαρίου μια νέα «οδύσσεια» ξεκινά για τον Κούρδο ηγέτη, καθώς το σχέδιο ήταν από το Μινσκ μέσω μίας πτήσης από τη Ρίγα προς τη Σιέρα Λεόνε, το αεροσκάφος να βρεθεί στο Ρότερνταμ για ανεφοδιασμό και να ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ολλανδία, όμως η ολλανδική κυβέρνηση αρνείται στο αεροσκάφος να προσγειωθεί και ο Οτζαλάν μένει μετέωρος.
Επιστρέφει στην Αθήνα και από εκεί στην Κέρκυρα. Από την Κέρκυρα στην Ηγουμενίτσα και έπειτα στον Άραξο και από εκεί θα βρεθεί στην Κένυα με εγγυήσεις για εξασφάλιση ασύλου στη Νότια Αφρική.
Για το τι εκτυλίχθηκε τις σχεδόν δύο εβδομάδες που ο Οτζαλάν παρέμεινε στην Κένυα ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι η έκθεση του τότε πρέσβη της Ελλάδας στο Ναϊρόμπι Γιώργου Κωστούλα.
Ιδιαίτερα η συνθηματολογία που χρησιμοποιήθηκε εκείνη την εποχή προκειμένου να μείνει κρυφό ότι ο Οτζαλάν βρίσκεται στην Κένυα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κωμικοτραγική, αφού ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, αποκαλείται «μεγάλος τραγουδιστής», ο Σάββας Καλεντερίδης, «δεσποινίδα Κατεχάκη», η πρεσβευτική κατοικία «εθνικά χρώματα», ο Οτζαλάν «γιαγιά» και οι αστυνομικοί «ποδοσφαιρική ομάδα».
Από την έκθεση γίνεται σαφές ότι η ελληνική κυβέρνηση ήθελε ν’ αποποιηθεί οποιαδήποτε ευθύνη και σύνδεση με τον Οτζαλάν. Η Κένυα ήταν εξ αρχής μια καθόλου ασφαλής επιλογή κάτι που γνώριζε και ο ίδιος ο Άπο, ο οποίος δεν ήθελε αρχικά να μεταβεί.
Ήταν γνωστό ότι εξαιτίας μίας βομβιστικής επίθεσης της Αλ Κάιντα στην αμερικανική πρεσβεία στο Ναϊρόμπι λίγους μήνες νωρίτερα, στην οποία είχαν συνολικά σκοτωθεί 213 άτομα, η χώρα έβριθε πρακτόρων της CIA και του FBI. Σύμφωνα με την έκθεση του κ. Κωστούλα, το αεροπλάνο τύπου «Φάλκον», το οποίο μετέφερε τον Οτζαλάν και τη συνοδεία του προσγειώθηκε στο Ναϊρόμπι στις 11 το πρωί της 2ας Φλεβάρη 1999.
Μάλιστα και ίδιος ο πρέσβης ξαφνιάστηκε όταν τον είδε, αφού Έλληνας αξιωματούχος είχε επικοινωνήσει με τον γραμματέα της πρεσβείας και του είχε αναφέρει την άφιξη ενός αεροσκάφους, χωρίς παραπάνω λεπτομέρειες. Έτσι ο Οτζαλάν φθάνει στο Ναϊρόμπι με πλαστό κυπριακό διαβατήριο και οδηγείται στην πρεσβευτική κατοικία.
Ο Καλεντερίδης ανακοινώνει στην πρεσβεία ότι έχει εντολή ν’ αναχωρήσει το ταχύτερο δυνατόν για τη Νότια Αφρική, προκειμένου να συνεννοηθεί με τις αρχές για την παροχή ασύλου και κανονικού διαβατηρίου στον Άπο.
Οι ΗΠΑ φέρεται να γνώριζαν από τις πρώτες μέρες ότι ο Οτζαλάν είναι στην Κένυα, καθώς ο Αμερικανός γραμματέας της πρεσβείας των ΗΠΑ στο Ναϊρόμπι ζητά συνάντηση από τον ομόλογό του στην ελληνική πρεσβεία, ενώ και ο Κωστούλας, κλήθηκε από τις κενυάτικες αρχές για να δώσει πληροφορίες για το αεροσκάφος. Επιπλέον οι Κενυάτες, καθυστέρησαν τον Καλεντερίδη να μεταβεί στη Νότια Αφρική, με αποτέλεσμα να χάσει το αεροπλάνο του.
Σύμφωνα με την έκθεση η εντολή από την Ελλάδα προς τον πρέσβη μετά τις πιέσεις των Κενυατών ήταν ότι ο Οτζαλάν «πρέπει να απομακρυνθεί από τα εθνικά χρώματα» και στην ερώτηση του Κωστούλα «να πάει που;», η απάντηση ήταν ότι: «Ο μεγάλος τραγουδιστής έχει εκνευριστεί. Κάναμε μία εξυπηρέτηση. Μη μας τη βγάζουν από τη μύτη. Να πάει σαφάρι. Να πάει όπου θέλει. Μακριά από εθνικά χρώματα».
Οι πιέσεις προς τον Οτζαλάν, για να φύγει από την πρεσβεία τις επόμενες μέρες είναι αφόρητες, ενώ και ο ίδιος φέρεται να είναι αρνητικός να υποβάλλει γραπτό αίτημα για παροχή πολιτικού ασύλου προς την ελληνική κυβέρνηση, καθώς φοβάται για την ασφάλεια του. Μάλιστα δύο συνεργάτες του απείλησαν ακόμα και με αυτοπυρπόληση στον κήπο της πρεσβείας.
Τις επόμενες μέρες η ηγεσία της ΕΥΠ, παρουσία των αρμόδιων υπουργών, και κάτω από τις πιέσεις των Κενυατών πιέζει τους Κωστούλα και Καλεντερίδη να πετάξουν με τη βία έξω τους Κούρδους.
Όταν ο Έλληνας πρέσβης και ο Σάββας Καλεντερέδης αρνούνται να υπακούσουν στην οδηγία, ενημερώνονται ότι αποστέλλονται «τέσσερις φουσκωτοί» και «ποδοσφαιρική ομάδα» που θα πάει στην πρεσβεία στην Κένυα εν ανάγκη «για να παίξει μπάλα», εννοώντας τέσσερις αστυνομικούς για να εκτελέσουν την εντολή.
Χωρίς λεφτά, χωρίς όπλα και με τηλέφωνα με ελληνικές κάρτες μη συμβατές με το κενυατικό δίκτυο, οι αστυνομικοί ενημερώνουν τους ανωτέρους τους ότι «η επιχείρηση μπορεί να εξελιχθεί σε φιάσκο» και παίρνουν εντολές να επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Το πρωί της Δευτέρας15 Φεβρουαρίου 1999 ο Έλληνας πρέσβης σχεδόν προσάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών της Κένυας. Του κάνουν γνωστό, ότι γνωρίζουν για την παρουσία Οτζαλάν στην πρεσβευτική κατοικία και του επιδίδουν τελεσίγραφο δύο ωρών προκειμένου ν’ αποχωρήσει, μάλιστα εγγυώνται τη μεταφορά του στο αεροδρόμιο όπου θα φύγει για όποιον προορισμό θέλει.
Ο Οτζαλάν αρχικά αρνείται αλλά μετά από πιέσεις δέχεται λέγοντας ότι «δεν θέλει να δημιουργήσει προβλήματα σε φίλους». Μετά την έξοδό του από την πρεσβεία ο Άπο επιβιβάζεται σε κενυάτικο αυτοκίνητο, αφού οι Κενυάτες αρνήθηκαν να μεταφερθεί στο αεροδρόμιο με όχημα της ελληνικής πρεσβείας, ενώ αποκόπηκε και από τους συνοδούς του. Η αυτοκινητοπομπή κάπου στο δρόμο «έσπασε» και το αυτοκίνητο που βρισκόταν ο Οτζαλάν χάθηκε. Ο Καλεντερίδης, ο Κωστούλας και οι Κούρδοι της συνοδείας του, δεν τον ξαναείδαν.
Τα όσα έχουν γίνει από εκεί και πέρα και πώς ο Οτζαλάν βρέθηκε στα χέρια των τουρκικών αρχών, αποτελούν μυστήριο. Όπως ανέφεραν Τούρκοι αξιωματούχοι μία ομάδα 10 ανδρών είχε βρεθεί στο Ναϊρόμπι. Αυτό έγινε περίπου 10 μέρες πριν τη σύλληψη του Οτζαλάν. Συγκεκριμένα, μ’ένα ιδιωτικό αεροσκάφος που είχε διαθέσει ένας Τούρκος επιχειρηματίας. Μάλιστα, η αποστολή ήταν τόσο καλά αποσιωπημένη που ούτε ο πρέσβης της Τουρκίας γνώριζε κάτι.
Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ και το βιβλίο του Τούρκου δημοσιογράφου Μεχμέτ Αλί Μπιράντ, το «Τελευταίο Πραξικόπημα», η CIA ήταν αυτή που παρέδωσε τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν στις μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας.
«Περπατούσε προς το αεροσκάφος. Είχε στο ένα χέρι τη βαλίτσα και στο άλλο το κομπολόι. Χωρίς να υποψιάζεται τίποτα. Είχε την πεποίθηση ότι θα μεταβεί στην Ολλανδία. Μόλις μπήκε μέσα έπεσαν πάνω του τρία άτομα. Έτσι, δεν μπόρεσε να αντιδράσει. Κατάλαβε τότε, ότι η περιπετειώδης διαδρομή του, που είχε αρχίσει από τη Συρία πριν από τέσσερις μήνες, είχε φτάσει στο τέλος της».
Μάλιστα όπως προσθέτει ο ίδιος η CIA, είχε έναν όρο. Να μην «συμβεί κάποιο “ατύχημα” στον Οτζαλάν, να μην εκτελεστεί και να έχει μία δίκαιη δίκη». Η επόμενη φορά που εμφανίστηκε ο ηγέτης του PKK ήταν μέσα σ’ ένα τζετ περιτριγυρισμένος από άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας της Τουρκίας στο βίντεο που έκανε το γύρο του κόσμου.
Έκτοτε ο Οτζαλάν σε τοποθετήσεις μέσα από τη φυλακή εμφανίζεται πιο διαλλακτικός ως προς την αντιμετώπιση του κουρδικού ζητήματος. Αυτό, διότι πλέον εξετάζει και το ενδεχόμενο ενός χώρου για τους Κούρδους εντός της Τουρκίας. Στις 28 Φεβρουαρίου του 2015 έκανε μία «ιστορική» έκκληση. Σκοπός ήταν να οργανωθεί ένα συνέδριο του PKK με αντικείμενο τον αφοπλισμό. Αυτό, ενώ ήταν σε εξέλιξη η ειρηνευτική διαδικασία ανάμεσα στο PKK και την τουρκική κυβέρνηση. Αυτή, τη διέκοψε η επιτυχία του «Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών» στις εκλογές του 2015.
Επιπλέον με ανακοίνωσή του μέσα από τη φυλακή το 2019, υποστήριξε ότι οι Κούρδοι δεν επιθυμούν ένα ξεχωριστό κράτος. Αντίθετα, έναν τόπο για αυτούς εντός της Τουρκίας, που θα είναι σύμφωνος με τις ιστορικές τουρκικο-κουρδικές σχέσεις. «Προσπαθώ να δημιουργήσω ένα χώρο για τους Κούρδους. Ελάτε, να λύσουμε το Κουρδικό ζήτημα», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Την εποχή της σύλληψης του Οτζαλάν, ο νυν πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν ακόμα δήμαρχος Κωνσταντινούπολης με το κόμμα πρόδρομο του AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), το κόμμα της Ευημερίας (Refah Partisi). Κατά τη διάρκεια της θητείας του, το κόμμα κρίθηκε παράνομο από το Τουρκικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Ακολούθησαν διαδηλώσεις με τον Ερντογάν να εξελίσσεται σε μία από τις κεντρικές φιγούρες.
Τον Δεκέμβριο του 1997, σε διαδήλωση στην περιοχή Σιίρτ, ο Ερντογάν απήγγειλε ένα ποίημα του Τούρκου εθνικιστή ποιητή Ζιγιά Γκιοκάλπ. Η δημόσια ανάγνωση του συγκεκριμένου ποιήματος θεωρήθηκε από το δικαστήριο ως προτροπή. Συγκεκριμένα, προτροπή για τέλεση αδικήματος και υποκίνηση σε θρησκευτικό ή φυλετικό μίσος (άρθρο 312/2 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα). Ο Ερντογάν ωθήθηκε σε παραίτηση από τη θέση του δημάρχου το 1998. Τελικά, καταδικάστηκε το 1999 σε δεκάμηνη φυλάκιση. Αυτή συνοδεύτηκε από αφαίρεση των πολιτικών του δικαιωμάτων για το συγκεκριμένο διάστημα. Η ποινή του ολοκληρώθηκε στις 24 Ιουλίου 1999.
Από τότε πολλά έχουν αλλάξει, ο Ερντογάν έχει εξελιχθεί στον αδιαφιλονίκητο ηγέτη της Τουρκίας. Στο άτομο που πρωτοστατεί μαζί με το AKP, στην πολιτική σκηνή της χώρας, τα τελευταία 20 χρόνια. Η καταστολή από την κυβέρνηση απέναντι στους επικριτές του έχει ενταθεί μετά το σκάνδαλο διαφθοράς του Δεκεμβρίου του 2013. Αυτό ο ενοχοποιούσε τον Ερντογάν. Ενοχοποιούσε μέλη της οικογένειας του, επιχειρήσεις και πολιτικούς του συνεργάτες.
Η απομάκρυνση από τις θέσεις τους κρατικών αξιωματούχων που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2013, επιταχύνθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Αυτό έδωσε στον Ερντογάν το πρόσχημα για να κυνηγήσει και ν’ απομακρύνει μαζικά άτομα. Συγκεκριμένα, χωρίς τη διεξαγωγή διοικητικής ή δικαστικής έρευνας.
Η κυβέρνηση έχει κατηγορήσει περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους για συμμετοχή στο πραξικόπημα, για τρομοκρατία ή για συκοφαντία. Ο απώτερος στόχος από αυτό το «κυνήγι μαγισσών» είναι η καταστολή της κοινωνίας των πολιτών. Δηλαδή, να αποσιωπηθούν οι φωνές που ασκούν κριτική. Επιπλέον, να μπει ένα τέλος σε όσους εκφράζουν κάποια αντίθετη άποψη.
Μετά το πραξικόπημα η τουρκική κυβέρνηση έχει συλλάβει δεκάδες χιλιάδες άτομα. Ανάμεσα τους δημοσιογράφους, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακαδημαϊκούς, βουλευτές του κόμματος του φιλοκουρδικού «Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών»(HDP), ρεπόρτερ στο εξωτερικό, δημοσίους υπαλλήλους και επιχειρηματίες. Παράλληλα, 130.000 δημόσιοι υπάλληλοι και 20.571 στρατιωτικοί έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις τους. Αυτό, χωρίς να έχει διεξαχθεί κάποια αποτελεσματική έρευνα.
Δύο εξέχουσες προσωπικότητες της Τουρκίας, οι οποίες έχουν βρεθεί στη φυλακή, χωρίς να στοιχειοθετούνται κατηγορίες σε βάρος τους είναι ο ηγέτης του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς και ο επιχειρηματίας και σημαντική προσωπικότητα της κοινωνίας των πολιτών, Οσμάν Καβαλά.
Το HDP στις εθνικές εκλογές του 2015, πέτυχε ένα δριμύ χτύπημα στο κύρος του Τούρκου προέδρου. Αυτό, διότι κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 10%. Επίσης, κατάφερε να εισέλθει στο κοινοβούλιο. Κάτι που συνήθως κρατούσε τα μικρά κόμματα και τους Κούρδους πολιτικούς εκτός αυτού. Έτσι με αυτόν τον τρόπο πέτυχε ένα σημαντικό πλήγμα στην κυβερνητική πλειοψηφία. Κάτι που όμως δεν έμεινε για μεγάλο διάστημα.
Προκειμένου ν’ αναιρέσει την επιτυχία του HDP, η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποσύρθηκε από τις ειρηνευτικές συνομιλίες με το PKK. Το αποτέλεσμα ήταν η νοτιοανατολική Τουρκία, όπου ζει η πλειονότητα των Κούρδων να βυθιστεί σ’ ένα νέο κύμα βίας. Επιπλέον άρχισε να συλλαμβάνει πολιτικούς και υποστηρικτές του HDP. Έγινε, με κατηγορίες για υποτιθέμενη σύνδεση με το PKK. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν αργότερα την ίδια χρονιά το αποτέλεσμα ήταν πιο κοντά στα «θέλω» του Τούρκου προέδρου.
Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς μαζί με την επίσης πρόεδρο του κόμματος Φιγκέν Γιουκσεκντάγ και άλλους βουλευτές του HDP, συνελήφθησαν τον Νοέμβριο του 2016. Στις 18 Ιανουαρίου του 2017, Τούρκοι εισαγγελείς ανακοίνωσαν ότι επιδιώκουν ποινή φυλάκισης 142 ετών για τον Ντεμιρτάς.
Γεννημένος στο Παρίσι και ηλικίας 63 ετών, ο Οσμάν Καβαλά είναι ένας επιχειρηματίας. Είναι φιλάνθρωπος και ακτιβιστής. Γνωστός κυρίως για την υποστήριξή του σε πολιτιστικά πρότζεκτ που αφορούν τα δικαιώματα μειονοτήτων. Γνωστός για την κουρδική υπόθεση και τη συμφιλίωση Αρμενίας-Τουρκίας. Ο Καβαλά αρχικά κατηγορήθηκε για την οργάνωση των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που ξέσπασαν στην Κωνσταντινούπολη το 2013. Του γνωστού «ως κινήματος του πάρκου Γκεζί», εποχή κατά την οποία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν πρωθυπουργός.
Μετά το τέλος της δεύτερης ακροαματικής διαδικασίας στην Κωνσταντινούπολη, το δικαστήριο αποφάσισε να παραμείνει υπό κράτηση ο Καβαλά. Ο ίδιος έχει προφυλακιστεί από τον Οκτώβριο του 2017. Έτσι, να συγχωνεύσει την υπόθεση αυτή με τις διώξεις που έχουν ασκηθεί σε βάρος του επιχειρηματία για τον φερόμενο ρόλο του στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2013.
Εφετείο της Κωνσταντινούπολης είχε ακυρώσει στις 22 Ιανουαρίου την απαλλαγή του Καβαλά. Αυτή είχε αποφασισθεί τον Φεβρουάριο του 2020, από τις κατηγορίες για υποστήριξη στις διαδηλώσεις αυτές, διατάσσοντας νέα δίκη που αναμένεται να ξεκινήσει στις 21 Μαΐου. Ο Καβαλά κινδυνεύει να καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη στο πλαίσιο μιας δίκης για «απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης». Σχετικά με φερόμενη ανάμιξη στο αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016, και για «πολιτική κατασκοπία».
«Το δικαίωμά μου να ζω με ελευθερία υφαρπάχθηκε» δήλωσε την Παρασκευή (5/2), ο Καβαλά στους δικαστές. Μίλησε μέσω βιντεοδιάσκεψης από τη φυλακή του Σιλιβρί ,στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης, όπου κρατείται.
«Είμαι κρατούμενος εδώ και 39 μήνες χωρίς διακοπή στη βάση πλασματικών κατηγοριών», πρόσθεσε. Ο Καβαλά εξακολουθεί να αρνείται κατηγορηματικά τις κατηγορίες σε βάρος του. Οι ΜΚΟ εκτιμούν πως η κυβέρνηση προσπαθεί να τον χρησιμοποιήσει ως παράδειγμα. Αυτό, προκειμένου να εκφοβίσει την κοινωνία των πολιτών.
Ο Ερντογάν περιγράφει συχνά τον Καβαλά ως «εκπρόσωπο στην Τουρκία» του Αμερικανού ουγγρικής καταγωγής εκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος. Εκείνος είναι μαύρο πρόβατο για πολλά αυταρχικά καθεστώτα στον κόσμο. Ο Οσμάν Καβαλά «υπήρξε πάντοτε εξαιρετικά μετρημένος και σωστός», δήλωσε ο Αντριου Γκάρντενερ, της Διεθνούς Αμνηστίας. «Στον αντίποδα της παράλογης εικόνας που δίνουν γι΄ αυτόν».
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με απόφασή του έχει ζητήσει την άμεση απελευθέρωση του Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Το Δικαστήριο διαπίστωσε αρκετές παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Έτσι, διατάζει την άμεση απελευθέρωση του Σελαχατίν Ντεμιρτάς. «Το Δικαστήριο κατέληξε επομένως σε ένα συμπέρασμα. Οι λόγοι που προέβαλαν οι αρχές για την προφυλάκιση του αιτούντος ήταν απλώς ένα πρόσχημα για έναν απώτερο πολιτικό σκοπό. Αυτός αποτελεί ζήτημα αδιαμφισβήτητης βαρύτητας για τη δημοκρατία».
Με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να είναι σε ισχύ τη Δευτέρα σε επιστολή τους και βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησαν την απελευθέρωση του Ντεμιρτάς.
Τον Μάιο του 2020 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απέρριψε την έφεση των τουρκικών αρχών. Συγκεκριμένα, κατά της απόφασης που είχε εκδοθεί τον Δεκέμβριο του 2019. Με αυτή ζητούσε την άμεση απελευθέρωση του Οσμάν Καβαλά. Καθιστούσε έτσι οριστική την καταδίκη της Άγκυρας. «Καλούμε τις τουρκικές αρχές να εκτελέσουν την απόφαση αυτή. Να απελευθερώσουν αμέσως τον Οσμάν Καβαλά. Αυτός κρατείται από τις 18 Οκτωβρίου 2017», ανέφερε η απόφαση.