Ο Γρηγόρης Αυξεντίου έμεινε στην ιστορία καθώς ο ηρωισμός και η αυτοθυσία του ξεσήκωσε τους Κύπριους στον αγώνα κατά των Βρετανών δυναστών. Έχασε τη ζωή του στις 3 Μαρτίου 1957 μετά από επίθεση των Βρετανών στη σπηλιά που κρυβόταν στη Μονή Μαχαιρά στο όρος Τρόοδος.
Who is Who
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στο χωριό Λύση Αμμοχώστου στις 22 Φεβρουαρίου 1928. Τελειώνοντας το γυμνάσιο μετέβη στην Ελλάδα για να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ωστόσο τα έφερε η ζωή έτσι ώστε τελικά μπήκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών ενώ μελετούσε παράλληλα για να εγγραφεί στη Φιλοσοφική.
Υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως Ανθυπολοχαγός πεζικού και μετά επέστρεψε στην Κύπρο, όπου εργάστηκε ως οδηγός ταξί
Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον Γεώργιο Διγενή – Γρίβα, που ήταν αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Την άνοιξη της ίδιας χρονολογίας συμμετείχε στις επιθέσεις κατά της Ηλεκτρικής Εταιρείας και του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Λευκωσίας.
Η διάκριση και οι ηγετικές του ικανότητες
Λόγω της έντονης προσωπικότητάς τού δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α, της μεγαλύτερης απελευθερωτικής οργάνωσης στο νησί, με κύριο στόχο την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Το πλήθος ψευδωνύμων
Κατά τη διάρκεια της σύντομης αντιστασιακής του δράσης έλαβε τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος» προκειμένου να διαφύγει της συλλήψεώς του.
Η επικήρυξη των Άγγλων για 5.000 λίρες
Οι Άγγλοι κατακτητές έκαναν πολλές προσπάθειες για να τον συλλάβουν και τον επικήρυξαν με 5.000 λίρες. Ωστόσο, ο Αυξεντίου πάντα τους ξέφευγε ψάχνοντας ευφυείς τρόπους διαφυγής . Μια φορά, μάλιστα, μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και κέρασε τους Άγγλους διώκτες του χωρίς να τον αναγνωρίσουν.
Ο γάμος του το 1955
Στις 10 Ιουνίου του 1955 βρήκε την ευκαιρία να παντρευτεί την αγαπημένη του Βασιλική στο μοναστήρι του Αχειροποιήτου. Η σπηλιά όπου δόθηκε η ύστατη μάχη. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να χαρεί τον γάμο του καθώς κάηκε ζωντανός από τους Βρετανούς στην ηλικία των 29 ετών.
Η παγίδευση από τους Βρετανούς
Στις 12 Δεκεμβρίου 1955 ο Αυξεντίου και όλη η ιεραρχία της ΕΟΚΑ παγιδεύτηκαν από τους Βρετανούς στο όρος Τρόοδος, κοντά στο χωριό Σπίλια. Ο Αυξεντίου, όντας πολύ ψύχραιμος οδήγησε τους συντρόφους του σε ασφαλές μέρος, αλλά άφησε τους Άγγλους να αλληλοπυροβολούνται και να έχουν πολλά θύματα.
Η απόπειρα σύλληψής του το 1957
Στα τέλη Φεβρουαρίου 1957 οι αγγλικές δυνάμεις ασφαλείας έλαβαν μια πληροφορία από ένα βοσκό ότι ο Αυξεντίου και η ομάδα του κρύβονται σε μια σπηλιά πλησίον της Μονής Μαχαιρά στο όρος Τρόοδος. Αμέσως, απόσπασμα από 60 στρατιώτες έφθασε εκεί το απόγευμα της 2ας Μαρτίου. Περικύκλωσε τη σπηλιά και κάλεσε τον Αυξεντίου να παραδοθεί.
Ο επικεφαλής του βρετανικού αποσπάσματος, ανθυπολοχαγός Μίντλετον, πλησίασε την είσοδο της σπηλιάς και φώναξε: «Ρίξε τα όπλα σου και παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε». Κάποιος απάντησε: «Καλά παραδινόμαστε». Τέσσερις άνδρες βγήκαν έξω, όχι και ο Αυξεντίου. Ο Μίντλετον τον κάλεσε και πάλι να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη απάντηση «Μολών λαβέ». Αμέσως, τέσσερις στρατιώτες όρμησαν μέσα στην σπηλιά. Ο Αυξεντίου τους υποδέχτηκε με καταιγιστικά πυρά.
Οι τρεις Βρετανοί οπισθοχώρησαν έντρομοι, και ο δεκανέας, έπεσε νεκρός. Ο Μίντλετον ζήτησε ενισχύσεις, οι οποίες κατέφθασαν αμέσως με ελικόπτερα. Η μάχη συνεχίσθηκε για 10 ώρες, χωρίς αποτέλεσμα για τους επιτιθέμενους.
Οι βόμβες πετρελαίου από τους Βρετανούς στην σπηλιά
Οι Βρετανοί μετά από τις άκαρπες προσπάθειες σύλληψής του έριξαν στην σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες κάλυψαν το σπήλαιο, για να τυλίξουν σε λίγο το κορμί του Αυξεντίου. Η μάχη τελείωσε στις 2 το βράδυ της 3ης Μαρτίου 1957.
Το πτώμα του ηρωικού πατριώτη βρέθηκε απανθρακωμένο και τάφηκε την επομένη στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα Φυλακισμένα Μνήματα».
