Ο πλανήτης αντιμέτωπος με την έλλειψη ελαιόλαδου και οι τιμές ανεβαίνουν ξανά. Οι αναλυτές παραμένουν σε αναμονή και πιστεύουν ότι μια απότομη αύξηση τις επόμενες εβδομάδες δεν θα ήταν έκπληξη.
Ο Όμηρος είχε αποκαλέσει το ελαιόλαδο “υγρό χρυσό”. Φέτος, η αναφορά του στο ελαιόλαδο επιβεβαιώνεται πλήρως, εκπλήσσοντας ακόμα και τους πλέον έμπειρους στην αγορά και τους καταναλωτές που βλέπουν μια απρόσμενη αύξηση στην τιμή του. Αυτή η αύξηση οφείλεται στην έλλειψη σε κύριες χώρες παραγωγής.
Η κατάσταση έφτασε σε τέτοιο σημείο που προέκυψε ένας αυξανόμενος όγκος εγκληματικών ενεργειών, με κλοπές να συμβαίνουν από τους ελαιώνες μέχρι τα ράφια των σούπερ μάρκετ. Οι παραγωγοί άρχισαν να τοποθετούν μικροτσίπ στα ελαιόδεντρα τους ενώ τα καταστήματα άρχισαν να βάζουν λουκέτα στις συσκευασίες τους.
Σύμφωνα με τον Kyle Holland, αναλυτή στη Mintec, η παραγωγή ελαιολάδου στη Νότια Ευρώπη έχει υποστεί σημαντικές επιπτώσεις λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, κυρίως σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Οι αναλυτές περιμένουν μια πιθανή αύξηση στους επόμενους μήνες και δεν θα εκπλαγούν αν συμβεί ξαφνικά. Η Ισπανία, που είναι υπεύθυνη για πάνω από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, συνήθως παράγει 1,3 – 1,5 εκατομμύρια τόνους ελαιολάδου.
Ωστόσο, στην προσεχή καμπάνια του 2022/2023, η παραγωγή δεν ξεπέρασε τους 666.000 τόνους, ενώ οι ειδικοί που συμμετείχαν στην έρευνα της Mintec προβλέπουν ότι η παραγωγή του 2023/2024 δεν θα υπερβεί τους 850.000 τόνους.
Οι βροχοπτώσεις του Μαρτίου και του Απριλίου έφεραν αισιοδοξία στην ελαιοκαλλιέργεια και έκαναν τις τιμές να μειωθούν. Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές προβλέπουν ότι μια απότομη αύξηση των τιμών στους επόμενους μήνες δεν θα ήταν απρόσμενη.
Σύμφωνα με τον Kyle Holland, οι τιμές εξαρτώνται από την προσφορά και τη ζήτηση στην αγορά του ελαιολάδου. Οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι προβλέπουν ότι η αγορά θα είναι γεμάτη από προϊόν, με αποτέλεσμα να υπάρχει χώρος για νέες ανατιμήσεις στο μέλλον.
«Αυτό [που συμβαίνει] δεν είναι φυσιολογικό», δήλωσε στο CNBC ο Vito Martielli, ανώτερος αναλυτής δημητριακών και ελαιούχων σπόρων στη Rabobank, προσθέτοντας χαρακτηριστικά πως δεν έχει δει τίποτα παρόμοιο στα τελευταία 20 χρόνια που παρακολουθεί τον συγκεκριμένο χώρο.
Η Helena Bennett, επικεφαλής της κλιματικής πολιτικής στην ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης Green Alliance UK, είναι κατηγορηματική: για όλη αυτή την κατάσταση «φταίει» η κλιματική αλλαγή. Όπως είπε συγκεκριμένα, «ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ελαιολάδου στον κόσμο, η Ισπανία, είχε μειωμένη στο μισό παραγωγή λόγω ξηρασίας και υπερβολικής ζέστης, αυξάνοντας την τιμή παραγωγού κατά 112% από το 2022».
Κατά την ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος προειδοποίησε τον Μάρτιο ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να προετοιμαστούν για σοβαρές και καταστροφικές συνέπειες λόγω της βαθύτερης κλιματικής κρίσης που θα επηρεάσει κάθε τομέα των οικονομιών τους αυτόν τον αιώνα.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι οι κλιματικές αλλαγές θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων σε περιοχές όπως η Νότια Ευρώπη. Η αύξηση της θερμοκρασίας και οι αλλαγές στα μοτίβα βροχοπτώσεων θα δημιουργήσουν προβλήματα που ενδέχεται να έχουν σοβαρές συνέπειες στη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων.
Σε σχετική ερώτηση για το πόσο ευάλωτα ήταν τα ελαιόδεντρα στην κλιματική αλλαγή, ο Holland απάντησε: «Η λέξη που θα χρησιμοποιούσα είναι “υπερβολικά”».
Και πρόσθεσε: «οι παίκτες με τους οποίους μιλάμε είναι εξαιρετικά ανήσυχοι. Πολλά από αυτά τα ζητήματα επιδεινώνονται, φυσικά, με την περισσότερη ζέστη, λιγότερη βροχή, τα πιο ξηρά εδάφη, τη λιγότερη υγρασία και τον δάκο».
Και κατέληξε: «Εμπειροι εκπρόσωποι του κλάδου με τους οποίους μιλάμε αναρωτιούνται πώς θα συνεχίσουν, γιατί αν χάσεις το 40%, το 50%, το 60% της σοδειάς σου και εξακολουθείς να έχεις όλο το κόστος εισροών και το κόστος του λιπάσματος, τη φροντίδα της καλλιέργειας, το πότισμα… το θέμα είναι πολύ κρίσιμο».
Αυξήσεις σημειώθηκαν στην τιμή του ελαιόλαδου, παρά τα νέα μέτρα που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
Για την υψηλή τιμή του ελαιόλαδου που εξακολουθεί να παρατηρείται στα σούπερ μάρκετ μίλησε στο MEGA ο Γιώργος Κόκκινος, Πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών «Νηλέας» Μεσσηνίας.
«Πρόκειται για ένα περίπλοκο θέμα, καθώς υπάρχουν διαφορετικές ποιότητες στο ελαιόλαδο. Στην ουσία αυτό που συμβαίνει με το ελαιόλαδο είναι ότι επειδή επηρεάζεται από την κλιματική κρίση επηρεάζεται και η παραγωγή», δήλωσε.
Ο κ. Κόκκινος συμπλήρωσε ότι και φέτος μάλλον τα πράγματα δεν θα πάνε και πολύ καλά με τη παραγωγή.
«Κι εμείς είχαμε χαμηλή παραγωγή και η Ιταλία είχε χαμηλή παραγωγή και η χρονιά που θα ακολουθήσει δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αισιόδοξη. Δεν νομίζω οι τιμές να είναι πιο πάνω, γιατί από εκεί και πέρα κλονίζεται όλο το σύστημα.
Πιστεύω ότι έχουμε φτάσει ένα ταβάνι. Οι τιμές είναι από 8,70 ευρώ έως 9 ευρώ -για το εξαιρετικά παρθένο», τόνισε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών «Νηλέας» Μεσσηνίας.
Όσον αφορά στα φαινόμενα αισχροκέρδειας ο Γιώργος Κόκκινος απάντησε με την παροιμία «ο λύκος στην αναμπουμπούλα φαίνεται».
Ανεβαίνει και άλλο η τιμή στο λάδι, το οποίο έχει καταστεί σε είδος πολυτελείας, με τους καταναλωτές να καλούνται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για ένα μπουκάλι λάδι, καθώς η εποχή της αγοράς «με τον τενεκέ» έχει πλέον παρέλθει.
Αναλυτικότερα, η κλιματική αλλαγή που έχει οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή, η «βουτιά» λόγω ξηρασίας της πρώτης χώρας παγκοσμίως στην παραγωγή ελαιόλαδου, της Ισπανίας, η αυξημένη ζήτηση για εξαγωγές, είναι οι βασικότεροι παράγοντες που έχουν εκτινάξει την τιμή του «πράσινου χρυσού» στα ύψη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία σχετικού ρεπορτάζ του MEGA, η πορεία της τιμής του ελαιόλαδου τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει ως εξής:
Φθινόπωρο 2022: 5,45€ – 5,75€/ λίτρο
Ιούλιος 2023: 6€ – 6,40€/ λίτρο
Αύγουστος 2023: 9,50€ – 12€/ λίτρο
Νοέμβριος 2023: 12€ – 15€/ λίτρο
Ιανουάριος 2024: 16€ – 17€/ λίτρο
Σύμφωνα με τα παραπάνω, παρατηρείται δηλαδή αύξηση 212% στην τιμή του ελαιόλαδου μέσα σε μόλις 14 μήνες.