Ο “Μεσογειακός Κυκλώνας” είναι ένα μετεωρολογικό φαινόμενο που δημιουργείται στη λεκάνη της Μεσογείου, δεν είναι επακόλουθο της κλιματικής αλλαγής, χτυπάει με σφοδρότητα κυρίως τις χώρες της δυτικής, κεντρικής και ανατολικής Μεσογείου και έχει χαρακτηριστικό τις καταρρακτώδεις βροχές.
Πρόκειται για συστήματα που έχουν υποτροπικά ή τροπικά χαρακτηριστικά, όμως σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσουν ακόμα και σε επίπεδο τυφώνα.
Συνήθως, παράγουν εξαιρετικά ισχυρούς ανέμους και καταρρακτώδεις βροχές, μιας και δεν απέχουν πολύ από τους τροπικούς κυκλώνες, καθώς και οι μεσογειακοί έχουν και αυτοί έναν θερμό πυρήνα, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι πάντα έχουν στο κέντρο τους το λεγόμενο μάτι, που συναντάται στα κυκλωνικά συστήματα, όπως είναι και οι τυφώνες.
Οι μεσογειακοί κυκλώνες αναπτύσσουν ταχύτητες ανέμων που φτάνουν σε επίπεδο θύελλας, έχοντας χαρακτηριστικά τροπικής καταιγίδας, όμως σε σπάνιες περιπτώσεις, οι ριπές των ανέμων αγγίζουν κατηγορία τυφώνα, με αποτέλεσμα να εξελιχθούν σε ιδιαίτερα επικίνδυνα συστήματα, αυξάνοντας τον κίνδυνο να προκληθούν μεγάλες ζημιές στις περιοχές που θα χτυπήσει.
Ωστόσο, το κυριότερο χαρακτηριστικό αυτού του τύπου κυκλώνα είναι οι καταρρακτώδεις βροχές, που προκαλούν σοβαρά πλημμυρικά φαινόμενα ή ακόμα και θύματα κι ας εμφανίζονται κατά μέσο όρο μία με δύο φορές το χρόνο.
Ο μεσογειακός κυκλώνας μπορούν να σχηματιστεί με θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας, που είναι ακόμα και κάτω από τους 26 βαθμούς Κελσίου. Αυτό τους δίνει ένα προνόμιο, για να έχουν την δυνατότητα να σχηματιστούν καθ’ όλη τη διάρκεια ενός έτους, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις σχηματίζονται από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Ιανουάριο, καθώς συναντούν τα θερμά νερά της Μεσογείου.
Η χαμηλή διάτμηση του ανέμου που είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες για τη γένεση τέτοιων κυκλωνικών συστημάτων και η ατμοσφαιρική αστάθεια που προκαλείται από τις θερμοκρασίες που υφίστανται κυρίως κατά τους μήνες του φθινοπώρου στα μεσαία κι ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, όπως και στην επιφάνεια της θάλασσας, πυροδοτούν τον σχηματισμό τους, με τα υψηλά ποσοστά υγρασίας να του δίνουν το καύσιμο που απαιτούν για να ενεργοποιηθούν, αντλώντας παράλληλα συνεχώς ενέργεια από τα θερμά νερά της Μεσογείου.
Που “χτυπάει” ο “Μεσογειακός Κυκλώνας”
Τρεις περιοχές στη Μεσόγειο είναι οι πρωταγωνίστριες των μεσογειακών κυκλώνων:
1. Βαλεαρίδες νήσοι
2. Ιόνιο πέλαγος
3. Αιολίδες νήσοι ή νησιά του Αιόλου
Ένας μεσογειακός κυκλώνας μπορεί να φτάσει σε μέγεθος ακόμα και τα 300 χιλιόμετρα. Όταν δε φτάσουν σε επίπεδο τυφώνα, μπορεί να θεωρηθούν δυνητικά επικίνδυνοι, καθώς καταλήγουν σε ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένες παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, θέτοντας σε κίνδυνο πολλές ανθρώπινες ζωές.
Η μέγιστη δυναμική που έχει καταγραφεί σε μεσογειακό κυκλώνα ήταν κατηγορίας 1 τυφώνα σύμφωνα με την κλίμακα ταξινόμησης Saffir-Simpson. Η διάρκεια ζωής τους είναι συνήθως μεταξύ 12 και 48 ωρών, αλλά, σε κάποιες περιπτώσεις, έχουν διατηρηθεί ακόμα και 5 ημέρες, όταν παραμείνουν εντός του θαλάσσιου χώρου, αντλώντας συνεχώς ενέργεια, λόγω συνεχών ανατροφοδοτήσεων.
Οι μεσογειακοί τροπικοί κυκλώνες υφίστανται τρεις φάσεις στη διάρκεια της ζωής τους:
1. Προ-κυκλωνική φάση: παρατηρείται έντονη κινητική δραστηριότητα που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του κυκλώνα.
2. Στατική φάση : σχηματίζεται ένα μάτι, που περιβάλλεται από έναν άξονα με συμμετρική δομή στον κυκλώνα. Σε αυτό το επίπεδο παρατηρούνται ισχυροί άνεμοι και ισχυρές βροχοπτώσεις, ενώ παράλληλα σχηματίζεται ένας θερμός πυρήνας.
3. Κυκλωνική φάση : χαρακτηρίζεται από γρήγορη, περιστροφική κίνηση του μεσογειακού κυκλώνα. Αν και μειώνονται σε αυτό το στάδιο οι έντονες βροχοπτώσεις, οι άνεμοι αποκτούν μεγαλύτερη ένταση, γίνονται ισχυρότεροι, ενώ το ύψος των κυμάτων αυξάνεται σημαντικά. Όταν πλέον καταλήξουν στο έδαφος, χάνουν μέρος της ισχύος τους, ωστόσο παραμένουν εξαιρετικά ισχυρά βαρομετρικα συστήματα, ικανά να προκαλέσουν θύματα και ζημιές μέχρι να εξασθενήσουν και να διαλυθούν.
Οι πιο καταστροφικοί μεσογειακοί κυκλώνες
1. Τον Σεπτέμβριο του 1969, ένας μεσογειακός κυκλώνας στη νότια-κεντρική Μεσόγειο, προκάλεσε μεγάλες πλημμύρες και άφησε 600 νεκρούς και 250.000 άστεγους στην Αλγερία και την Τυνησία. Θεωρείται ένας από τους φονικότερους στην ιστορία.
2. Ο μεσογειακός κυκλώνας Celeno τον Ιανουάριο του 1995, ανέπτυξε μέγιστες ριπές ανέμου 135 χιλιομέτρων την ώρα.
3. Ο μεσογειακός κυκλώνας Cornelia τον Οκτώβριο του 1996 που σχηματίστηκε στη Τυρρηνική θάλασσα, ανέπτυξε ανέμους άνω των 90 χλμ / ώρα, προκαλώντας ακραίες ζημιές στις Αιολίδες νήσους.
4. Ο μεσογειακός κυκλώνας Qendresa χτύπησε τη Μάλτα με ταχύτητες ανέμων που άγγιξαν τα 154 χιλιόμετρα και με την ατμοσφαιρική πίεση στο κέντρο του να φτάνει τα 978mbar, ενω ο μεσογειακός κυκλώνας Numa το 2017 έφτασε σε επίπεδο τυφώνα, προκαλώντας τεράστιες ζημιές στις παράκτιες περιοχές.
5. Ο μεσογειακός κυκλώνας Ιανός τον Σεπτέμβριο του 2020 στην Ελλάδα, ανέπτυξε ταχύτητες ανέμων άνω των 150 χιλιομέτρων την ώρα. Στην Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά και την Ιθάκη προκλήθηκαν σοβαρές καταστροφές. Τα κύματα είχαν ύψος πάνω από 7 μέτρα, ενώ συνοδεύονταν από χαλαζοπτώσεις και κεραυνούς. Από εκεί ο στρόβιλος προχώρησε βορειοανατολικά προς την Στερεά, νότια Θεσσαλία, Σποράδες, επηρεάζοντας μέχρι τις Κυκλάδες και την Κρήτη, προκαλώντας εκτεταμένες υλικές καταστροφές, όπως ξεριζωμένα δένδρα, κατεστραμμένες σκεπές, πλημμύρες, κατολισθήσεις καθως και τον θάνατο 3 ανθρώπων. Θεωρείται ότι έφτασε κατηγορία 1 τυφώνα σύμφωνα με την κλίμακα Saffir-Simpson, ενώ καταγράφηκε ως ένας από τους ισχυρότερους κυκλώνες που χτύπησαν την Ελλάδα.
Οι επιστήμονες πλέον θεωρούν δεδομένο ότι θα παρατηρηθεί αύξηση του εν λόγω φαινομένου, τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας των θερμών υδάτων της Μεσογείου.
Αυτό που έρχεται στην Ελλάδα μετά τις φονικές πλημμύρες στην Ισπανία…: Κόκκινος συναγερμός από τον Θοδωρής Κολυδάς
Την καταστροφική κακοκαιρία στην Ισπανία που προκάλεσε φονικές πλημμύρες σχολίασε με ανάρτησή του στο «X» ο Θοδωρής Κολυδάς, κάνοντας λόγο για βαρομετρικά χαμηλά που κατευθύνονται προς τη χώρα μας.
Η ανάρτηση του Θοδωρή Κολυδά
«Ένας εμποδισμός των αερίων μαζών στην Ισπανία προκάλεσε ισχυρές βροχές και πλημμυρικά φαινόμενα ευρείας έκτασης.
Παρότι τα ύψη βροχής δεν ήταν ιδιαίτερα ακραία , έπληξαν σοβαρά τις υποδομές της Valencia. Οι εμποδισμοί είτε τύπου Ωμέγα είτε τύπου Rex χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, όπως επίσης και τα βαρομετρικά χαμηλά τα οποία δημιουργούνται στη Κεντρική Μεσόγειο και κινούνται προς την περιοχή μας.
Κλείνουμε με την επισήμανση ότι αρκούν πάνω από 100mm βροχής σε μια περιοχή για να δημιουργηθούν πλημμυρικά φαινόμενα , όπως συνέβη τον Οκτώβρη του 1994 στη χώρα μας , όπου ο #Ποδονίφτης ήταν μπαζωμένος»
