Καθώς διανύουμε το πρώτο κύμα υψηλής θερμοκρασίας μέσα στον Ιούνιο, οι προβλέψεις για το επόμενο διάστημα δεν είναι ευοίωνες. Μεσοπρόθεσμες αναλύσεις από κορυφαία μετεωρολογικά κέντρα της Ευρώπης και των ΗΠΑ προβλέπουν ένα καλοκαίρι που θα χαρακτηρίζεται από έντονες θερμοκρασίες.
Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (ΝΟΑΑ), προβλέπεται άνοδος της μέσης θερμοκρασίας στην περιοχή των Βαλκανίων και στην Ελλάδα κατά περίπου 2 βαθμούς Κελσίου τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, σε σύγκριση με τις μέσες τιμές των προηγούμενων 30 ετών.
Η απόκλιση αποτελεί σημαντικό παράγοντα, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε υψηλές ενδείξεις θερμοκρασίας στα θερμόμετρα κατά τη διάρκεια περιόδων καύσωνα.
«Αναλύοντας τα νεότερα προγνωστικά δεδομένα για την θερμοκρασία της ΝΟΑΑ, η περιοχή των Βαλκανίων και γενικά της Ανατολικής Ευρώπης, προβλέπεται να βιώσουν τις υψηλότερες θερμοκρασιακές αποκλίσεις το φετινό καλοκαίρι», συμπληρώνει ο κύριος Ντάφης.
Σύμφωνα με τις καταγραφές του ΝΟΑΑ, κατά το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου παρατηρήθηκαν άνοδοι της θερμοκρασίας έως και 3 βαθμούς Κελσίου υπέρ των μέσων τιμών της περιόδου 1990-2020 στην Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, και έως και 4 βαθμούς στη Θεσσαλία και σε μεγάλο μέρος της Μακεδονίας. Σε Θράκη και Βόρειο Αιγαίο παρατηρήθηκαν ακόμα και άνοδοι της τάξης των 5 βαθμών από τις συνήθεις για την εποχή θερμοκρασίες.
Είναι πιθανό να προκαλέσει το φαινόμενο La Niña μείωση των θερμοκρασιών. Όμως, αναμένεται να φτάσει αργότερα φέτος. Αυτό το μετεωρολογικό φαινόμενο αναμένεται να φέρει δροσερότερες θερμοκρασίες, μετά τα ιστορικά υψηλά επίπεδα θερμοκρασιών που επηρέασε το προηγούμενο φαινόμενο El Niño τα τελευταία δώδεκα μήνες.
«Το φαινόμενο El Niño 2023/24, που συνέβαλε στην τροφοδότηση της αύξησης των παγκόσμιων θερμοκρασιών και των ακραίων μετεωρολογικών συνθηκών σε ολόκληρο τον κόσμο, δείχνει ότι φθάνει στο τέλος του. Το πιθανότερο είναι η επιστροφή στις συνθήκες του La Niña αργότερα αυτόν τον χρόνο», σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας.
Υπάρχουν 60% πιθανότητες το φαινόμενο La Niña να εμφανισθεί κατά την περίοδο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου και αυξάνονται στο 70% για την περίοδο Αυγούστου-Νοεμβρίου, σύμφωνα με τον Οργανισμό που θεωρεί ότι «ο κίνδυνος επανεμφάνισης του El Niño κατά την περίοδο αυτή είναι αμελητέα».
Για την περίοδο Ιουνίου-Αυγούστου, ο Οργανισμός εκτιμά ότι υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες (50%) να επικρατήσουν ουδέτερες και μεταβατικές κλιματικές συνθήκες, χωρίς να εκδηλωθούν φαινόμενα El Niño ή La Niña.
Το φαινόμενο La Niña αναφέρεται στην αιφνίδια υποχώρηση σε ευρεία κλίμακα των θερμοκρασιών επιφάνειας των ωκεανών στην περιοχή του κεντρικού και ανατολικού Ειρηνικού Ωκεανού, κατά μήκος της ζώνης του Ισημερινού.
Η σύνδεση με τις αλλαγές στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην τροπική ζώνη, συμπεριλαμβανομένων του ανέμου, της ατμοσφαιρικής πίεσης και των βροχοπτώσεων, αναφέρεται από την υπηρεσία του ΟΗΕ. Ωστόσο, η ακριβής επίδραση αυτού του φαινομένου ποικίλλει ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια του, καθώς επίσης και την εποχή του έτους και τη διαδραστικότητά του με άλλα κλιματικά φαινόμενα.
Η επίδραση ποικίλλει ανάλογα με τις γεωγραφικές περιοχές. Στην τροπική ζώνη, το φαινόμενο La Niña προκαλεί κλιματικές συνέπειες που είναι αντίθετες σε σχέση με αυτές του El Niño.
Πάντως, τα φυσικά κλιματικά φαινόμενα «εκδηλώνονται πλέον στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής που προκλήθηκε από τον άνθρωπο, που αυξάνει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, οξύνει τις ακραίες μετεωρολογικές και κλιματικές συνθήκες και έχει επίδραση στα εποχικά μοτίβα των βροχοπτώσεων και των θερμοκρασιών», υπενθυμίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας.
Κάθε μήνα από τον Ιούνιο 2023 καταγράφηκε νέο ανώτερο ρεκόρ θερμοκρασιών, καθιστώντας το έτος 2023 το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ.
«Το τέλος του φαινομένου El Niño δεν σημαίνει παύση στην κλιματική αλλαγή μακροπρόθεσμα, διότι ο πλανήτης μας θα συνεχίζει να θερμαίνεται εξαιτίας των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου που παγιδεύουν την ζέστη. Οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας θα συνεχίσουν να παίζουν σημαντικό όλο κατά την διάρκεια των προσεχών μηνών», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο Κο Μπάρετ, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας.
Το φαινόμενο La Niña έχει ενσωματωθεί στις προβλέψεις της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) για την εποχή των κυκλώνων του 2024 στον βόρειο Ατλαντικό, αναμένοντας να ξεκινήσει στις αρχές του Ιουνίου. Οι προβλέψεις προβλέπουν τη δυνατότητα εμφάνισης τεσσάρων έως επτά κυκλώνων κατηγορίας 3 ή ακόμα και περισσότερων, χαρακτηρίζοντάς τους ως εξαιρετικού χαρακτήρα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας υπενθυμίζει ότι τα τελευταία εννέα χρόνια καταγράφηκαν ως τα θερμότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ, παρά τη δροσιστική επίδραση του La Niña από το 2020 έως τις αρχές του 2023.
Όσον αφορά το El Niño, κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο 2023 και ανήκει στα πέντε ισχυρότερα επεισόδια που έχουν καταγραφεί. Ο Κος Μπάρετ επισημαίνει ότι οι μετεωρολογικές συνθήκες παραμένουν ακραίες λόγω της επιπλέον ζέστης και υγρασίας στην ατμόσφαιρα.
Για αυτόν τον λόγο, η πρωτοβουλία Alertes για όλους παραμένει προτεραιότητα για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος έχει θέσει ως προτεραιότητα την προστασία του παγκόσμιου πληθυσμού με σύστημα έγκαιρων συναγερμών για τους μετεωρολογικούς κινδύνους έως το τέλος του 2027, με ειδική προσοχή στις πλέον ευάλωτες περιοχές, όπως στην Αφρική.