Με όλες αυτές τις γυναικοκτονίες που λαμβάνουν χώρα καθημερινά η ιστορία που εξομολογείται η Λάουρα για τον πρώην της σοκάρει.
«Ζω από θαύμα και σήμερα μπορώ να σας πω την ιστορία μου». Η Λάουρα Ρόβερι με αυτά τα λόγια ξεκινάει να διηγείται όσα έζησε και παραλίγο να οδηγήσουν στο τέλος της. Είναι μια Ιταλίδα που έπεσε θύμα του συντρόφου της σε μια υπόθεση που σόκαρε τη γειτονική χώρα, χωρίς να είναι η μόνη. Γιατί στην Ιταλία κάθε τρεις ημέρες μια γυναίκα δολοφονείται… Τη συγκλονιστική εξομολόγηση της Λάουρα είχαμε την ευκαιρία να δούμε μέσα από το ντοκιμαντέρ «Femicidio» της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου, που συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό Μεγάλου Μήκους του 24ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
«Όλα ξεκίνησαν το 2012. Εγώ που ήμουν ανεξάρτητη και υπερασπιζόμουν τα δικαιώματα των γυναικών, άρχισα να ανέχομαι απαράδεκτες συμπεριφορές. Του επέτρεψα να περιορίσει την ελευθερία της καθημερινότητας μου».
Η Λάουρα έμπλεξε σε μια κατάσταση που δεν μπορούσε να ελέγξει. Ο σύντροφός της δεν είχε ασκήσει ποτέ βία πάνω της, ωστόσο κατάφερε με διάφορους τρόπους να την κλείσει σε μια «αόρατη φυλακή». Ενοχλούνταν αν κάποιος την ακουμπούσε, της έκανε συχνά σκηνές ζηλοτυπίας. Το ασφυκτικό πλαίσιο την έκανε να πνίγεται… Έπρεπε να φύγει και αυτό αποφάσισε να κάνει. Όμως εκείνος δεν είχε πει την τελευταία κουβέντα.
Εκείνο το βράδυ της απόπειρας δολοφονίας η Λάουρα είχε βγει σε ένα κλαμπ με φίλους, όπου εμφανίστηκε μόνος κι εκείνος. Η Λάουρα εξιστορεί: «Μου ζήτησε να μου πει κάτι τελευταίο. Μια συμβουλή, αν σας πει πάμε για μια τελευταία κουβέντα, μην πάτε, μπορεί να είναι κάτι πολύ σοβαρό».
Λάουρα Ρόβερι: Στη δική της περίπτωση ήταν σχεδόν θανατηφόρο.
Έξω από το κλαμπ όπου πήγαν να συζητήσουν, τη μαχαίρωσε δεκαπέντε φορές. Τη μαχαίρωσε στο κεφάλι, τον λαιμό. Η Λάουρα δεν θα ζούσε αν δεν εμφανιζόταν ως προστάτης της ο πορτιέρης του κλαμπ. Ο άντρας εκείνος άκουσε κραυγές τρόμου και έσπευσε να δει τι γίνεται. «Τη βρήκα μέσα στα αίματα. Φορούσε λευκά και αυτό έκανε ακόμα πιο έντονη την εικόνα του αίματος». Η Λάουρα πεσμένη κάτω θυμάται: «Με το μαχαίρι ακούμπησε την καρωτίδα, έκοψε την τραχεία. Ένιωθα τον αέρα να μπαίνει στον λαιμό μου».
Στο ντοκιμαντέρ μιλούν ειδικοί, κοινωνιολόγοι, πολιτικοί και καταθέτουν τις απόψεις τους για το φλέγον θέμα των γυναικοκτονιών, που αντιμετωπίζει όχι μόνο η Ιταλία αλλά πολλές χώρες στον κοσμο.
Σε όλες αυτές τις χώρες οι φόνοι γίνονται συνήθως για τον ίδιο λόγο. Άντρες σκοτώνουν γυναίκες όταν εκείνες θέλουν να χωρίσουν, γιατί εκείνοι πιστεύουν ότι οι γυναίκες είναι ιδιοκτησία τους.
Στην κοινωνιολογική προσέγγιση του θέματος, αναφέρεται ότι η βία στην Ιταλία συνδέεται με την κουλτούρα της αρρενωπότητας και αυτή με τη σειρά της σχετίζεται με το γεγονός ότι διαχρονικά ο άντρας εργαζόταν, ήταν ο «κουβαλητής».
Σήμερα όμως η θέση των αντρών δέχεται κραδασμούς και είναι πλέον ασταθής καθώς η γυναίκα δεν μένει πια στο σπίτι, έχει επάγγελμα, δική της ζωή και άρα η αρρενωπότητα απειλείται από τις ανατροπές στην αγορά εργασίας.
Ειδική αναφορά στο ντοκιμαντέρ γίνεται στο κομμάτι της δικαιοσύνης, καθώς τα θύματα ζουν κι εκεί μια κόλαση κυρίως λόγω των καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης, αλλα και λόγω των ποινών που σε περιπτώσεις είναι πολύ μικρές σε σχέση με τη ζημιά που έχει προκληθει. Στην περίπτωση της Λάουρα, η δίκη ήταν μια τραυματική διαδικασία. Συνηθίζεται άλλωστε στις περιπτώσεις με θύματα γυναίκες, η αντιμετώπιση να έχει από πίσω της τη λογική: «Κάτι έκανε και προκάλεσε».
Η Λάουρα θυμάται από το δικαστήριο: «Οι δικηγόροι του είπαν ότι το μαχαίρι το είχε γιατί έκανε δίαιτα με φρούτα. Ακούστηκε μάλιστα ο χαρακτηρισμός ελαφρές μαχαιριές για όσα έκανε στο σώμα μου».
Το σύνδρομο του δράστη
Σε μια άλλη δίκη, θυμάται ο δικηγόρος ενός θύματος, χρησιμοποιήθηκε ως ελαφρυντικό το δήθεν «σύνδρομο του Οθέλλου» για να δικαιολογήσει την παράφορη ζήλια που βίωνε ένας βίαιος σύζυγος.
Στο ντοκιμαντέρ προβάλλονται και οι ιστορίες άλλων γυναικών που δεν ζουν. Κοπέλες που έπεσαν θύματα του συντρόφου, του συζύγου, του πρώην. Στην κάμερα μιλούν συγγενείς, φίλοι, συνάδελφοι των θυμάτων και περιγράφουν ένα πλαίσιο που μοιάζει σαν να επαναλαμβάνεται σε κάθε περίπτωση. Το θύμα δεν μιλούσε…
«Ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι η φίλη μου κινδύνευε, ήταν τόσο έξυπνη, δυναμική, δεν μπορούσα να φανταστώ» θυμάται μια φίλη θύματος για την οποία ο σύντροφός της είπε ότι τη σκότωσε γιατί νόμιζε ότι τον είχε κολλήσει κορωνοϊό.
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν για την κλιμάκωση της βίας είναι αποκαρδιωτικα. Στην Ιταλία παρατηρείται ότι οι άντρες θύτες είναι όλο και πιο νέοι και τα εγκλήματα πιο βίαια. Στις περιπτώσεις ξύλου μέσα στο σπίτι, τα χτυπήματα είναι πιο σοβαρά ή όπως χαρακτηριστικά ακούγεται στο Femicidio “η βία γίνεται πιο βίαιη”. Στα δε χρόνια της καραντίνας, η κατάσταση επιδεινώθηκε και οι αριθμοί είναι χαρακτηριστικοί. Στην Ιταλία ενώ στη διάρκεια του lockdown οι ανθρωποκτονίες μειώθηκαν 19%, οι γυναικοκτονίες αυξήθηκαν κατά 5%. Επίσης οι κλήσεις από γυναίκες που ζητούσαν βοήθεια για ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκαν κατά 64%.
Το πιο σημαντικό κομμάτι του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ αλλά και άλλων με παραπλήσια θεματολογία που προβάλλονται στο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι το μήνυμα: Μιλήστε! Ένα χαστούκι δεν είναι κάτι απλό. Ένα σπρώξιμο δεν δικαιολογείται, ούτε η ψυχολογική βία, ούτε ο εκφοβισμός. Και δεν φταίει το θύμα, ούτε πρέπει να νιώθει ενοχές γιατί θύμωσε τον θύτη. “Να βγούμε από τη ζώνη της σιωπής και της ντροπής”, όπως χαρακτηριστικά ακούγεται στο Femicidio.
