Σμαράγδα Καρύδη: Η γνωστή ηθοποιός θέλησε μέσα από το κείμενό της να τοποθετηθεί για τις καταγγελίες από τους συναδέλφους της για βία (σ.σ. λεκτική, σωματική, σεξουαλική) στο χώρο του θεάματος. Αναλυτικότερα:
Όταν ήμουν στο τρίτο έτος της Δραματικής του Εθνικού ένας συμμαθητής μας (που μάλλον στην πορεία εγκατέλειψε γιατί δεν τον συναντήσαμε ξανά μέσα στα χρόνια) σε μία ομαδική σκηνή απ το «Όνειρο καλοκαιρινής Νύχτας» στο μάθημα του Γιώργου Μιχαηλίδη , έκανε τα πάντα για να κλέψει την προσοχή από αυτούς που έπαιζαν σε πρώτο πλάνο, κάνοντας αυτό που λέμε στο θέατρο « ψιλή βροχή». Δηλαδή αδιαφορείς για την ιστορία που λέμε όλοι από κοινού γιατί βασικά σ ενδιαφέρει το κοινό να προσέξει εσένα.
Όταν ο Μιχαηλίδης του έκανε παρατήρηση ο συμμαθητής μου του είπε ότι πιστεύει ότι αυτό που κάνει είναι νόμιμο, κι ότι το θέατρο έτσι κι αλλιώς είναι μια αρένα. Έπεσε σιωπή. Σοκαριστήκαμε όλοι απίστευτα. Σταμάτησε η πρόβα κι ο Μιχαηλίδης μας μίλησε πολύ ώρα για το γιατί όλο αυτό είναι λάθος. Ήταν πολύ θλιβερό να συναντάς τέτοιον απροκάλυπτο κυνισμό σ έναν τόσο νέο άνθρωπο, στην ηλικία εκείνη που συνήθως έχεις την ορμή και την όρεξη να κάνεις τον κόσμο καλύτερο.
Τώρα νέα παιδιά που θέλουν ν ασχοληθούν με το θέατρο με ρωτάνε. Βλέπουν όλα αυτά τα σοκαριστικά που έρχονται στο φως κι απογοητεύονται. Και φοβούνται. Έχω να τους πω να μη φοβούνται τίποτα. Το θέατρο δεν είναι βούρκος. Ούτε η σκηνή αρένα. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που δουλεύουν στο θέατρο δεν είναι τέρατα. Θα γνωρίσετε σπουδαίους και υπέροχους ανθρώπους. Υπάρχουν και τα τέρατα όπως υπάρχουν παντού. Κι αν βρείτε τέρατα στο δρόμο σας μη φοβηθείτε. Και μη τους πιστεύετε. Δε χρειάζεται να «κάτσετε» σε κανέναν για ένα ρόλο. Δε χρειάζεται ούτε να φιλήσετε κατουρημένες ποδιές. Δεν είναι αυτή η συνταγή της επιτυχίας. Συγκεντρωθείτε μόνο στη δουλειά σας.
Είναι κοπιαστική. Και μην έτεροκαθορίζεστε. Μη συγκρίνεστε με κανέναν. Μορφωθείτε, ψάξτε μέσα σας τι θέλετε να πείτε και πείτε το. Ένα παιχνίδι είναι. Απλώς πάρτε στα σοβαρά τους κανόνες και παίξτε τίμια. Το θέατρο είναι χώρος μοιρασιάς. Εκεί που ανοίγεσαι και σου ανοίγεται κι ο άλλος. Είναι εκεί που πρέπει να νιώσεις ασφάλεια κι εμπιστοσύνη για ν αφήσεις τον εαυτό σου στα χέρια των άλλων. Ολόκληρο. Με το ταλέντο σου και την ανεπάρκεια σου. Με τις ευκολίες και τις αδυναμίες σου. Με τη γοητεία σου και οι τον άχαρο εαυτό σου. Μη κρύψεις τίποτα. Απ την ανεπάρκεια και την αδυναμία σου συχνά προκύπτει το πιο όμορφο αποτέλεσμα.
Οι άνθρωποι δεν είναι ένα πράγμα. Οπως κι οι ενδιαφέροντες ρόλοι που θα παίξετε δεν έχουν μόνο μια διάσταση. Δεν είναι ούτε μόνο καλοί ούτε απόλυτα κακοί. Είναι πολύ ξεκούραστο να έχεις μια ξεκάθαρη θέση για τα πάντα και πολύ ανακουφιστικό. Είναι πολύ εύκολο να είσαι οπαδός φανατικός και δεν έχει κόπο. Αρκεί ν αποφασίσεις ποιον θ αγαπάς και ποιον θα μισείς. Τι είναι σωστό και τι λάθος. Μακάρι να μπορούσα να μην έχω αντιφάσεις και να είναι όλα καθαρά μέσα μου. Στηρίζω με όλη μου τη ψυχή τις γυναίκες και τ αγόρια που έχουν υποστεί οποιασδήποτε μορφής κακοποίησης.
Τους πιστεύω, τους εκτιμώ και τους θαυμάζω για το θαρρος τους. Καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι να βρεις το κουράγιο να βγεις μπροστά. Κάποιες απ αυτές τις γυναίκες είναι φίλες μου και τις αγαπώ. Το θέατρο έχει ανάγκη από θαρραλέους ανθρώπους κι όχι θρασύδειλους. Γενναιόδωρους.
Που πάνω στη σκηνή αφήνουν χώρο στον άλλον και τον βοηθούν να βγει καλύτερος. Όχι από ναρκισσιστικές προσωπικότητες που αντλούν δύναμη απ τον εξευτελισμό των άλλων. Στηρίζω τους ανθρώπους που παίρνουν την ευθύνη και βγαίνουν επωνύμως να καταγγείλουν κάτι άδικο που τους βαραίνει και που έτσι ανοίγουν το δρόμο και σ άλλους που δεν είχαν φωνή γιά ν ακουστεί. Και πρέπει να πάψουν να φοβούνται. Κάνουμε μια δουλειά που τη διαλέξαμε από αγάπη. Ο φόβος δεν έχει θέση εδώ.
Απ τη άλλη δε μπορώ ούτε να χαρώ για την καταστροφή και τον αφανισμό των άλλων. Καταλαβαίνω ότι δε γινόταν αλλιώς και θλίβομαι πολύ για αυτούς. Λυπάμαι. Αυτό μόνο νιώθω. Λύπη. Και αμηχανία. Με κάποιους συναντηθήκαμε, με κάποιους πορευτήκαμε παράλληλα κι άλλους τους θαύμασα για τη δουλειά τους. Όμως το ότι ας πούμε εγώ είχα με κάποιον μια πολύ καλή συνεργασία, δεν με κάνει να αμφισβητώ έναν άλλον άνθρωπο που πέρασε μαρτυρικά κοντά του.
Απλώς δε μπορώ ούτε θέλω να βγω στον λιθοβολισμό της πλατείας να ρίξω κι εγώ μια πέτρα.
Είναι κάτι που έτσι κι αλλιώς μου είναι ξένο. Μπορώ μόνο να στέκομαι με δέος στην ώρα τη σκληρή του καθενός. Ξερω ότι εγώ μπορώ να έχω αυτή τη ψυχραιμία γιατί ποτέ κανείς δε μου φέρθηκε κακοποιητικά και δεν έχω μαζεμένο πόνο ούτε οργή. Όμως το ότι εγώ από θέση, από χαρακτήρα ή απλώς επειδή ήμουν τυχερή, δεν άφησα περιθώρια σε κάποιον να μου φερθεί έτσι δεν σημαίνει ότι δε ξέρω τι γίνεται δίπλα μου. Και πόσο έχουν υποφέρει συνάδελφοι μου από απαράδεκτες συμπεριφορές.
Αλλά το θέμα δεν πρέπει να είναι προσωπικό γιατί πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα κάνουν κατάχρηση εξουσίας. Είναι στη φύση του ανθρώπου. Και για αυτό νομίζω ότι όλο αυτό που ξεκίνησε δε πρέπει να εκπέσει σ ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών αλλά να το δούμε ως ευκαιρία να μπούν για πολλά πράγματα νόμοι και κανόνες. Και πρέπει να απαιτήσουμε γι αυτούς τους κανόνες και τους νόμους. Από την Πολιτεία. Νόμοι που όμως πρέπει να φροντίσουμε να τηρούνται. Γιατί ως γνωστόν στην Ελλάδα αυτό δεν είναι αυτονόητο. Και οι νόμοι πρέπει να τηρούνται για να προστατεύονται οι πιο αδύναμοι από μας.
Αυτοί που δεν έχουν την τύχη, ούτε το χαρακτήρα ,ούτε τη θέση για να αμυνθούν. Οι δυνατοί βρίσκουν τρόπο και μόνοι τους. Επίσης, δεν είναι τώρα η ώρα ν αρπάξουμε την ευκαιρία να κατηγορήσουμε δημοσίως όποιον συνάδελφο μας ενόχλησε γενικώς η συμπεριφορά του μέσα στη δουλειά. Δεν είναι αυτό το νόημα του MeToo και ας μην φεύγουμε απ το στόχο. Και παρακαλώ όσους αναφέρονται ανωνύμως σε περιστατικά που μας παρουσιάζουν όλους λες ζούμε στο «120 μέρες στα Σόδομα» με όργια, ναρκωτικά και παρανοϊκές συμπεριφορές να σταματήσουν να το κάνουν. Είναι τεράστιο ψέμα και κάνει μεγάλο κακό. Οταν φωνάζουμε όλοι μαζί δε θα ακουστούν αυτοί που πραγματικά πρέπει ν ακουστούν.
Και δε θα υπάρξει δικαιοσύνη. Δε χρειάζεται να ευτελίζουμε μέσα σε κουτσομπολιά ή άλλες πολιτικές ή προσωπικές σκοπιμότητες ένα τόσο σοβαρό θέμα. Και ας μη λέμε στους ανθρώπους βγες να μιλήσεις γι αυτό που σου συνέβη, βγες τώρα, πες τι ήξερες, πάρε θέση. Το πότε και το αν κάποιος θα μιλήσει είναι προσωπική του απόφαση και πρέπει ν αφήνουμε να ωριμάσει μέσα του αυτό που έχει να πει. Είναι μία στιγμή πολύ δύσκολη για τα θύματα και πολύ σκληρή για αυτούς που κατηγορούνται . Πρέπει να τη σεβαστούμε.
Αλλιώς τους πετάμε όλους μαζί στη μέση της ορχήστρας , χριστιανοί με λιοντάρια, θεατές εμείς που διψούμε για αίμα, παίρνουμε θέση στις κερκίδες δείχνοντας με το δάχτυλο ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος να πεθάνει. Και τότε γίνεται η σκηνή αυτό που δε θέλαμε απ την αρχή. Αρένα.
Γιατι το θέατρο όπως είπε κι ο αγαπημένος μου φίλος ο Άλκις Κούρκουλος δεν μας έχει ανάγκη για να υπαρξει. Όμως το έχουμε ανάγκη εμείς.
Όταν ήμουν στο τρίτο έτος της Δραματικής του Εθνικού ένας συμμαθητής μας (που μάλλον στην πορεία εγκατέλειψε γιατί δεν…
Δημοσιεύτηκε από Σμαραγδα Καρυδη – Smaragda Karidi στις Πέμπτη, 11 Φεβρουαρίου 2021