Το 1961 σε έκταση 100 στρεμμάτων, εγκαινιάστηκε το εργοστάσιο παραγωγής αμιαντοτσιμέντου «Ελλενίτ» στην Νέα Λάμψακο κοντά στη Χαλκίδα. Αρχικά απασχολούσε 250 εργαζόμενους σε όλα τα στάδια παραγωγής, οι οποίοι όμως δεν γνώριζαν απολύτως τίποτα για τις επιπτώσεις του αμίαντου στην υγεία.
Της: Έπη Τρίμη
Από τους εργαζόμενους στο καρκινογόνο εργοστάσιο της Ελλενίτ, 72 άτομα έχασαν τη ζωή τους από αμιάντωση ή από διάφορες μορφές καρκίνου.
Τα φουγάρα που κάθε βράδυ κάπνιζαν με νέφος αμίαντου
Το εργοστάσιο της Ελλενίτ στην Χαλκίδα μεσουράνησε τις δεκαετίες 60 και 70. Σύμφωνα με την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εμπορία και χρήση όλων των τύπων αμιάντου σταμάτησε οριστικά την 1/1/2005 στις χώρες μέλη. Μέχρι και 1978 δεν υπήρχε καμία ενημέρωση για την επικινδυνότητα του αμίαντου. Οι εργάτες ανυποψίαστοι έπαιρναν το κολατσιό τους πάνω στα σακιά με το καρκινογόνο υλικό ή ξάπλωναν εκεί για να ξεκουραστούν. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 πήγαιναν μαζικά στα νοσοκομεία με αναπνευστικά προβλήματα, όπου διαπιστώνονταν οι θανατηφόρες παθήσεις τους. Τότε ήρθαν οι πρώτες οδηγίες που προειδοποιούσαν για τον αμίαντο.
Η εταιρεία Ελλενίτ ποτέ δεν παραδέχθηκε ότι ο αμίαντος ήταν καρκινογόνος
Έως το 1995, η Ελλάδα συγκαταλεγόταν στους επτά μεγαλύτερους προμηθευτές αμιάντου στον κόσμο, παράγοντας 100.000 τόνους χρυσότιλου αμιάντου ετησίως. Η πιο διαδεδομένη μορφή αμιάντου συναντάται ακόμα σε σπίτια παλαιάς κατασκευής. Το γνωστό σε όλους ΕΛΛΕΝΙΤ βρήκε εφαρμογή σε στέγες, υπόστεγα, χώρους στάθμευσης, καθώς και σε σωλήνες, καπνοδόχους, μονώσεις λεβήτων, τζάκια.
Η «Δίκη του Αμιάντου»
Στις 16 Μαρτίου 1983, η Ένωση Ελλήνων Χημικών διοργανώνει τη «Δίκη του Αμιάντου» με τη συμμετοχή της ΓΣΕΕ (σε αντιστοιχία με τη «δίκη» που πραγματοποιήθηκε στον Καναδά για το ίδιο θέμα, τον Ιούλιο 1982). O αμίαντος «καταδικάζεται» αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιείται…
Από το 1985, οι συγγενείς των θυμάτων άρχισαν δικαστικό αγώνα και μετά από δέκα χρόνια δικαιώθηκαν
Όταν το δικαστήριο ζήτησε να εξεταστούν οι εργάτες στα νοσοκομεία, οι γιατροί διέγνωσαν ποσοστό αναπηρίας από 93% – 95%. Η αλήθεια πίσω από τις διαφημίσεις της εποχής ήταν εντελώς διαφορετική. Οι έρευνες απέδειξαν ότι οι ίνες αμιάντου μπορεί να προκαλέσουν πολυάριθμες και θανατηφόρες παθήσεις στους πνεύμονες. Οι ίνες του αμίαντου διαθέτουν την ιδιότητα να επιπλέουν στο νερό και μπορούν να μεταφερθούν σχεδόν οπουδήποτε μέσω του αέρα, προκαλώντας σοβαρές οργανικές βλάβες σε όποιον τις εισπνεύσει.
Η κατεδάφιση το 1990
Το εργοστάσιο έκλεισε τελικά το 1990 και πρόσφατα το εργοστάσιο κατεδαφίστηκε και τα μπάζα του απομακρύνθηκαν. Ο εφιάλτης του καρκίνου όμως ακόμη ταλαιπωρεί εργαζόμενους και κατοίκους. Από το 2005 έχει απαγορευτεί η χρήση αμιάντου στη Ελλάδα, αφού το υλικό αυτό ως γνωστό είναι άκρως καρκινογόνο.Tο συγκεκριμένο ορυκτό χρησιμοποιείται σε κατασκευαστικά υλικά (πλάκες οροφής ΕΛΕΝΙΤ και δαπέδου, σωλήνες, ηλεκτρικές-θερμικές μονώσεις), σε συσκευές καθημερινής χρήσης (ηλεκτρικά σίδερα, πιστολάκια για τα μαλλιά) και στην αυτοκινητοβιομηχανία (φρένα, συμπλέκτες). Στη Δυτική Ευρώπη εκτιμάται ότι τα επόμενα 30 χρόνια θα πεθάνουν 500.000 άτομα, από ασθένειες σχετικές με τον αμίαντο.
Μέχρι σήμερα υπολογίζεται ότι έχει αποξηλωθεί αμιάντος από τo 65% περίπου των σχολείων που έχουν καταγραφεί ανά την επικράτεια, ενώ σταδιακά δρομολογείται η δημοπράτηση και από τα υπόλοιπα.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί, ότι, όπου υπάρχει ακόμα κατασκευή με αμίαντο και χρειάζεται να αντικατασταθεί από ασφαλέστερα υλικά (όπως π.χ. ελλενίτ που έχει χρησιμοποιηθεί σε στέγες σπιτιών), αυτό δεν μπορεί να γίνει από ιδιώτη, καθώς η μόλυνση του περιβάλλοντος που θα προκύψει από τη ρίψη του υλικού στα σκουπίδια θα είναι τεράστια. Γι αυτό, η απομάκρυνση είναι επιβεβλημένο να γίνεται από ειδικές εταιρίες διαχείρισης τοξικών αποβλήτων οι οποίες μεταφέρουν με ασφάλεια το υλικό σε ειδικές μονάδες ταφής στη Γερμανία.
Δυστυχώς, όμως, οι ιδιώτες στην Ελλάδα δεν έχουν κανένα κίνητρο από το κράτος για να προχωρήσουν στην αντικατάσταση του αμιάντου. Έτσι το επικίνδυνο υλικό παραμένει στη θέση του αφού η απόσυρσή του αποτελεί μια αρκετά δαπανηρή διαδικασία….
