Μία τραγική ιστορία, είναι η ιστορία του «Μενούση», ένα υπαρκτό πρόσωπο που ζούσε στην Ήπειρο την εποχή της απελευθέρωσης από τους Τούρκους.
Ο «Μενούσης» έγινε γνωστός επειδή διέπραξε ένα έγκλημα πάθους. Σκότωσε τη γυναίκα του, γιατί πληροφορήθηκε ότι μίλησε σε άγνωστους άντρες δημοσίως, πράξη αυστηρά απαγορευμένη για την τότε συντηρητική εποχή.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας τρεις φίλοι, δύο Έλληνες, ο Μενούσης και ο Μπερμπίλης, και ένας Τούρκος, ο Ρεσούλ-Αγάς, βρίσκονται σε ένα ταβερνάκι και γλεντούν. Πάνω στη κουβέντα αρχίζουν και μιλούν για τις όμορφες γυναίκες.
Την εποχή εκείνη η γυναίκα για να θεωρείται τίμια σύμφωνα με τον κώδικα ηθικής εκείνης της εποχής δεν έπρεπε να κυκλοφορεί στον δρόμο άσκοπα μόνη της και ασυνόδευτη. Επίσης, ένας άνδρας επιτρεπόταν να μιλήσει σε μια γυναίκα, το αντίστροφο όμως απαγορευόταν.
«Όμορφη γυναίκα έχεις» λέει ο Μεχμέτ αγάς στον ομοτράπεζο Μενούση. Ο Μενούσης λοιπόν θιγμένος ρωτά να μάθει που την είδε ο Ρεσούλ- Αγάς. Αυτός του απαντά πως την βρήκε στο πηγάδι να παίρνει νερό και όχι μόνο αυτό αλλά της μίλησε κι εκείνη του απάντησε, δηλαδή του έδωσε σημασία. Ο Μενούσης, μη θέλοντας να πιστέψει όσα του λέει ο φίλος του, του ζητά να περιγράψει τι φορούσε η γυναίκα του. «Ασημένιο μεσοφόρι με χρυσό φλουρί» του απαντά.
Πάνω στο μεθύσι και στη ζήλια του, ο Μενούσης πηγαίνει στο σπίτι και σκοτώνει την όμορφη γυναίκα του. Ξεμέθυστος την άλλη μέρα την κλαίει και την καλεί: «Σήκω χήνα, σήκω λυγαριά, να σε ιδούν τα παλικάρια να μαραίνονται, να σε ιδώ κι εγώ ο καημένος να σε χαίρομαι».
Αυτή την συγκλονιστική ιστορία αφηγείται το πασίγνωστο δημοτικό τραγούδι του «Μενούση» που τραγουδιέται και χορεύεται σε όλη την Ελλάδα, από την Ήπειρο ως τη Θράκη, από το Βόρειο Αιγαίο ως το Ιόνιο και από την Πελοπόννησο ως τη Θεσσαλία.
Οι παραλλαγές του παραδοσιακού τραγουδιού