Η Ελλάδα είναι φημισμένη για το ζεστό της κλίμα, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν οι καύσωνες είναι συχνοί και ο υδράργυρος εκτοξεύεται στα ύψη. Ωστόσο, υπάρχει ένα μέρος στην Ελλάδα όπου η λέξη “καύσωνας” είναι άγνωστη. Αυτό το μέρος είναι η Βλάστη της Κοζάνης, ένας δροσερός παράδεισος που απολαμβάνει χαμηλές θερμοκρασίες ακόμη και κατά τους πιο ζεστούς μήνες του καλοκαιριού.
Τον Ιούλιο του 2023, ενώ οι θερμοκρασίες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ξεπερνούσαν τους 40 βαθμούς Κελσίου, στη Βλάστη ο υδράργυρος δεν ξεπερνούσε τους 12,4 βαθμούς Κελσίου. Αυτή η δροσερή γωνιά της Ελλάδας είναι γνωστή για τις ευχάριστες θερμοκρασίες της, προσφέροντας ανακούφιση από τη ζέστη του καλοκαιριού.
Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως κοντά στην εν λόγω περιοχή βρίσκεται η πόλη η οποία κατέχει το ρεκόρ χαμηλότερης καταγεγραμμένης θερμοκρασίας όλων των εποχών στην Ελλάδα. Πρόκειται για την Πτολεμαϊδα, στην οποία στις 27 Ιανουαρίου 1963, ο υδράργυρος έφτασε τους -27,8 βαθμούς Κελσίου.
Η ιστορία της Βλάστης ξεκινάει από τον 15ο αιώνα, όταν οι Τούρκοι Κονιάροι εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα των Καϊλαρίων (Πτολεμαΐδα), αναγκάζοντας τους χριστιανικούς πληθυσμούς να μετοικίσουν σε ασφαλέστερες, ορεινές περιοχές. Οι πρώτες μαρτυρίες για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογούνται από το 1652, ενώ η περιοχή γνώρισε σημαντική ανάπτυξη με την άφιξη προσφύγων από τη Μοσχόπολη μετά την καταστροφή της το 1769.
Η Βλάστη απέκτησε σημαντική πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Η οικονομική ακμή του οικισμού αντικατοπτρίζεται στην αστική οργάνωση της περιοχής: τρία σχολεία, τρεις εκκλησίες, βιβλιοθήκη, δημαρχείο και διώροφα πέτρινα αρχοντικά. Με την απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό το 1912, η Βλάστη ανακηρύχθηκε δήμος, διατηρώντας τον τίτλο αυτόν μέχρι το 1923.
Η Βλάστη υπέφερε από τις συνέπειες των πολέμων και των συγκρούσεων. Οι Μακεδονικοί Αγώνες, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι άφησαν τα σημάδια τους στην περιοχή. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το χωριό καταστράφηκε από τους Γερμανούς, χάνοντας έναν πολιτισμό πέντε αιώνων σε λίγες ώρες.
Κατά την απογραφή του 1958 η Βλάστη είχε πληθυσμό 2.250 άτομα. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους 50 κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το καλοκαίρι όμως το χωριό ζωντανεύει και πάλι, με τα διάφορα πανηγύρια αλλά και πολλούς Βλατσιώτες που επιστρέφουν στον τόπο τους.
Η Βλάστη έχει αναδείξει σημαντικούς ανθρώπους της πολιτικής, της επιστήμης και της τέχνης που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους για την πατρίδα. Μερικοί από αυτούς είναι:
Η Βλάστη πρόσφερε πολλά στην υπεράσπιση της Ελλάδας ανά τους αιώνες. Πιο γνωστός απ’ όλους είναι ο οπλαρχηγός και “Φιλικός” του 1821, Γιάννης Φαρμάκης. Κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής κατοχής, η Βλάστη αντιστάθηκε σθεναρά και τιμωρήθηκε σκληρά, με το χωριό να πυρπολείται και να χάνει έναν πολιτισμό πέντε αιώνων σε λίγες ώρες. Σώθηκαν μόνον οι εκκλησίες, λίγα αρχοντικά και το άκαμπτο φρόνημα των Βλατσιωτών.
Η Βλάστη είναι γνωστή για τα πανηγύρια της, όπως του Αϊ -Γιαννιού του Κλήδονα (24 Ιουνίου), του Αϊ-Λια, του Αγίου Παντελεήμονα και της Παναγίας το Δεκαπενταύγουστο. Τότε, Βλατσιώτες από όλη την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό ανταμώνουν για να πιαστούν στον Τρανό Χορό, τραγουδώντας στίχους που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Ο Τρανός Χορός έχει ενταχθεί στο εθνικό ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας ενώ έχει υποβληθεί φάκελος ώστε να διεκδικήσει θέση και στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.
Στη Βλάστη λειτουργούν δύο ξενοδοχεία και κάποιοι ξενώνες για τους επισκέπτες της περιοχής. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ταβέρνες και καφετέριες εξυπηρετούν τους εκδρομείς, ενώ πεζοπορικές διαδρομές και δραστηριότητες κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον. Αξίζει κανείς να περπατήσει στα καλντερίμια του χωριού και να θαυμάσει τα παλιά αρχοντικά αλλά και τα νεόδμητα κτίρια που ακολουθούν την τοπική αρχιτεκτονική.
Στα αξιοθέατα συγκαταλέγονται η εκκλησία του Αγίου Μάρκου κτισμένη το 1856, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1761) με το ξυλόγλυπτο τέμπλο από τη Μοσχόπολη, οι πολυάριθμες βρύσες του χωριού, το Θωμαΐδειο Διδακτήριο (1860), το Μουσίκειο Ελληνικό Παρθεναγωγείο, το “Σουηδικό” Εργοστάσιο Υφαντουργίας (1963) και το Βρανάκειο Δημοτικό Σχολείο (1925). Εκτός του οικισμού, αξίζει να επισκεφθείτε το νερόμυλο Γιαννιώτη, το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία (1917) μέσα στο ξέφωτο του δάσους της οξιάς και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα για να θαυμάσετε τη θέα από το υψόμετρο των 1540μ.
Μη φύγετε από τη Βλάστη χωρίς να δοκιμάσετε τα παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής και ιδιαίτερα το ονομαστό “μανούρι”, το οποίο παρασκευάζεται από κατσικίσιο γάλα και είναι ένα από τα πιο σπάνια τυριά στην Ελλάδα.
Η Βλάστη είναι σίγουρα ένας ξεχωριστός προορισμός, ένας δροσερός παράδεισος στην καρδιά της Μακεδονίας που προσφέρει ανακούφιση από τη ζέστη του καλοκαιριού, πλούσια ιστορία και μοναδική φυσική ομορφιά.
Το νησί των νεκρών: Λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά από την μαγευτική Μονεμβασιά, στο χωριό Άγιος Φωκάς, βρίσκεται ένα από τα πιο ιδιαίτερα νησιά της Ελλάδας, το «Νησί των Νεκρών».
Αυτό το νησί δεν είναι όπως τα άλλα. Οι μοναδικοί του κάτοικοι είναι οι νεκροί του χωριού και τα μνήματά τους. Πρόκειται για ένα τοπίο απόκοσμο και μοναδικό στην Ελλάδα, που δεν θα επιλέγατε για τις διακοπές σας, αλλά σίγουρα θα σας κινήσει την περιέργεια.
Δείτε το βίντεο του Up Stories και ανακαλύψτε την ιστορία αυτού του ξεχωριστού νησιού. Παράλληλα, περιπλανηθείτε στην πανέμορφη Μονεμβασιά και ανακαλύψτε τη μαγεία της περιοχής.